Tiến Sĩ Nghiên cứu chẩn đoán và điều trị túi phình động mạch cảnh trong đoạn cạnh mấu giường trước bằng vi p

LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC
NĂM 2013

MỤC LỤC
Trang


ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu điều trị túi phình động cảnh trong đoạn
cạnh mấu giường trước 3
1.2. Giải phẫu động mạch cảnh trong 5
1.3. Sinh lý bệnh hình thành túi phình động mạch 14
1.4. Biểu hiện lâm sàng túi phình ĐMCT đoạn cạnh mấu giường trước 14
1.5. Cận lâm sàng túi phình ĐMCT đoạn cạnh mấu giường trước 17
1.6. Danh pháp các phân nhóm túi phình ĐMCT đoạn cạnh mấu giường
trước 22
1.7. Điều trị nội khoa túi phình ĐMCT đoạn cạnh mấu giường trước vỡ 25
1.8. Điều trị phẫu thuật túi phình ĐMCT đoạn cạnh mấu giường trước chưa
vỡ 33
1.9. Điều trị phẫu thuật túi phình ĐMCT đoạn cạnh mấu giường trước vỡ 36
1.10. Can thiệp nội mạch trong điều trị túi phình 40

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 43
2.1. Đối tượng nghiên cứu 43
2.2. Phương pháp nghiên cứu 43
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 60
3.1. Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học trước phẫu thuật 60
3.2. Kết quả điều trị chung 69
3.3. Kết quả điều trị các nhóm túi phình 76
3.4. Biến chứng phẫu thuật 82
3.5. Kết quả theo dõi dài hạn 83
3.6. Trường hợp minh họa 85

Chương 4: BÀN LUẬN 89
4.1. Các đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học 89
4.2. Kết quả điều trị 105
4.3. Kết quả điều trị các nhóm túi phình 118
4.4. Biến chứng 124

KẾT LUẬN 134
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phụ Lục 1: Bệnh án mẫu
Phụ Lục 2: Danh sách bệnh nhân nghiên cứu tại Bệnh Viện Chợ Rẫy
Phụ Lục 3: Danh sách bệnh nhân nghiên cứu tại bệnh viện Đại Học Y
Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
Phụ Lục 4: Danh sách bệnh nhân nghiên cứu tại bệnh viện Nguyễn Tri
Phương

ĐẶT VẤN ĐỀ
Túi phình động mạch cảnh trong đoạn cạnh mấu giường trước (mỏm
yên trước) được định nghĩa là túi phình thuộc động mạch cảnh trong đoạn
ngay khi ra khỏi xoang hang cho đến động mạch thông sau. Túi phình vị trí
này liên quan mật thiết với dây thần kinh thị giác, động mạch mắt, động
mạch yên trên và đặc biệt bị khuất dưới mấu giường trước. Đa số các
trường hợp vào viện trong bệnh cảnh xuất huyết dưới nhện, một số trường
hợp do hiệu ứng choán chỗ chèn ép dây thần kinh thị giác làm giảm thị
lực. Điều trị túi phình vị trí này cho đến hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn
trong chuyên ngành phẫu thuật Thần Kinh.
Tỉ lệ mắc bệnh khoảng 1,3%-5% [18],[23],[32],[34] tổng số các vị trí
túi phình động mạch trong sọ. Tuy nhiên, tỉ lệ này xác định dựa trên các
trường hợp đã có xuất huyết hoặc có triệu chứng chèn ép, còn tỉ lệ mắc
bệnh thực sự trong dân số cho đến hiện nay chưa xác định chính xác được.
Một trong những nguyên tắc quan trọng của phẫu thuật túi phình là
phải kiểm soát được đầu gần động mạch trước vị trí túi phình. Do đặc điểm
giải phẫu động mạch cảnh trong đoạn cạnh mấu giường trước ở sát sàn sọ
nên kiểm soát đầu gần khó thực hiện trong sọ. Một số tác giả đề nghị kiểm
soát động mạch cảnh trong ở đoạn cổ, tuy nhiên cũng không thể khống chế
hoàn toàn chảy máu do còn thông nối từ động mạch thông sau và động
mạch thông trước. Đây cũng là vấn đề khó khăn trong điều trị nhóm bệnh
lý này.
Ngày nay, sự ra đời và tiến bộ trong vật liệu và kỹ thuật can thiệp
nội mạch Thần Kinh tạo thêm một lựa chọn điều trị nhóm bệnh lý này.

Chọn lựa chỉ định can thiệp nội mạch hay vi phẫu thuật cho phù hợp từng
trường hợp cụ thể còn đang bàn cải nhiều ở nước ta cũng như trên thế giới.
Xuất phát từ những vấn đề trên, thiết lập một nghiên cứu chi tiết
đánh giá kết quả điều trị nhóm túi phình vị trí này là cần thiết. Đây là nhu
cầu đặt ra cho chuyên ngành phẫu thuật Thần Kinh và bộ môn Ngoại
Thần Kinh và cũng là lý do chúng tôi thực hiện đề tài này. Với các mục
tiêu sau:
Mục tiêu nghiên cứu:
 Khảo sát triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng túi phình động
mạch cảnh trong đoạn cạnh mấu giường trước.
 Đánh giá kết quả điều trị túi phình động mạch cảnh trong bằng
phương pháp vi phẫu thuật kẹp cổ túi phình.
 Phân tích hình thái học và kết quả đều trị của các phân nhóm túi
phình động mạch cảnh trong đoạn cạnh mấu giường trước, tìm ra các yếu
tố thuận lợi và không thuận lợi trong vi phẫu thuật của từng phân nhóm.