Thạc Sĩ Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng, phát triển của bưởi Đại Minh tại

iii
MỤC LỤC

Trang
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN .ii
MỤC LỤC .iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT . vi
DANH MỤC CÁC BẢNG vii
DANH MỤC CÁC HÌNH . ix
MỞ ĐẦU . 1
1. Tính cấp thiết . 1
2. Mục đích, yêu cầu của đề tài 2
2.1. Mục đích . 2
2.2. Yêu cầu . 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 2
3.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài . 2
3.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài . 3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
1.1. Cơ sở khoa học 4
1.2. Một số giống bưởi đặc sản ở Việt Nam và các nghiên cứu liên quan đến
đề tài 6
1.2.1. Một số giống bưởi đặc sản ở Việt Nam . 6
1.2.2. Các nghiên cứu về cây bưởi liên quan đến đề tài 11
1.2.2.1. Các nghiên cứu về dinh dưỡng đối với cây bưởi 11
1.2.2.2. Các nghiên cứu về kỹ thuật cắt tỉa đối với cây bưởi . 19
1.2.2.3. Các nghiên cứu về biện pháp thụ phấn bổ sung đối với cây bưởi . 20
1.2.2.4. Các nghiên cứu về biện pháp bao quả đối với bưởi 24

iv
Chương 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU . 26
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 26
2.1.1. Đối tượng . 26
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu 26
2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu . 26
2.2.1. Nội dung nghiên cứu 26
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu 26
2.2.2.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm . 26
2.2.2.2. Chỉ tiêu nghiên cứu và phương pháp theo dõi 30
2.3. Xử lý số liệu 32
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN . 33
3.1. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến sinh trưởng, năng suất của
bưởi Đại Minh tại Yên Bình - Yên Bái . 33
3.1.1. Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến thời gian ra lộc và chất
lượng lộc của bưởi Đại Minh 33
3.1.2. Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến tỷ lệ đậu quả
bưởi Đại Minh 35
3.1.3. Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến một số chỉ tiêu cơ giới quả .37
3.1.4. Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến năng suất và các yếu tố cấu
thành năng suất . 38
3.1.5. Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến hiệu quả kinh tế
bưởi Đại Minh 40
3.2. Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đối với bưởi Đại Minh 41
3.2.1. Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến thời gian ra lộc và chất lượng
lộc bưởi Đại Minh 41
3.2.2. Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến tỷ lệ đậu quả bưởi Đại Minh 43

v
3.2.3. Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến một số chỉ tiêu cơ giới quả
bưởi Đại Minh 45
3.2.4. Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến năng suất và các yếu tố cấu
thành năng suất bưởi Đại Minh 46
3.2.5. Ảnh hưởng của các phương pháp cắt tỉa đến hiệu quả kinh tế của bưởi
Đại Minh tại Yên Bình - Yên Bái . 48
3.3. Ảnh hưởng của nguồn hạt phấn trong phương pháp thụ phấn bổ sung đối
với bưởi Đại Minh tại Yên Bình - Yên Bái . 49
3.3.1. Khả năng nảy mầm của các nguồn thụ phấn (giống) khác nhau trên
bưởi Đại Minh 49
3.3.2. Ảnh hưởng của nguồn hạt phấn đến tỷ lệ đậu quả của bưởi Đại Minh 50
3.3.3. Ảnh hưởng của nguồn hạt phấn đến một sổ chỉ tiêu quả bưởi Đại Minh 52
3.4. Ảnh hưởng của vật liệu bao quả đôi với bưởi Đại Minh tại Yên Binh -
Yên Bái 53
3.4.1. Ảnh hưởng của vật liệu bao quả đến mẫu mã bưởi Đại Minh . 53
3.4.2. Ảnh hưởng của vật liệu bao quả đến một số chỉ tiêu quả bưởi Đại Minh .56
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 58
1. Kết luận 58
2. Đề nghị . 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO 61
I. Tài liệu tiếng Việt . 61
II. Tài liệu tiếng Anh 64
PHỤ LỤC


vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ĐC : Đối chứng
CT : Công thức
CV : (Coefficient of variation) Hệ số biến động
KH & CN : Khoa học và công nghệ
LSD : (Least-Significant Difference) Sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa
NN-PTNT : Nông nghiệp - phát triển nông thôn
PC : Phân chuồng
UBND : Ủy ban nhân dân

