Thạc Sĩ Nghiên cứu bệnh đạo ôn trên một số dòng giống lúa của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm, vụ Xuân

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Nghiên cứu bệnh đạo ôn trên một số dòng giống lúa của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm, vụ Xuân 2010
Mô tả bị lỗi font vài chữ, file tài liệu thì bình thường

MỤC LỤC
Lời cam ñoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục bảng v
Danh mục hình vii
1 MỞ ðẦU 1
1.1 ðặt vấn ñề 1
1.2 Mục ñích, yêu cầu 2
2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
2.1 Tình hình nghiên cứu ởnước ngoài 4
2.2 Tình hình nghiên cứu trong nước 23
3 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
3.1 Vật liệu nghiên cứu 35
3.3 Nội dung nghiên cứu 37
3.4 Phương pháp nghiên cứu 39
4 KẾT QUẢNGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 47
4.1 Tình hình diễn biến của bệnh ñạo ôn trên lúa trong vụXuân 2010
tại Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm. 47
4.1.1 Tình hình bệnh ñạo ôn trên lúa vụXuân năm 2010 khu vực Viện
Cây lương thực và Cây thực phẩm. 47
4.1.2 Diễn biến của bệnh ñạo ôn trên giống lúa AC5 trong vụ Xuân
năm 2010 tại Viện Cây lương thực và cây thực phẩm. 50
4.2 Nghiên cứu ảnh hưởng của một sốbệnh pháp canh tác ñến bệnh
ñạo ôn. 53
4.2.1 Ảnh hưởng của y ếu tốmật ñộgieo sạ ñến bệnh ñạo ôn trên giống P6 53
4.2.3 Ảnh hưởng của thời vụ(trà lúa) ñến bệnh ñạo ôn trên giống lúa
P6 tại Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm, vụxuân 2010 55
4.3 Nghiên cứu xác ñịnh nòi sinh lý nấm Pyricularia oryzaeCav. 59
4.3.1 Cấp bệnh ñạo ôn trên các giống lúa chỉthịcủa Nhật Bản thông
qua lây nhiễm bệnh nhân tạo trong nhà lưới bởi các mẫu phân
lập nấm Pyricularia oryzaeCav. 59
4.3.2 Phản ứng kháng nhiễm bệnh của nhóm giống lúa chỉthịcủa Nhật
Bản với các mẫu nấm Pyricularia oryzae Cav. thông qua lây
nhiễm nhân tạo. 62
4.3.3 Kết quảxác ñịnh mã sốcủa một sốnòi sinh lý nấm Pyricularia
oryzaeCav. thu thập ñược tại Viện Cây lương thực và Cây thực
phẩm. 63
4.3.2 Khả năng sinh bào tử của một số nòi sinh lý nấm Pyricularia
oryzaeCav. khi nuôi cấy trên các môi trường khác nhau 64
4.3.3.Ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm Pyricularia
oryzaeCav. 66
4.3.4 Thời gian tiềm dục của một số chủng sinh lý nấm Pyricularia
oryzaeCav. trên một sốgiống lúa. 68
4.4 Khảo sát khảnăng kháng bệnh ñạo ôn của một sốdòng, giống
lúa triển vọng của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm 69
4.5 Nghiên cứu hiệu lực của một số loại thuốc ñối với nấm
Pyricularia oryzaeCav. cây bệnh ñạo ôn hại lúa. 76
4.5.1 Nghiên cứu ảnh hưởng của một số thuốc hóa học ñến sự phát
triển của nấm Pyricularia oryzaeCav. trên môi trường cám agar. 76
4.5.2 Kết qu ảphòng trừbệnh ñạo ôn hại trên lá lúa b ằng thuốc hóa học. 78
5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3
5.1 Kết luận 3
5.2 Kiến nghị 4
TÀI LIỆU THAM KHẢO 5
PHỤLỤC 16

1. MỞ ðẦU
1.1. ðặt vấn ñề
Cây lúa (Oryza sativaL.) là cây trồng có lịch sửtrồng trọt lâu ñời nhất,
ñược gieo trồng ởtất cảcác châu lục nhưng tập trung chủyếu ởChâu Á -
chiếm gần 90% diện tích và hơn 91% sản lượng lúa gạo của thếgiới.
