Thạc Sĩ Nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi
luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Phạm Công Toàn, người đã
tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo - Bộ phận
Quản lý Đào tạo và Sau đại học cũng như các khoa chuyên môn, của Trường
Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban lãnh đạo Viễn
thông tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong việc thu thập
số liệu thứ cấp, sơ cấp và các thông tin hữu ích phục vụ nghiên cứu.
Xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi
trong suốt quá trình thực hiện đề tài tốt nghiệp.
Thái Nguyên, ngày 28 tháng 12 năm 2014
Tác giả luận văn



Nguyễn Tú Anh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT . vi
DANH MỤC BẢNG . vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ . ix
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 3
4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp mới của đề tài . 3
4.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài . 3
4.1. Những đóng góp mới của đề tài . 3
5. Bố cục của đề tài . 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA NGÀNH VIỄN THÔNG . 5
1.1. Cơ sở lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh 5
1.1.1. Khái niệm cạnh tranh 5
1.1.2. Khái niệm năng lực cạnh tranh . 11
1.2. Đặc điểm ngành viễn thông và cạnh tranh dịch vụ viễn thông 13
1.2.1. Đặc điểm ngành viễn thông 13
1.2.2. Sự cần thiết phải nghiên cứu cạnh tranh dịch vụ viễn thông 18
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến cạnh tranh ngành viễn thông . 21
1.3.1. Nhân tố bên ngoài . 21
1.3.2. Yếu tố bên trong 27
1.4. Một số chiến lược cạnh tranh . 30
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.4.1. Chiến lược dẫn đầu chi phí thấp . 30
1.4.2. Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm 32
1.4.3. Chiến lược tập trung trọng điểm (chiến lược tiêu điểm) 34
1.4.4. Chiến lược phản ứng nhanh 35
1.5. Thực tiễn về nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của ở
Việt Nam 37
1.5.1. Bài học kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh ngành viễn thông
Việt Nam 37
1.5.2. Kinh nghiệm thực tế nâng cao năng lực cạnh tranh của Tập đoàn
Viễn thông Quân đội 38
1.5.3. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của Tập đoàn bưu chính
viễn thông Việt Nam (VNPT) 38
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40
2.1. Câu hỏi nghiên cứu 40
2.2. Phương pháp nghiên cứu 40
2.2.1. Phương pháp luận 40
2.2.2. Các phương pháp cụ thể 40
2.3. Chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh 42
2.3.1. Chỉ tiêu thị phần của doanh nghiệp . 42
2.3.2. Giá bán sản phẩm dịch vụ . 43
2.3.3. Chất lượng sản phẩm, dịch vụ . 43
2.3.4. Đổi mới công nghệ và đổi mới sản phẩm, dịch vụ . 43
2.3.5. Nâng cao thương hiệu và uy tín 44
Chương 3: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH DỊCH VỤ
VIỄN THÔNG CỦA VNPT THÁI NGUYÊN . 46
3.1. Tổng quan về VNPT Thái Nguyên 46
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của VNPT Thái Nguyên 46
3.1.2. Các loại dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên cung cấp . 47
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
3.1.3. Cơ cấu tổ chức của VNPT Thái Nguyên 49
3.1.4. Kết quả sản xuất kinh doanh năm 2010-2013 . 57
3.2. Thực trạng cạnh tranh dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên . 58
3.2.1.Tổng quan cạnh tranh lĩnh vực viễn thông trên thị trường Việt Nam . 58
3.2.2. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội tỉnh Thái Nguyên . 71
3.2.3. Thực trạng năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của VNPT