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 1.1 Lượng phân bón hàng năm cho một số giống bưởi đặc sản ở
Việt Nam 17
Bảng 3.1: Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến thời gian ra lộc của
bưởi Đại Minh 33
Bảng 3.2: Ảnh hưởng của các công thức phân bón đến chất lượng lộc
bưởi Đại Minh 34
Bảng 3.3: Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến tỷ lệ đậu quả ở
bưởi Đại Minh 36
Bảng 3.4: Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến một số chỉ tiêu
cơ giới quả 37
.Bảng 3.5: Ảnh hưởng của các công thức bón phân đến năng suất và các yếu
tố cấu thành năng suất của bưởi Đại Minh 38
Bảng 3.6: Hiệu quả kinh tế của bưởi Đại Minh ở các công thức bón phân
khác nhau . 40
Bảng 3.7: Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến thời gian ra lộc
bưởi Đại Minh 41
Bảng 3.8: Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến chất lượng lộc
bưởi Đại Minh 42
Bảng 3.9: Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến tỷ lệ đậu quả
bưởi Đại Minh 44
Bảng 3.10: Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến một số chỉ tiêu cơ giới
quả bưởi Đại Minh . 45
Bảng 3.11: Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến năng suất và các yếu tố
cấu thành năng suất bưởi Đại Minh 46

viii
Bảng 3.12: Ảnh hưởng của phương pháp cắt tỉa đến hiệu quả kinh tế
bưởi Đại Minh 48
Bảng 3.13: Khả năng nảy mầm của nguồn hạt phấn khác nhau trên
bưởi Đại Minh 49
Bảng 3.14: Ảnh hưởng của nguồn hạt phấn đến tỷ lệ đậu quả
bưởi Đại Minh 50
Bảng 3.15: Ảnh hưởng của nguồn hạt phấn đến một số chỉ tiêu của
bưởi Đại Minh 52
Bảng 3.16: Ảnh hưởng của vật liệu bao quả đến tình trạng vỏ quả, tỷ lệ quả
có vết thương và tỷ lệ quả thực thu . 53
Bảng 3.17: Ảnh hưởng của vật liệu bao quả đến một số chỉ tiêu quả 56


ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 3.1. Biểu đồ tỷ lệ đậu quả của bưởi Đại Minh ở các công thức bón phân
khác nhau 36
Hình 3.2: Biểu đồ tổng quá/cây và năng suất bưởi Đại Minh ở các công thức
bón phân khác nhau . 39
Hình 3.3: Biểu đồ tỷ lệ đậu quả của bưởi Đại minh qua các thời kỳ trong thí
nghiệm cắt tỉa 44
Hình 3.4: Biểu đồ tổng quả/cây và năng suất bưởi Đại Minh trong thí nghiệm
cắt tỉa . 47
Hình 3.5: Biểu đồ tỷ lệ đậu quả của bưởi Đại Minh trong thí nghiệm thụ phấn
bổ sung 50
Hình 3.6: Biểu đồ tỷ lệ vết thương bề mặt vỏ quả bưởi khi sử dụng các vật
liệu bao quả khác nhau 54
Hình 3.7: Biểu đồ tỷ lệ quả thực thu khi sử dụng các vật liệu bao quả khác nhau 55