Trong lúa gạo có mặt ñầy ñủcác chất dinh dưỡng nhưtinh bột, protein,
lipit, vitamin Vì vậy, khoảng 40% dân số thế giới coi lúa gạo là nguồn
lương thực chính. Tổchức dinh dưỡng Quốc tế ñã gọi “Hạt gạo là hạt của sự
sống”. Tại kỳhọp thứ57 thường niên của Hội ñồng Liên hiệp Quốc ñã chọn
năm 2004 là năm lúa gạo Quốc tếvới khẩu hiệu “cây Lúa là cuộc sống”.
Cây lúa là cây trồng chính ở nước ta, là cây trồng cung cấp nguồn
lương thực chính và xuất khẩu hàng năm. Trong những năm gần ñây Việt
Nam ñã có nhiều thành tựu trong sản xuất nông nghiệp, hàng năm chúng ta ñã
xuất khẩu ñược hàng triệu tấn gạo. Tuy nhiên năng suất lúa gạo vẫn bấp bênh
với nhiều nguyên nhân trong ñó dịch hại là nguyên nhân thường xuyên và ñe
dọa mạnh mẽ ñến năng suất và sản lượng lúa gạo.
Bệnh ñạo ôn là một trong những bệnh hại trên lúa nguy hiểm ñã ñược
phát hiện và nghiên cứu từlâu trên thếgiới. Theo ước tính của FAO thiệt hại
do bệnh ñạo ôn gây ra hàng năm gây giảm năng suất lúa trung bình từ0.7-17.5%, những nơi bệnh nặng có thểlàm giảm năng suất tới 80%[1]. Mỗi năm
làm thếgiới mất một lượng lúa ñủ ñểnuôi sống 60 triệu người - một ước tính
khá khiêm tốn. Chúng ñặc biệt gây hại mạnh ởcác quốc gia nóng ẩm như
Việt Nam, Thái Lan và Philippines.
Công tác nghiên cứu bệnh ñạo ôn ñã ñược tiến hành từlâu trên thếgiới
và cảtại Việt Nam, ñã có nhiều kết quảnghiên cứu cơbản và ứng dụng phục
vụhiệu quảcho sản xuất. Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm là cơquan
nghiên cứu và chọn tạo giống có uy tín, ñã cho ra ñời nhiều giống cây trồng
tốt và ñược sản xuất chấp nhận trong ñó có những giống lúa kháng bệnh ñạo
ôn, năng suất và phẩm chất tốt : CH3, CH133, Xuân số2, HYT102
Tuy vậy thực tế diễn biến bệnh ñạo ôn rất phức tạp cũng như thành
phần giống lúa rất ña dạng tại các vùng khiến công tác chỉ ñạo và chủ ñộng
phòng chống bệnh còn kém hiệu quả.
Xuất phát từnhững vấn ñềtrên, ñược sựphân công của Bộmôn Bệnh
cây, Khoa Nông học trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội, dưới sựhướng dẫn
của GS.TS VũTriệu Mân, chúng tôi tiến hành nghiên cứu, thực hiện ñềtài:
“Nghiên cứu bệnh ñạo ôn trên một sốdòng giống lúa của Viện Cây lương
thực và Cây thực phẩm, vụXuân 2010”
1.2. Mục ñích, yêu cầu
1.2.1. Mục ñích
Nhằm nắm ñược tác hại và ñặc ñiểm phát sinh, phát triển của bệnh ñạo
ôn hại trên một giống lúa tại Viện Cây lương thực – Cây thực phẩm trong vụ
xuân 2010 và xác ñịnh chủng sinh lý của nấm Pyricularia oryzae Cav. và
nghiên cứu 1 số ñặc tính của chúng.
1.2.2. Yêu cầu
- ðiều tra tác hại, ñặc ñiểm phát sinh, phát triển của bệnh ñạo ôn trên
một sốgiống lúa ñang trồng tại Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm.
- Ảnh hưởng của một sốyếu tốcanh tác ñến bệnh ñạo ôn trên một số
giống lúa của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm.
