Luận Văn Nâng cao hiệu quả quản lý ở các doanh nghiệp ngành Du lịch Khách sạn theo định hướng thị trường

TÓM TẮT: Nghiên cứu nhằm đánh giá mức độ quản lý theo định hướng thị trường của
các doanh nghiệp ngành du lịch khách sạn Tp Hồ Chí Minh. Đồng thời xác định tác động của
từng thành phần định hướng thị trường lên kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Kết quả phân tích nhân tố và hồi quy đa biến trên tổng mẫu 183 doanh nghiệp cho thấy thành
phần “Ứng phó nhanh nhạy” là thành phần có tác động đáng kể nhất lên hiệu quả hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến các thành phần
“Định hướng khách hàng”, “Định hướng cạnh tranh”, “Phối hợp chức năng” và “Kiểm soát
lợi nhuận”.
Từ khóa: Định hướng thị trường, định hướng khách hàng, định hướng cạnh tranh, phối
hợp chức năng, kiểm soát lợi nhuận, ứng phó nhạy bén, kết quả kinh doanh, ngành du lịch
khách sạn.
Vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị trường dựa trên sự điều tiết của quy luật cung cầu sẽ
mang lại hiệu quả thiết thực cho việc phát triển nền kinh tế, nó hướng tới việc vận dụng tối ưu
các nguồn lực trong quá trình thoả mãn tối đa nhu cầu của con người. Doanh nghiệp sử dụng
tối ưu nguồn lực cũng sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh bền vững và hiệu quả hoạt động kinh
doanh cao nhất. Trong công cuộc “đổi mới” của mình, Việt Nam đã gặt hái được nhiều thành
công. Tăng trưởng kinh tế liên tục đạt ở mức cao 7-8%/năm. Việc Việt Nam gia nhập tổ chức
thương mại thế giới, hoà nhập vào nền kinh tế thế giới, bước vào sân chơi chung, sân chơi vận
hành theo cơ chế thị trường, cũng hứa hẹn mang đến nhiều thành công mới cho Việt Nam.
Hàng loạt các cơ hội đồng thời cũng không ít các nguy cơ luôn rình rập đe doạ sự tồn tại và
phát triển của doanh nghiệp. Bài viết này sẽ đề cập đến vấn đề Định hướng thị trường (Market
orientation – MO) ở các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình đổi mới, trong đó tập trung
làm rõ các thành tố MO, cách thức đánh giá và tác động của nó đối với hiệu quả hoạt động của
các doanh nghiệp.
Là một trong những ngành tiếp cận sớm nhất với môi trường kinh doanh quốc tế đầy năng
động, ngành du lịch Việt nam đang từng bước phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Trong
phạm vi hạn hẹp của bài viết, tác giả sẽ tập trung phân tích cho ngành du lịch và các doanh
nghiệp tham gia trong ngành du lịch tại Tp.HCM. Ngành du lịch và các doanh nghiệp đã làm
gì, định hướng thị trường như thế nào và họ đã có những chuẩn bị gì để đối đầu với những
biến động, những thời cơ thách thức do cơ chế thị trường tự do mang lại.
Thuật ngữ định hướng thị trường được biết đến đầu tiên ở các nước phát triển từ những
năm 1957 – 1960 nhưng mới chỉ dừng trong phạm vi lý thuyết, học thuật thuần túy. Từ đầu
những năm 1990 trở đi, các doanh nghiệp bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến khái niệm này dưới
góc độ ứng dụng. Trong bài tổng hợp về MO, Lafferty và Hult (2001) tổng kết có năm trường
phái MO:
Trường phái tiếp cận theo hướng ra quyết định, MO là một quá trình ra quyết định của
tổ chức, nhấn mạnh tính cam kết của ban quản trị về việc chia sẻ thông tin cho các phòng ban
chức năng. Shapiro (1988) cho rằng mối liên kết trong nội bộ tổ chức mạnh sẽ tạo nên sự
truyền thông rõ ràng, sự kết hợp bền vững và sự cam kết ở mức độ cao. Tuy nhiên, Shapiro chỉ
Science & Technology Development, Vol 10, No.08 - 2007
Trang 68
dừng lại ở mức độ ra quyết định chứ chưa thể hiện sự phối hợp tạo ra giá trị cho khách hàng,
chưa đề cập đến yếu tố cạnh tranh trên thị trường trong khi sự cạnh tranh là một trong các
thành phần thiết yếu của nguyên lý “Định hướng thị trường”.
Trường phái hành vi với đại diện là Kohli và Jaworski (1990). Trường phái này xem MO
là quá trình triển khai các khái niệm tiếp thị bằng 3 hành động cụ thể: (1) Tạo lập thông tin; (2)
Phổ biến thông tin; (3) Khả năng ứng phó của DN với các thông tin có được. Nhóm tác giả đã
nhận diện được hệ quả “Định hướng lợi nhuận” của MO. Đây chính là tiền đề cho ra đời
hướng nghiên cứu mới trong MO - mối quan hệ Định hướng thị trường và hiệu quả hoạt động
doanh nghiệp.
Trường phái tiếp cận theo hướng văn hóa doanh nghiệp, Narver và Slater (1990), MO
là một loại văn hoá doanh nghiệp, tạo nền tảng cho việc tạo nên giá trị tốt hơn cho khách hàng
và sự thành công của doanh nghiệp. Văn hoá này được kết hợp từ 3 thành phần: (1) định
hướng khách hàng (2) định hướng đối thủ cạnh tranh; (3) Liên kết chức năng.
Trường phái tiếp cận theo hướng tập trung chiến lược, Ruekert (1992) cũng dựa trên
định nghĩa của Kohli & Jaworski và Narver & Slater, nhưng Ruekert tập trung vào phân tích
theo đơn vị kinh doanh hơn là phân tích theo thị trường riêng lẻ. Theo Ruekert, yếu tố môi
trường bên ngoài ảnh hưởng nhiều nhất đến sự phát triển của MO chính là khách hàng.
Trường phái tiếp cận theo hướng định hướng khách hàng: Deshpande và cộng