1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết
Cây bưởi (Citrus grandis L. Osbeck) là một loại cây ăn quả rất quen
thuộc với người dân Việt Nam. Bưởi là loại quả tươi dễ vận chuyển, bảo quản
được nhiều ngày mà vẫn giữ nguyên hương vị, phẩm chất. Bưởi được nhiều
người ưa chuộng vì không những có giá trị kinh tế và giá trị dinh dưỡng cao
mà còn có giá trị trong y học và mỹ học.
Bưởi là loài có phổ thích nghi rộng, có thể trồng khắp từ 42
0
vĩ bắc cho
đến 42
0
vĩ nam, từ mặt biển lên đến độ cao 2000m [28]. Ở Việt Nam bưởi
được trồng hầu khắp các tỉnh thành trong cả nước, đặc biệt đã hình thành
những vùng bưởi cổ truyền mang tính đặc sản địa phương như bưởi Đoan
Hùng - Phú Thọ, bưởi Diễn - Từ Liêm - Hà Nội, bưởi Phúc Trạch - Hương
Khê - Hà Tĩnh, bưởi Thanh Trà - Huế, bưởi Năm Roi - Vĩnh Long Hiện
nay, phát triển cây ăn quả trong đó bao gồm cả cây bưởi là một định hướng
được ưu tiên và là một chiến lược có lợi thế cạnh tranh cao.
Bưởi Đại Minh có nguồn gốc ở làng Khả Lĩnh, xã Đại Minh, huyện
Yên Bình, tỉnh Yên Bái. Đây là giống bưởi thấp cây, lá tròn, tán rộng, cho quả
sai, hình cầu dẹt, vỏ vàng, múi mỏng, tôm ngọt, mọng nước, ăn ngọt và có
mùi thơm dìu dịu. Bưởi Đại Minh là giống bưởi có tiềm năng phát triển lớn
nhờ vào điều kiện khí hậu thuận lợi đặc trưng do ảnh hưởng điều tiết của hồ
Thác Bà. Mặt khác, vùng bưởi đặc sản này nằm trên điểm giao nhau của
nhiều tuyến giao thông trọng yếu của nhiều tỉnh phía Bắc và đang được chính
quyền địa phương và nhiều tổ chức quan tâm.
Tuy nhiên, do nhiều năm khai thác liên tục nhưng không được chăm sóc,
đầu tư đúng mức cộng với sâu bệnh gây hại ngày càng nặng, giống bưởi Đại
Minh đã có biểu hiện thoái hóa nghiêm trọng. Nhiều vườn không cho quả, một
số hộ gia đình đã chặt bỏ để trồng các loại cây trồng khác [9]. Cho đến nay, các

2
biện pháp kỹ thuật để khắc phục hiện tượng thoái hóa, phát triển giống bưởi Đại
Minh theo hướng tác động nâng cao được năng suất và chất lượng quả vẫn là
một câu hỏi lớn. Để giải quyết những vấn đề nêu trên, tôi tiến hành nghiên cứu
đề tài “Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sinh
trưởng, phát triển của bưởi Đại Minh tại huyện Yên Bình - tỉnh Yên Bái”.
2. Mục đích, yêu cầu của đề tài
2.1. Mục đích
Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật đối với giống bưởi Đại Minh
nhằm khắc phục tình trạng thoái hóa, nâng cao và giữ ổn định năng suất cũng
như chất lượng của bưởi Đại Minh.
2.2. Yêu cầu
- Nghiên cứu ảnh hưởng của các công thức bón phân đến các chỉ tiêu
lộc, tỷ lệ đậu quả, các chỉ tiêu quả, năng suất và một số yếu tố cấu thành năng
suất cũng như hiệu quả kinh tế của bưởi Đại Minh
- Nghiên cứu sinh trưởng lộc, tỷ lệ đậu quả, một số chỉ tiêu quả, năng
suất, các yếu tố cấu thành năng suất và hiệu quả kinh tế trong các phương
pháp cắt tỉa khác nhau đối với bưởi Đại Minh
- Nghiên cứu khả năng nảy mầm của hạt phấn và tỷ lệ đậu quả của bưởi
Đại Minh khi thụ phấn bằng các nguồn hạt phấn khác nhau
- Tiến hành thí nghiệm bao quả bằng các vật liệu bao quả khác nhau
nhằm thấy rõ tác động của các vật liệu bao quả đến mẫu mã và một số chỉ tiêu
quả bưởi Đại Minh.
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
3.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài
- Nghiên cứu ảnh hưởng của các biện pháp kỹ thuật đối với bưởi
Đại Minh sẽ thấy được chiều hướng tác động tích cực hay tiêu cực của
các biện pháp đến sinh trưởng, phát triển của bưởi Đại Minh. Từ đó mà
tìm ra các giải pháp tác động nhằm nâng cao và giữ ổn định năng suất
cũng như phẩm chất của bưởi Đại Minh.

3
- Những kết luận của đề tài là nguồn tài liệu tham khảo có giá trị cho công tác
giảng dạy và phổ cập kiến thức về giống bưởi Đại Minh - giống bưởi đặc sản của xã
Đại Minh - Yên Bình - Yên Bái.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
- Đề xuất một số biện pháp kỹ thuật khắc phục hiện tượng mất mùa
nghiêm trọng của giống bưởi Đại Minh trong nhiều năm liên tục, góp phần giải
quyết vấn đề bức xúc của thực tiễn sản xuất bưởi Đại Minh trồng tại huyện Yên
Bình tỉnh Yên Bái.
- Kết luận của đề tài là cơ sở khoa học cho định hướng phát triển bưởi
Đại Minh trồng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái và các vùng có điều kiện
sinh thái tương đồng.