- Thu thập mẫu bệnh ñạo ôn, xác ñịnh chủng sinh lý của nấm
Pyricularia oryzaeCav.
- Nghiên cứu khảnăng kháng bệnh ñạo ôn của một sốdòng giống triển
vọng do Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm chọn tạo.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt ñộ ñến sự phát triển của nấm
Pyricularia oryzaeCav. trên môi trường nhân tạo.
- Nghiên cứu khảnăng hình thành bào tửcủa nấm Pyricularia oryzae
Cav. trên một sốmôi trường nhân tạo
- Nghiên cứu thời gian tiềm dục của nấm Pyricularia oryzaeCav. trên
một sốgiống lúa của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm.
- Khảo sát hiệu lực của một số loại thuốc hóa học ñối với nấm
Pyricularia oryzae Cav. ở trong phòng thí nghiệm và bệnh ñạo ôn hại lúa
ngoài ñồng ruộng.

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Tình hình nghiên cứu ởnước ngoài
2.1.1. Lịch sửphát hiện và nghiên cứu bệnh ñạo ôn.
Bệnh ñạo ôn do nấm Pyricularia oryzae Cavara (Pyricularia grisea
Sacc) gây ra có lịch sửnghiên cứu lâu ñời nhất trong các bệnh hại lúa. Từ
nhiều thếkỷ trước bệnh ñã ñược quan sát thấy ởcác nước châu Á nhưNhật
Bản, Ấn ðộ, Trung Quốc, các nước vùng Trung Á, Tây Á; ởBắc Mỹ, Nam
Mỹ , quần ñảo Antin; ởchâu Âu: Ý, Bungari, Rummani, Bồ ðào Nha, Liên
Xô, ðến những năm 1560 bệnh ñã ñược phát hiện chính thức ởÝ [26]. Sau
ñó bệnh ñược phát hiện ởTrung Quốc năm 1637, Nhật Bản năm 1760, Mỹ
năm 1906, Ấn ðộnăm 1913 [19]. Cho ñến nay bệnh ñạo ôn ñã ñược ghi nhận
có mặt và gây hại ởtrên 85 quốc gia trên thếgiới bao gồm Châu Á, Châu Mỹ,
Châu Âu, Châu Phi
2.1.2. Phân loại và ñặt tên.
Theo Pidoplichko, N. M (1987), nấm ñạo ôn thuộc họMucedinaceae,
bộHyphomycetales, lớp nấm bất toàn (Deuteromicetes), ngành nấm (fungi).
Nấm còn ñược phân chia theo những phạm trù phân loại dưới loài là dạng
chuyên hóa (forme specialis), nhóm nòi (race group) và nòi sinh lý
(physiologic race).
Dạng chuyên hóa của nấm theo loài cây ký chủ như nấm trên cây
Brachiaria mutica ñược gọi là P.Grisea f. brachiariae [79].
Nấm ñạo ôn ñược gọi bằng một sốtên gọi khác nhau. Do nấm chỉtồn
tại ở dạng phát triển không hoàn toàn trong ñiều kiện tự nhiên nên ñược
Saccardo ñặt tên ñầu tiên năm 1880 là Pyricularia grisea. Năm 1891 Cavara
mô tả Pyriculariatrên cây lúa và ñặt tên khác là Pyricularia oryzaeCavara,
cho rằng nấm P. oryzae phân biệt với P. grisea mà Saccardo mô tả. Tuy nhiên

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt.
1. Bonman và ctv (1991); Tsai (1998), Ứng dụng chỉthịphân tửSSR và STS
Marker ñểchọn giống kháng bệnh ñạo ôn, những thành tựu nghiên cứu
bệnh hại thực vật Việt Nam (1955 – 2005), tr. 52-67, NXB Nông nghiệp,
Hà Nội.
2. Huỳnh Minh Châu, Trần ThịThu Thủy và Phạm Văn Kim (2003), “Khảo
sát hiệu quảkích kháng của clorua ñồng và aci ben zolar – S – methyl ñối
vối bệnh ñạo ôn trên khía cạnh mô học”, Hội thảo Quốc gia bệnh cây và
sinh học phân tử, lần 2. (2003), tr. 124 – 128.