Thái Nguyên . 73
3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông
của VNPT Thái Nguyên 96
3.3.1. Môi trường vĩ mô 96
3.3.2. Môi trường ngành 98
3.4. Phân tích ma trận SWOT tại VNPT Thái Nguyên . 99
3.5. Đánh giá năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên 100
Chương 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH DỊCH
VỤ VIỄN THÔNG CHO VNPT THÁI NGUYÊN 104
4.1. Phương hướng và mục tiêu hoạt động của VNPT Thái Nguyên trong
cung ứng dịch vụ viễn thông trong thời gian tới . 104
4.1.1. Mục tiêu hoạt động của VNPT Thái Nguyên . 104
4.1.2. Phương hướng hoạt động của VNPT Thái Nguyên trong thời gian tới 105
4.2. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho VNPT Thái Nguyên
trong cung ứng dịch vụ viễn thông . 106
4.2.1. Giải pháp giữ vững thị trường và phát triển thị trường 106
4.2.2. Phát triển sản phẩm và mạng lưới . 109
4.2.3. Đa dạng và linh hoạt trong các chính sách giá cước . 110
4.2.4. Nâng cao chất lượng dịch vụ và chăm sóc khách hàng 110
4.2.5. Thực hiện hiệu quả hoạt động xúc tiến bán hàng. 111
KẾT LUẬN 113
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 115
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

CBCNV : Cán bộ công nhân viên
CNTT và TT : Cộng nghệ thông tin và truyền thông
DT VT - CNTT : Doanh thu viễn thông công nghệ thông tin
KHCN : Khoa học công nghệ
KTTK- TC : Kế toán thống kê tài chính
QLDA : Quản lý dự án
SXKD : Sản xuất kinh doanh
TC - CBLĐ : Tổ chức cán bộ lao động
TD - CM : Truyền dẫn chuyển mạch
TP : Thành phố
Triệu TB : Triệu thuê bao
TT : Trung tâm
VT- CNTT : Viễn thông công nghệ thông tin
XDCB : Xây dựng cơ bản


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Chỉ số đo lương năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 45
Bảng 3.1. Thống kê doanh thu dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên
giai đoạn 2010-2013 . 57
Bảng 3.2. Thống kê số lượng thuê bao và thị phần dịch vụ cố định các
doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2009- 2013 . 64
Bảng 3.3. Thống kê số người sử dụng Internet và tỷ lệ người sử dụng
Internet/100 dân giai đoạn 2009-2013 65
Bảng 3.4. Bảng thống kê thị phần và số thuê bao dịch vụ di động Việt
Nam giai đoạn 2009-2013 . 70
Bảng 3.5. Một số chỉ tiêu năng lực tài chính của VNPT Thái Nguyên giai
đoạn 2010- 2013 . 79
Bảng 3.6. Bảng thống kê hạ tầng dịch vụ cố định của các doanh nghiệp
trên địa bàn Thái nguyên năm 2013 80
Bảng 3.7. Thống kê nguồn nhân lực Viễn thông Thái Nguyên 83
Bảng 3.8. Bảng so sánh giá cước dịch vụ điện thoại cố định giữa VNPT
và Viettel . 87
Bảng 3.9. Bảng so sánh giá cước dịch vụ Internet cáp đồng giữa VNPT,
Viettel và FPT . 87
Bảng 3.10. Bảng so sánh giá cước dịch vụ Internet cáp quang giữa VNPT,
Viettel và FPT . 89
Bảng 3.11. Bảng so sánh giá cước dịch vụ điện thoại di động trả sau giữa
VNPT và Viettel (gói truyền thống) . 90
Bảng 3.12. Bảng so sánh giá cước dịch vụ điện thoại di động trả sau giữa
VNPT và Viettel (gói đồng nghiệp) 91
Bảng 3.13. Bảng so sánh giá cước dịch vụ điện thoại di động trả sau giữa
VNPT và Viettel (gói gia đình) . 91
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii
Bảng 3.14. Bảng so sánh giá cước dịch vụ điện thoại di động trả trước
giữa VNPT và Viettel (gói cơ bản) . 92
Bảng 3.15. Bảng so sánh giá cước dịch vụ điện thoại di động trả trước
giữa VNPT và Viettel (gói học sinh sinh viên) 92
Bảng 3.16. So sánh hệ thống kênh phân phối của VNPT và Viettel 94


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ doanh thu dịch vụ viễn thông giai đoạn năm 2009-2013 . 60
3.2. 2006-2013 62
3.3.
