Thạc Sĩ Nghiên cứu bệnh lá vàng greening hại cây ăn quả có múi ở một số tỉnh phía Bắc Việt Nam và đề xuất bi

MỤC LỤC

Lời cam đoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Dang mục các chữ viết tắt iv
Danh mục bảng v
Danh mục hình vi

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài 3
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4
5. Những đóng góp mới của luận án 4

CHƯƠNG I
CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ TỔNG QUAN TÀI LIỆU

5
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài 5
1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước 6
1.2.1. Nguôn gốc và phân loại cây ăn quả có múi 6
1.2.2. Nghiên cứu về bệnh vàng lá greening 6
1.2.2.1. Triệu chứng, lịch sử phát hiện, phân bố của bệnh vàng lá
greening
6
1.2.2.2. Chẩn đoán và giám định bệnh vàng lá greening 11
1.2.3. Nghiên cứu về dịch tễ và sinh thái học của bệnh vàng lá greening 14
1.2.3.1. Nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening 14
1.2.3.2. Đặc điểm sinh học, sinh thái của rầy chổng cánh Diaphorina
citri Kuwayama
15
1.2.3.3. Nghiên cứu về ký chủ của rầy chổng cánh Diaphorina citri và
vi khuẩn Liberibacter asiaticus
19
1.2.4. Nghiên cứu các giải pháp quản lý bệnh vàng lá greening 20
1.2.4.1. Mối quan hệ giữa phân bón với sinh trưởng và năng suất 20
1.2.4.2. Sử dụng cây giống sạch bệnh 21
1.2.4.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của cây gốc ghép đến sản xuất
cây ăn quả có múi
23
1.2.4.4. Trồng xen ổi trong vườn cây ăn quả có múi 23
1.2.4.5. Biện pháp sinh học trong phòng trừ côn trùng môi giới
(Diaphorina citri Kuwayama)
24
1.2.4.6. Biện pháp hóa học trong phòng trừ côn trùng môi giới
(Diaphorina citri Kuwayama)
24
1.3. Tình hình nghiên cứu trong nước 26
1.3.1. Cây ăn quả có múi ở Việt Nam và thành phần sâu bệnh hại 26
1.3.2. Nghiên cứu về bệnh vàng lá greening và nguyên nhân gây bệnh 28
1.3.2.1. Lịch sử và sự phân bố của bệnh vàng lá greening 28
1.3.2.2. Triệu chứng bệnh vàng lá greening 28
1.3.2.3. Chẩn đoán và giám định bệnh vàng lá greening 30
1.3.3. Nghiên cứu về dịch tễ học của bệnh vàng lá greening 30
1.3.3.1. Nghiên cứu về sự lan truyền bệnh vàng lá greening 30
1.3.3.2. Nghiên cứu về ký chủ của rầy chổng cánh Diaphorina citri và
vi khuẩn Liberibacter asiaticus
31
1.3.4. Nghiên cứu các giải pháp quản lý bệnh vàng lá greening 33

1.3.4.1. Sử dụng cây giống sạch bệnh 33
1.3.4.2. Biện pháp cánh tác và cải thiện giống cây ăn quả có múi 35
1.3.4.3. Biện pháp sinh học trong phòng trừ côn trùng môi giới
(Diaphorina citri Kuwayama)
37
1.3.4.4. Biện pháp hóa học trong phòng trừ côn trùng môi giới
(Diaphorina citri Kuwayama)
39

CHƯƠNG II
VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

41
2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 41
2.2. Vật liệu nghiên cứu 41
2. 3. Nội dung nghiên cứu 42
2.4. Phương pháp nghiên cứu 42
2.4.1. Phương pháp nghiên cứu mức độ phổ biến và triệu chứng
của bệnh vàng lá greening
42
2.4.1.1. Phương pháp điều tra tỷ lệ bệnh và mức độ phổ biến
trên đồng ruộng
42
2.4.1.2. Phương pháp xác định các dạng triệu chứng bệnh vàng lá
greening trên cây ăn quả có múi ở một số tỉnh miền Bắc Việt Nam
43
2.4.1.3. Phương pháp điều tra rầy chổng cánh (Diaphorina citri
Kuwayama) trên cây ăn quả có múi
44
2.4.2. Phương pháp nghiên cứu giám định tác nhân gây bệnh
và sự lan truyền bệnh vàng lá greening
44
2.4.2.1. Phương pháp xác định tác nhân gây bệnh bằng hiển vi điện tử 44
2.4.2.2. Phương pháp chẩn đoán bệnh vàng lá greening 45
bằng sinh học phân tử
2.4.2.3. Phương pháp nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening
qua hạt giống
46
2.4.2.4. Phương pháp nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening
qua nhân giống vô tính
47
2.4.2.5. Phương pháp nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening
bằng môi giới rầy chổng cánh (Diaphorina citri Kuwayama)
47
2.4.3. Phương pháp nghiên cứu xác định ký chủ và sự phân bố của các
chủng vi khuẩn gây bệnh vàng lá greening trên cây ăn quả có múi ở một
số tỉnh phía Bắc Việt Nam
49
2.4.3.1. Phương pháp xác định ký chủ của bệnh vàng lá greening 49
2.4.3.2. Phương pháp đánh giá mức độ nhiễm các mẫu bệnh vàng lá
greening của các chủng loại cây có múi khác nhau
50
2.4.3.3. Phương pháp xác định các chủng vi khuẩn gây bệnh vàng lá
greening
51
2.4.3.4. Phương pháp cải tiến tách chiết DNA dùng trong chẩn đoán
bệnh vàng lá greening bằng sinh học phân tử
52
2.4.4. Phương pháp nghiên cứu các giải pháp phòng chống bệnh vàng lá
greening
52
2.4.4.1. Phương pháp vi ghép đỉnh sinh trưởng 52
2.4.4.2. Phương pháp nghiên cứu làm tăng tỷ lệ sống và sạch bệnh trong
vi ghép đỉnh sinh trưởng
53
2.4.4.3. Phương pháp cải tiến trong vi ghép đỉnh sinh trưởng 54
2.4.4.4. Phương pháp sản xuất cây giống sạch bệnh 54
2.4.4.5. Phương pháp đánh giá tính chống chịu của gốc ghép hiện đang 58

