Tiểu Luận Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 5 viết tập làm văn đạt kết quả tốt

A - PHẦN MỞ ĐẦU
I - Lý do chọn đề tài:
Nhiệm vụ của người giáo viên tiểu học là cung cấp những kiến thức một cách toàn diện cho học sinh. Mỗi môn học đều góp phần hình thành và phát triển nhân cách của trẻ, cung cấp cho các em những tri thức cần thiết để phục vụ cho cuộc sống, học tập và sinh hoạt sao cho tốt nhất và có hiệu quả cao. Đối với học sinh lớp 5, phân môn Tập làm văn nói riêng và môn Tiếng Việt nói chung là phần mà các em ngán ngại nhất. Bởi phân môn này đòi hỏi ở học sinh sự tổng hợp của quan sát thực tế; chọn lọc hình ảnh, nội dung cần thiết, vận dung kiến thức ngữ pháp, vốn từ ngữ, nắm chắc thể loại văn, sử dụng tốt các phương pháp nghệ thuật văn học như là nhân hóa, so sánh, để có thể viết thành một bài văn theo yêu cầu đề. Mặt khác, nội dung kiểm tra cuối năm ở lớp 5 gần như là tất cả thể loại văn mà các em đã được học ở tiểu học: Tả cảnh, tả người, tả đồ vật, tả cây cối, . Chính vì thế, để học sinh có thể hoàn thành tốt bài văn là điều không dễ dàng.
Trong các thể loại văn ấy, chỉ có tả cảnh, tả người là các em được học ở lớp 5 còn các thể loại văn khác các em được học từ năm học trước. Qua một thời gian không ôn lại các thể loại văn ấy nên các em khó có thể nhớ rõ trình tự thực hiện cũng như cách chọn lọc ý, sắp xếp ý chặt chẽ, thích hợp, Vì vậy, giáo viên cần nhắc lại dàn bài chung của từng thể loại, cách sắp xếp ý theo thứ tự hợp lí như tả cây cối thì thân bài nên viết theo thứ tự: gốc, thân, cành, lá, hoa, quả, Đối với văn tả con vật thì giáo viên hướng dẫn các em chọn lọc ý, dùng từ ngữ gợi tả sao cho thấy được sự khác biệt của hai đối tượng như con chó và con mèo có điểm riêng nổi bật nào? Còn tả đồ vật thì khi tả bộ phận nào phải kèm theo công dụng, hoạt động hoặc cách sử dụng chúng Chẳng hạn, tả cây kim của chiếc đồng hồ thì ngoài việc tả hình dáng, màu sắc phải cho biết kim di chuyển nhanh chậm thế nào? Nhiệm vụ của nó là gì? .
Nếu như tả người, tả cây cối, con vật, đồ vật, giáo viên có thể hình thành cho các em trình tự tả để ghi nhớ thì tả cảnh lại là điều hết sức khó. Vì mỗi cảnh khác nhau, cảm nhận và cách quan sát của mỗi người cũng khác nhau. Do đó, để học sinh nắm trình tự thể loại này chỉ có thể nêu cho các em cách tả chung theo thứ tự không gian từ xa đến gần, từ gần ra xa, từ cao xuống thấy hay từ thấp lên cao Ví dụ. Đề bài: “ Tả quang cảnh trường em trước buổi học” thì tả từ trong trường ra đến cổng trường Với thể loại văn tả cảnh, các em thường dễ sa đà vào tường thuật như với đề “Tả một cảnh đẹp mà em có dịp tham quan”, học sinh thường kể lại đi với ai, bằng xe gì, dọc đường ăn sáng ở đâu, đến nơi mướn phòng thế nào mà không diễn đạt được cảnh đẹp mình được ngắm. Vì vậy, cần nhấn mạnh cho các em rõ tả cảnh là “vẽ lại hình ảnh bằng lời văn”. Qua bài văn, người đọc có thể tưởng tượng ra cảnh đó như một bức tranh hay một ảnh chụp trước mắt.
Vì trong chương trình tiểu học, môn Tiếng Việt chiếm vị trí rất quan trọng. Tiếng Việt tạo điều kiện và cơ sở cho học sinh học tốt các bộ môn học khác, đặc biệt chương trình mới đã chú trọng đến yêu cầu luyện tập thực hành về kĩ năng luyện nói, viết cho học sinh. Nhưng dạy tập làm văn ở lớp 5 có những điểm khó, vì nó đòi hỏi năng lực hướng dẫn và ứng xử linh hoạt của giáo viên trên lớp. Bởi vậy, làm thế nào để dạy tốt phân môn tập làm văn là một vấn đề hết sức cần thiết đối với mỗi giáo viên nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
Là một giáo viên được phân công dạy lớp 5, qua thời gian giảng dạy tôi thấy học sinh của mình rất cố gắng học tập, đặc biệt là môn Tiếng Việt. Thực tế cho thấy khi học phân môn Tập làm văn thì nhiều em còn lúng túng. Với suy nghĩ: " Làm thế nào để học sinh viết được một bài văn hay và tự tin trong học tập ?” Để tháo gỡ những khó khăn trên, tôi quyết định chọn đề tài: "Một vài kinh nghiệm giúp học sinh lớp 5 viết Tập làm văn đạt kết quả tốt.”
II - Mục đích nghiên cứu:
Để giúp cho chúng ta thấy rõ vị trí quan trọng của phân môn Tập làm văn trong môn Tiếng Việt.
Để giúp học sinh tiếp thu bài giảng một cách nhẹ nhàng, khắc sâu kiến thức về phân môn Tập làm văn.
* Qua sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, phương pháp giảng dạy phân môn tập làm văn và khảo sát thực tế để tìm ra cách giải quyết vấn đề nêu trên.