Nam năm 2013 62
Biểu đồ 3.4. Biểu đồ thị phần dịch vụ Internet trên thị trường Việt
Nam năm 2013 66
Biểu đồ 3.5. Biểu đồ số thuê bao dịch vụ di động của Việt Nam giai
đoạn 2008-2013 67
Biểu đồ 3.6. Biểu đồ thị phần dịch vụ di động trên thị trường Việt
Nam năm 2013 68
Biểu đồ 3.7. Thị phần dịch vụ điện thoại cố định tại Thái Nguyên năm 2013 . 74
Biểu đồ 3.8. Thị phần dịch vụ Internet tại Thái Nguyên năm 2013 . 75
Biểu đồ 3.9. Thị phần dịch vụ điện thoại di động tại Thái Nguyên năm 2013 76

SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1: Bộ máy quản lý của Viễn thông Thái Nguyên 52


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh luôn là động lực nhưng
cũng đồng thời là thách thức cho mỗi doanh nghiệp khi kinh doanh trong nền
kinh tế thị trường ở bất kỳ quốc gia nào. Càng ở những quốc gia phát triển có
nền kinh tế thị trường hoàn hảo thì áp lực cạnh tranh sẽ ngày càng lớn, từ đó
đặt ra yêu cầu cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp ngày
càng cao.
Việt Nam đã và đang phát triển nền kinh tế thị trường, với các chính
sách kinh tế vĩ mô và chiến lược tham gia hội nhập kinh tế quốc tế. Phát triển
kinh tế thị trường đã, đang và sẽ đặt nền kinh tế nước ta nói chung và các
doanh nghiệp nói riêng đối diện với những thách thức, khó khăn trước sự
cạnh tranh ngày càng khốc liệt mang tính quốc tế nhằm giành khách hàng và
mở rộng thị trường. Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp trong
nước phải tự điều hành quản lý các hoạt động sản xuất kinh doanh một cách
có hiệu quả để có thể đứng vững trên thị trường và ngày càng phát triển.
Doanh nghiệp muốn làm được như vậy cần phải đạt được hiệu quả trong hoạt
động kinh doanh của mình, khi đó doanh nghiệp mới tồn tại và phát triển.,đặc
biệt là các doanh nghiệp nhà nước, việc kinh doanh có hiệu quả không những
tạo đà cho nền kinh tế phát triển, mà còn góp phần giữ vững định hướng nền
kinh tế nước nhà. Phải luôn giữ vai trò tiên phong trong việc hội nhập kinh tế,
hợp tác, kinh doanh có hiệu quả hơn.
Tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam (VNPT) là doanh nghiệp nhà
nước, hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, giữ một vai trò quan
trọng trong nền kinh tế quốc gia. Công nghệ thông tin, bưu chính viễn thông
càng phát triển sẽ thúc đẩy được nền kinh tế phát triển theo. VNPT cung cấp
rất nhiều dịch vụ ra thị trường để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, việc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
tạo ra dịch vụ đã khó nhưng để đưa chúng vào hoạt động kinh doanh lại còn
khó hơn, khi mà trên thị trường ngày càng có nhiều đối thủ cạnh tranh xuất
hiện. Để cạnh tranh trong một thị trường cạnh tranh cao như vậy, hoạt động
kinh doanh dịch vụ của doanh nghiệp luôn được quan tâm, theo dõi khắt khe.
Để làm sao kinh doanh có hiệu quả mà vẫn đáp ứng được nhu cầu của người
tiêu dùng.