sử dụng trong sản xuất cây giống đối với bệnh vàng lá greening
2.4.4.6. Phương pháp nghiên cứu chống tái nhiễm bệnh vàng lá
greening trên đồng ruộng
58
2.5. Xử lý số liệu thí nghiệm 59

CHƯƠNG III
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

60
3.1. Mức độ phổ biến và triệu chứng của bệnh vàng lá greening 60
3.1.1. Hiện trạng sử dụng giống cây ăn quả có múi tại Hà Nội và Hòa
Bình
60
3.1.2. Mức độ phổ biến của bệnh vàng lá greening tại các vùng điều tra 62
3.1.3. Mức độ nhiễm bệnh vàng lá greening trên một số chủng loại cây
có múi ở các vùng sinh thái
64
3.1.4. Mức độ nhiễm bệnh vàng lá greeining hỗn hợp với các bệnh vi
rút, viroid trên cây ăn quả có múi
66
3.1.5. Xác định nhóm triệu chứng bệnh vàng lá greening qua phân tích
bằng sinh học phân tử
68
3.1.6. Kiểm chứng khả năng nhiễm bệnh vàng lá greening trên đồng
ruộng dựa trên triệu chứng đã xác định
73
3.1.7. Cải tiến phương pháp tách chiết thô DNA trong chẩn đoán bệnh
vàng lá greening trên cây ăn quả có múi
77
3.2. Xác định tác nhân gây bệnh và sự lan truyền bệnh vàng lá greening 79
3.2.1. Xác định tác nhân gây bệnh vàng lá greening bằng hiển vi điện tử 79
3.2.2. Xác định tác nhân gây bệnh vàng lá greening bằng sinh học phân
tử
81
3.2.3. Khả lan truyền của bệnh vàng lá greening trên cây ăn quả có múi 82
3.2.3.1. Nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening qua hạt giống 82
3.2.3.2. Nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening qua nhân giống
vô tính
84
3.2.3.3. Nghiên cứu sự lan truyền bệnh vàng lá greening qua rầy chổng
cánh Diaphorina citri Kuwayama
86
3.2.3.4. Mật độ rầy chổng cánh Diaphorina citri Kuwayama trên cây ăn
quả có múi
91
3.3. Nghiên cứu xác định ký chủ và sự phân bố của các chủng vi khuẩn
gây bệnh vàng lá greening trên cây ăn quả có múi ở phía Bắc Việt Nam
96
3.3.1. Ký chủ của bệnh vàng lá greening 96
3.3.2. Xác định chủng vi khuẩn gây bệnh vàng lá greening qua phản ứng
của một số chủng loại cây ăn quả có múi với nguồn bệnh
98
3.4. Nghiên cứu các biện pháp phòng chống bệnh vàng lá greening 112
3.4.1. Nghiên cứu cải tiến kỹ thuật vi ghép đỉnh sinh trưởng tạo cây đầu
dòng sạch bệnh
113
3.4.1.1. Nghiên cứu cải tiến kỹ thuật tạo cây gốc ghép lần 1 trong vi
ghép đỉnh sinh trưởng
113
3.4.1.2. Nghiên cứu cải tiến môi trường lỏng để nuôi cây vi ghép lần 1 117
3.4.1.3. Biện pháp làm tăng tỷ lệ sạch bệnh vàng lá greening đối với cây
có múi
120
3.4.1.4. Ảnh hưởng của tuổi cây vi ghép lần 1 đến sự sinh trưởng và
phát triển của cây vi ghép lần 2
122
3.4.2. Sản xuất cây giống có múi sạch bệnh trong hệ thống nhà lưới 3
cấp
125
3.4.3. Tính chống chống chịu của gốc ghép hiện đang sử dụng trong sản
xuất cây giống với bệnh vàng lá greening
131
3.4.3.1. Tính chống chịu của gốc ghép (Bưởi chua, chấp) với bệnh vàng
lá greening
131
3.4.3.2. Tính chống chống chịu của gốc ghép nhập nội với bệnh vàng lá
greening
135
3.4.4. Nghiên cứu chống tái nhiễm bệnh vàng lá greening trên đồng
ruộng
137
3.4.4.1. Xử lý mắt ghép bị bệnh bằng kháng sinh 137
3.4.4.2. Hiệu quả chống tái nhiễm bệnh vàng lá greening trên đồng
ruộng ở các điều kiện quản lý khác nhau
138
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 145
1. Kết luận 145
2. Đề nghị 146
CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 147
TÀI LIỆU THAM KHẢO 148
PHỤ LỤC