3. Cục bảo vệthực vật (2002), Báo cáo tổng kết công tác bảo vệthực vật năm
2001, phương hướng nhiệm vụcông tác bảo vệthực vật năm 2002,Báo
cáo tổng kết Cục bảo vệthực vật năm 2001.
4. Cục bảo vệthực vật (2003), Báo cáo tổng kết công tác bảo vệthực vật năm
2002, phương hướng nhiệm vụcông tác bảo vệthực vật năm 2003,Báo
cáo tổng kết Cục bảo vệthực vật năm 2002.
5. Cục bảo vệthực vật (2004), Báo cáo tổng kết công tác bảo vệthực vật năm
2003, phương hướng nhiệm vụcông tác bảo vệthực vật năm 2004,Báo
cáo tổng kết Cục bảo vệthực vật năm 2003.
6. Cục bảo vệthực vật (2005), Báo cáo tổng kết công tác bảo vệthực vật năm
2004, phương hướng nhiệm vụcông tác bảo vệthực vật năm 2005,Báo
cáo tổng kết Cục bảo vệthực vật năm 2004.
7. Cục bảo vệthực vật (2006), Báo cáo tổng kết công tác bảo vệthực vật năm
2005, phương hướng nhiệm vụcông tác bảo vệthực vật năm 2006,Báo
cáo tổng kết Cục bảo vệthực vật năm 2005.
8. Lê Xuân Cuộc, VũTuyên Hoàng, Hà Minh Trung (1993), “Phân tích tính
kháng bệnh ñạo ôn ở2 giống lúa CH3 và CH133”, Tạp chí Bảo vệthực
vật, số127 (1993), tr. 22 – 25.
9. Lê Xuân Cuộc, Hà Minh Trung, R.S Zeigler và RJ. NelSon (1994),
“Nghiên cứu ñặc ñiểm ñộc tính của một sốdòng nấm gây bệnh ñạo ôn”,
Nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm, 11/1994 ISSN 0866 – 7020, tr.
416 – 417.
10. ðỗTấn Dũng, Nguyễn Văn Viên (2005), Bệnh ñạo ôn, một sốbệnh chính
hại lúa và biện pháp phòng trừ, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 16 – 22.
11. Phạm Văn Dư(1997), “Một sốkết quảnghiên cứu vềbệnh cháy lá lúa (Py
– grisea) ở ñồng bằng Sông Cửu Long”, Kết quảnghiên cứu khoa học
1997 – 1997,tr. 127 – 131, Bộnông nghiệp và phát triển nông thôn, Viện
lúa ñồng bằng Sông Cửu Long.
12. Phạm Khánh Dưvà cộng tác viên (2003), “Hiệu lực xửlý hạt của Oxalic
acid (C
2H2O4
) – Chất kích thích sinh trưởng và kích kháng ñối với bệnh
ñạo ôn lúa Pyricularia oryzae Cav ở ñiều kiện ñồng ruộng”, Hội thảo
quốc gia bệnh cây và sinh học phân tử, lần 2 (2003), tr. 103 – 107.
13. Phạm Minh Hà (2007), Nghiên cứu bệnh ñạo ôn hại lúa vụxuân 2007 ở
một sốhuyện thuộc Nam ðịnh, Luận văn tốt nghiệm cao học, Trường ðại
học Nông nghiệp I Hà Nội.
14. Hà Quang Hùng (1998), Phòng trừ dịch hại tổng hợp cây trồng nông
nghiệp (IPM), Nhà xuất bản nông nghiệp Hà Nội, tr. 120.
15. Phạm Văn Kim, Viggo Pester Son Smedegaard, Eigilde Neergaard và
Hans Lyngs Joergensen (2003), “Ứng dụng nguyên lý kích thích tính
kháng bệnh lưu dẫn nhưbiện pháp sinh học ñối phó với bệnh ñạo ôn trên
lúa tại ñồng bằng Sông Cửu Long”, Hội thảo quốc gia bệnh cây và sinh
học phân tử, lần 2. (2003), tr. 141 – 144.
16. Phạm Văn Kim (2005), Cơ sở khoa học của hiệu quả kích thích tính