Là một thành viên của VNPT, với kỳ vọng hoạt động VNPT ngày càng
hiệu quả hơn, góp phần vào sự tăng trưởng ổn định, bền vững và lâu dài,
Công ty viễn thông Thái Nguyên (Gọi tắt là VNPT Thái Nguyên) luôn trú
trọng đến việc phát triển các dịch vụ viễn thông chủ lực của ngành đến các địa
bàn trong toàn tỉnh. Qua thực tế công tác tại VNPT Thái Nguyên, tôi nhận
thấy vấn đề cạnh tranh giữa các công ty viễn thông trên địa bàn huyện đang
có nhiều thách thức đáng kể với VNPT Thái Nguyên, vì vậy tôi chọn đề tài:
“Nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên”
để làm luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1.Mục tiêu chung
Nghiên cứu cơ sở khoa học về cạnh tranh và thực trạng năng lực cạnh
tranh dịch vụ viễn thông của VNPT Thái Nguyên so với các đơn vị cung cấp
dịch vụ viễn thông khác trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên và đề xuất những giải
pháp chủ yếu cho việc nâng cao khả năng cạnh tranh của VNPT Thái Nguyên
trên địa tỉnh Thái Nguyên.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh
tranh trong kinh doanh nói chung, thị trường viễn thông nói riêng và sự cần
thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường.
- Hệ thống hóa chỉ tiêu nghiên cứu nhằm xác định năng lực cạnh tranh.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
- Phân tích năng lực cạnh tranh của VNPT Thái Nguyên trên địa bàn
Tỉnh Thái Nguyên: điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong quá trình
phát triển.
- Đề xuất định hướng và các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao khả
năng cạnh tranh của VNPT Thái Nguyên trong giai đoạn tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài hướng đến đối tượng nghiên cứu là năng lực cạnh tranh trong
kinh doanh dịch vụ viễn thông của Doanh nghiệp viễn thông.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Nghiên cứu năng lực cạnh tranh của VNPT Thái Nguyên.
- Về thời gian: Các số liệu nghiên cứu tổng quan về địa bàn nghiên
cứu, thực trạng khả năng cạnh tranh của VNPT Thái Nguyên trên địa bàn
được thu thập từ năm 2010 đến năm 2013. Định hướng và một số giải pháp
nâng cao khả năng cạnh tranh của VNPT Thái Nguyên trong giai đoạn phát
triển tiếp theo.
4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp mới của đề tài
4.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Trên cơ sở kế thừa và phát triển các công trình nghiên cứu trước đây,
luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực, là
tài liệu nghiên cứu, tham khảo nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ
viễn thông của VNPT Thái Nguyên trong thời gian tới trên cơ sở khoa học.
Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có hệ thống những giải pháp
chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của VNPT
Thái Nguyên.
4.1. Những đóng góp mới của đề tài
Đã có nhiều nghiên cứu về năng lực cạnh tranh ngành viễn thông,
nhưng chưa có nghiên cứu nào về năng lực cạnh tranh của VNPT Thái
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4
Nguyên. Từ các phân tích về năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của
VNPT Thái Nguyên, nghiên cứu về đối thủ cạnh tranh luận văn rút ra những
kết quả nổi bật và những điểm yếu cần được khắc phục để xác định cơ sở thực
tiễn cho việc đề xuất các giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh
tranh của VNPT Thái Nguyên trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên.
- Đề tài phân tích và chỉ ra cơ hội và thách thức đối với VNPT Thái
Nguyên trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên, điều này có ý nghĩa quan trọng để
nâng cao năng lực cạnh tranh của VNPT trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên.
- Đề tài đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của
VNPT Thái Nguyên so với đối thủ cạnh tranh trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên.
5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 4 chương
chính, bao gồm:
Chương 1: Những lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh dịch vụ
viễn thông;
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu nâng cao năng lực cạnh tranh của
VNPT Thái Nguyên;
Chương 3: Thực trạng năng lực cạnh tranh dịch vụ viễn thông của
VNPT Thái Nguyên trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên;
Chương 4: Các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh dịch vụ
viễn thông của VNPT Thái Nguyên trên địa bànTỉnh Thái Nguyên.