Tiến Sĩ Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và mối liên quan giữa nồng độ cytokine với kết quả điều trị bệnh vảy nế

1
Phần A: GIỚI THIỆU LUẬN ÁN

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh vảy nến là bệnh da mạn tính, tiến triển thất thường, ảnh hưởng
nhiều đến chất lượng cuộc sống. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, cả hai giới, ở
khắp các châu lục, chiếm tỷ lệ 1-3% dân số thế giới tùy theo các quốc gia,
chủng tộc. Từ năm 1970 đến năm 2000, tỷ lệ người mắc vảy nến tăng lên
gấp đôi. Ở Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân vảy nến chiếm khoảng 2,2% tổng số
bệnh nhân đến khám bệnh. Sinh bệnh học bệnh vảy nến còn một số vấn đề
chưa sáng tỏ, nhưng cho đến nay đa số các tác giả đã thống nhất cho bệnh
vảy nến là một bệnh rối loạn miễn dịch có liên quan yếu tố di truyền. Có
nhiều cytokine tăng cao ở bệnh nhân vảy nến, đặc biệt là các cytokine
Th1/Th17. Chính các cytokine đóng vai trò duy trì và tạo nên hai đặc tính
quan trọng của bệnh vảy nến đó là tăng sản các tế bào thượng bì và viêm.
Trục IL-23/Th17 đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh vảy nến,
ức chế trục này đem lại nhiều thành tựu trong điều trị. MTX là một thuốc
điều trị có hiệu quả cao trong bệnh vảy nến, đặc biệt các trường hợp vảy
nến thể mảng, thể khớp. Ở Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào xác định sự
thay đổi nồng độ các cytokine ở bệnh nhân vảy nến thông thường cũng như
mối liên quan giữa nồng độ các cytokine với kết quả điều trị bằng MTX.
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng
và mối liên quan giữa nồng độ cytokine với kết quả điều trị bệnh vảy nến
thông thường bằng Methotrexate” với mục tiêu:
1. Khảo sát đặc điểm lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến bệnh vảy
nến tại Khoa Da liễu-Dị ứng BVTƯQĐ 108.
2. Đánh giá sự thay đổi một số cytokine (IL-2, IL-4, IL-6, IL-8, IL-10,
IL-17, IL-23, TNF- α, INF-γ) và mối liên quan với kết quả điều trị bệnh
vảy nến thông thường mức độ vừa, nặng bằng Methotrexate (MTX).
3. TÍNH CẤP THIẾT VÀ Ý NGHĨA CỦA LUẬN ÁN
Vảy nến là bệnh da mạn tính, gặp ở mọi lứa tuổi, cả hai giới, khắp các
châu lục, có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Bệnh chiêm 1-3%
dân số thế giới. Tuy ít gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng tái phát thường
xuyên nên ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ, tâm lý và chất lượng cuộc
sống, là gánh nặng y tế cho gia đình và xã hội. Mặc dù cơ chế bệnh sinh
vảy nến chưa được hoàn toàn sáng tỏ nhưng đa số các nghiên cứu cho rằng
đây là bệnh tự miễn, liên quan đến yếu tố di truyền, chịu sự tác động của
nhiều yếu tố như môi trường, chấn thương, một số thuốc Dưới tác động 2
của các yếu tố, các cytokine được tiết ra, chủ yếu là Th1/Th17 như IL-17,
IL-23, TNF-α, INF-γ Các cytokine này hình thành và duy trì các tổn
thương vảy nến. Có thể sử dụng các cytokine này như những marker theo
dõi hữu ích bệnh nhân vảy nến trong quá trình điều trị cũng như mức độ
bệnh. Điều trị vảy nến còn gặp nhiều khó khăn, mục đích điều trị làm sạch
tổn thương, kéo dài thời gian ổn định bệnh, góp phần nâng cao chất lượng
cuộc sống. Methotrexate vẫn được coi là một trong các thuốc rẻ tiền, có
hiệu quả cao trong điều trị bệnh vảy nến.
Đến nay, đã có rất nhiều nghiên cứu ở ngoài nước về chế bệnh sinh,
xác định sự thay đổi cytokine, HLA . Ở Việt Nam, chưa có nghiên cứu
nào xác định sự thay đổi nồng độ các cytokine ở bệnh nhân vảy nến thông
thường cũng như mối liên quan giữa nồng độ các cytokine với kết quả điều
trị bằng MTX. Chính vì vậy, đánh giá sự thay đổi và mối liên quan của
một số cytokine trong bệnh vảy nến, đặc biệt sự thay đổi trên bệnh nhân
được điều trị bằng MTX là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn cao.
4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Nghiên cứu được tiến hành trên 168 bệnh nhân vảy nến, không những
chỉ ra đặc điểm lâm sàng, một số yếu tố liên quan đến bệnh vảy nến mà còn
đánh giá sự thay đổi nồng độ một số cytokine trước và sau điều trị bằng
MTX. Nghiên cứu còn so sánh nồng độ các cytokine này với nhóm người
khỏe mạnh, góp phần hiều biết thêm về liên quan của các cytokine trong cơ
chế bệnh sinh của vảy nến. Đồng thời nghiên cứu cũng chỉ ra sự thay đổi
nồng độ các cytokine chìa khóa trong bệnh vảy nến thông thường như IL-
17, TNF-α và INF-γ như là những marker góp phần chẩn đoán và đánh giá
kết quả điều trị
5. BỐ CỤC CỦA LUẬN ÁN
Luận án gồm 129 trang, ngoài đặt vấn đề và kết luận, khuyến nghị, luận án
có 4 chương:
Chương 1. Tổng quan tài liệu 36 trang
Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 15 trang
Chương 3. Kết quả nghiên cứu 31 trang
Chương 4. Bàn luận 42 trang
Luận án có 23 bảng, 29 biểu đồ, 1 sơ đồ, 9 hình, 1 phụ lục và 140 tài liệu
tham khảo (130 tài liệu tiếng Anh, 10 tài liệu tiếng Việt, số tài liệu 5 năm gần đây
(2010-2014) là 47=36,15%).