Thạc Sĩ Nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử của Lê Hoan

1. Lý do chọn đề tài

MỞ ĐẦU


1.1. Việt Lam tiểu sử (hay còn gọi Việt Lam xuân thu) là cách đặt tên của Lê Hoan. Đây là một cuốn tiểu thuyết chữ Hán được viết theo kiểu chương hồi, có quy mô rộng lớn, phản ánh những biến cố lịch sử quan trọng trong những thời điểm lịch sử đặc biệt ở thế kỷ XV. Đó là sự nghiệp của đức Lê Thái Tổ gắn liền với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, người lãnh đạo nhân dân ta trường kỳ kháng chiến chống giặc Minh xâm lược. Tư tưởng chủ đạo của cuốn tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử vừa thể hiện được khát vọng độc lập, tôn phò chính thống, đề cao chính nghĩa, vừa khẳng định sức mạnh đoàn kết chiến đấu chống giặc ngoại xâm.
1.2. Sự ra đời của cuốn tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử cùng với những đóng góp về giá trị nội dung và nghệ thuật đã góp phần làm nên giá trị của văn học trung đại nói riêng, thúc đẩy quá trình phát triển của văn xuôi Việt Nam nói chung. Xuất hiện trong vai trò là đại biểu cuối cùng của tiểu thuyết chương hồi Việt Nam, Việt Lam tiểu sử của Lê Hoan đã đánh dấu những bước phát triển về mặt thể loại của tiểu thuyết chương hồi, để chuẩn bị cho sự ra đời của tiểu thuyết hiện đại có nguồn gốc từ phương Tây.
1.3. Đọc Việt Lam tiểu sử, ấn tượng lớn nhất của tác phẩm chính là ở chỗ tác giả đã rất thành công trong việc đưa các nhân vật lịch sử vào tác phẩm văn học thành những hình tượng nghệ thuật. Các nhân vật trong tác phẩm vừa bảo lưu những đặc điểm vốn có thật trong lịch sử vừa được hư cấu, sáng tạo thành những nhân vật văn học chứ không đơn thuần là những nhân vật lịch sử. Trong con mắt của các nhà nghiên cứu lịch sử thì những nhân vật này là con người của lịch sử, còn đối với các nhà nghiên cứu văn học thì đó lại là những nhân vật văn học thực sự. Điều gì làm nên những ấn tượng ấy nếu như không phải là tài năng và tâm huyết, vốn sống của nhà văn Lê Hoan. Xét một cách

toàn diện, Việt Lam tiểu sử là một tác phẩm văn học đặc sắc. Trên thực tế, các tài liệu nghiên cứu, các bài viết về thiên tiểu thuyết này vẫn chưa nhiều. Vì thế, tìm hiểu nghiên cứu tác phẩm trên phương diện nghệ thuật thể hiện nhân vật là một việc làm cần thiết, nhằm có cái nhìn sâu sắc, thấu đáo và đúng đắn hơn những thành tựu, những đóng góp của tác giả, tác phẩm Việt Lam tiểu sử.
Đó là những lý do thôi thúc người viết tìm hiểu về Nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử của Lê Hoan.


MỤC LỤC


MỞ ĐẦU

Trang


1. Lý do chọn đề tài . 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2

3. Phạm vi đề tài 12

4. Nhiệm vụ nghiên cứu 13

5. Phương pháp nghiên cứu . 13

6. Những đóng góp của luận văn . 14

7. Cấu trúc của luận văn 14

NỘI DUNG

Chương 1: Tác giả, tác phẩm và vấn đề thể loại trong tiểu thuyết

Việt Lam tiểu sử

1. Tác giả Lê Hoan . 15

2. Tác phẩm Việt Lam tiểu sử 23

2.1. Tên gọi 23

2.2. Vấn đề xác định tác giả Việt Lam tiểu sử . 25

3. Vấn đề thể loại trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử . 30

3.1. Khái niệm tiểu thuyết chương hồi 30

3.2. Hoàn cảnh ra đời . 30

3.3. Đặc điểm thể loại . 34

3.4. Tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử - tiểu thuyết lịch sử được viết theo lối

kết cấu chương hồi 36

3.4.1. Thể loại tiểu thuyết lịch sử . 36

3.4.2. Tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử - tiểu thuyết lịch sử viết theo lối kết

cấu chương hồi . 36

Tiểu kết . 39

Chương 2: Nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử - từ nguyên mẫu đến hình tượng văn học
2.1. Con đường từ hiện thực đến các hình tượng văn học . 40

2.2. Các nhân vật nguyên mẫu trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử 43

2.2.1. Lê Lợi từ nguyên mẫu lịch sử đến hình tượng văn học . 44

2.2.2. Hồ Quý Ly từ nguyên mẫu lịch sử đến hình tượng văn học . 47

2.2.3. Nguyễn Trãi từ nguyên mẫu lịch sử đến hình tượng văn học . 51

2.3. Những nét tương đồng và khác biệt giữa nhân vật trong tiểu thuyết Việt

Lam tiểu sử với các nhân vật trong lịch sử 55

2.3.1. Những nét tương đồng giữa nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu

sử với các nhân vật trong lịch sử và nguyên nhân của sự tương đồng . 56

2.3.2. Những nét khác biệt giữa nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu

sử với các nhân vật trong lịch sử và nguyên nhân của sự khác biệt . 60

Tiểu kết 68

Chương 3: Nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử
3.1. Khái niệm nhân vật và vai trò của nhân vật trong tiểu thuyết

chương hồi 70

3.1.1. Khái niệm nhân vật 70

3.1.2. Vai trò của nhân vật trong tiểu thuyết chương hồi 71

3.2. Giới thuyết chung về nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết chương hồi . 72
3.2.1. Vai trò của nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết

chương hồi . 72

3.2.2. Nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết chương hồi . 73

3.2.3. Một số thủ pháp thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết chương hồi . 74

3.3. Nghệ thuật thể hiện nhân vật trong tiểu thuyết Việt Lam tiểu sử của

Lê Hoan 74

3.3.1. Nghệ thuật thể hiện hành động nhân vật và sự kiện 75

3.3.2. Nghệ thuật thể hiện tính cách nhân vật 90

3.3.3. Nghệ thuật thể hiện ngôn ngữ nhân vật . 98

Tiểu kết . 108

KẾT LUẬN . 109

TÀI LIỆU THAM KHẢO 111