Tài liệu Một số ý kiến bình luận về Luật Kiểm toán độc lập

Một số ý kiến bình luận về Luật Kiểm toán độc lập


Cácý kiến chung:1. Kiểm toán độc lập là hoạt động cung cấpdịch vụ pháp lý, ra đời và phát triển trong nền kinh tế thị trường thế giớicũng như ở Việt Nam. Đó là việc các kiểm toán viên có năng lực, kinh nghiệm vàbằng cấp hành nghề, được xã hội thừa nhận, cung cấp dịch vụ độc lập trong việckiểm tra và xác nhận sự trung thực và hợp lý của Báo cáo tài chính của Doanhnghiệp, giúp cơ quan Nhà nước, nhà đầu tư, và người quan tâm có cơ sở hiểu đúngvà tin tưởng vào Báo cáo tài chính để đưa ra các quyết định về quyền lợi vànghĩa vụ tài chính với doanh nghiệp.2. Trên thế giới, hoạt động kiểm toán đãxuất hiện trên 300 năm và kiểm toán độc lập có tính chuyên nghiệp đã có từ 150năm nay. Kiểm toán độc lập xuất hiện và phát triển theo nhu cầu tự thân củadoanh nghiệp và nhà đầu tư, sau đó được Nhà nước thừa nhận do hiệu quả và tínhchất xã hội của nó. Ngày nay, hoạt động kiểm toán độc lập đã được quốc tế hóa,thể hiện ở chỗ có tổ chức Liên đoàn Kế toán quốc tế (IFAC), có chuẩn mực kiểm toánquốc tế, có chứng chỉ hành nghề kiểm toán được hầu hết các nước thừa nhận; cónhiều tập đoàn kiểm toán toàn cầu (Big 4) mà mỗi tập đoàn có hàng trăm nghìnnhân viên, có hàng trăm văn phòng trên khắp thế giới.3. Kiểm toán độc lập của Việt Nam ra đời từnăm 1991, sau năm năm đầu tiên khi Việt Nam chuyển đổi sang kinh tế thị trường(1986), Kiểm toán độc lập đã phát triển gần 20 năm, hiện có gần 170 công tykiểm toán với 7000 người làm việc, trong đó có 1700 kiểm toán viên được cấpchứng chỉ hành nghề; năm 2008 đã thực hiện kiểm toán cho 22.000 doanhnghiệp, doanh thu toàn ngành là 1.800 tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước 300 tỷđồng. Kiểm toán độc lập đã góp phần tạo lập nên môi trường đầu tư bình đẳng,thuận lợi, phù hợp thông lệ quốc tế; hỗ trợ đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Đặcbiệt kiểm toán độc lập là cơ sở công khai minh bạch thông tin kinh tế, tàichính giúp thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển trong 10 năm qua.4. Để tạo lập và hoàn thiện hành lang pháplý cho hoạt động kiểm toán độc lập ở Việt Nam, tiếp tục góp phần phát triển nềnkinh tế xã hội, chúng tôi hoan nghênh và ủng hộ chủ trương ban hành Luật Kiểmtoán độc lập. Không phải nước nào cũng có Luật Kiểm toán độc lập (hay Luật Kếtoán viên công chứng – CPA) nhưng theo thể chế Việt Nam và tương đồng với mộtsố nước chuyển đổi nền kinh tế (như Liên bang Nga, Trung Quốc, Balan, Belarus )và các nước đang phát triển (như Thái Lan, Philipil, Singapore, Hàn Quốc ) việcban hành Luật Kiểm toán độc lập là cần thiết.5. Chúng tôi được biết Ban soạn thảo LuậtKiểm toán độc lập, đặc biệt là Bộ Tài chính đã có sự chuẩn bị rất công phu vàđầy đủ trong mấy năm qua cho Dự án Luật Kiểm toán độc lập; Bộ Tài chính đã sưutầm và dịch được 18 Luật và quy định về Kiểm toán độc lập của các nước, đã tổchức tổng kết kinh nghiệm 18 năm hoạt động Kiểm toán độc lập ở Việt Nam; Đã hệthống hóa các quy định hiện hành của các Luật, Nghị định về Kiểm toán độc lập;Đã tổ chức biên soạn và thảo luận nhiều lần trong và ngoài Ban soạn thảo; Đãmời nhiều chuyên gia nước ngoài cung cấp thông tin quốc tế và tham gia ý kiếnvào dự thảo Những việc đã làm là rất thuận lợi cho quá trình hoàn chỉnh dựthảo Luật để trình Quốc hội.6. Căn cứ vào bản dự thảo hiện có, chúngtôi cho rằng Dự thảo Luật Kiểm toán độc lập đã có nội dung tương đối đầy đủ, đãbám sát mục tiêu, yêu cầu như nêu ra trong Tờ trình Chính phủ. Dự thảo Luật đãkhá ngắn gọn, thể hiện rất rõ quan điểm của Ban soạn thảo. Kết cấu dự thảo Luậtgồm 8 chương là hợp lý. Chúng tôi nhất trí về cơ bản các điều khoản đã dự thảotrong từng chương, đều là những nội dung cần thiết cho Luật này như:- ChươngI – Quy định các điểm chungvề: Phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, giảithích từ ngữ, giá trị của Báo cáo kiểm toán, nguyên tắc hoạt động kiểm toán độclập, tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán và quản lý nhà hoạt động kiểm toán độclập.- ChươngII – Quy định về kiểm toán viên hành nghề: gồm có tiêu chuẩn, điều kiệnquyền và trách nhiệm của kiểm toán viên, kiểm toán viên hành nghề, hình thứchành nghề của kiểm toán viên - ChươngIII – Quy định về doanh nghiệp kiểm toán: gồm các loại hình doanh nghiệpkiểm toán, điều kiện, hồ sơ thành lập doanh nghiệp, cơ quan cấp phép và cáctrường hợp thay đổi giấy phép; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của doanh nghiệpkiểm toán; các trường hợp chia tách, sáp nhập, tạm ngừng hoạt động, chấm dứthoạt động của doanh nghiệp kiểm toán.-Chương IV – Quy định về đơn vị được kiểm toán, các trường hợp bắt buộc phải kiểm toán, quyền vàtrách nhiệm của đơn vị được kiểm toán - ChươngV – Hoạt động hành nghề Kiểm toán độc lập, quy định các nội dung có tínhchất nghiệp vụ, kỹ thuật về nghề nghiệp kiểm toán độc lập như các loại hìnhdịch vụ kiểm toán độc lập và liên quan đến kiểm toán độc lập, quy trình kiểmtoán, báo cáo kiểm toán, hồ sơ kiểm toán và kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểmtoán.- ChươngVI – Kiểm toán báo cáo tài chính đơn vị có lợi ích công chúng, là các quyđịnh rất mới liên quan đến thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường chứngkhoán - ChươngVII – Thanh tra, xử phạt và Chương VIII – Điều khoản thi hành làcác chương thông thường của văn bản Luật.(Bìnhluận về nội dung và kết cấu của các chương, chúng tôi sẽ tham gia ở phần sau).Một số ý kiến cụ thể:1. Luật cần soạn thảo theo phương án Luật chi tiếtLuậtlà văn bản pháp luật cơ bản, cao nhất và có giá trị trong thời gian dài nên cácvấn đề kỹ thuật và dễ thay đổi nên quy định ở văn bản dưới Luật. Tuy nhiên giátrị của Luật là để thực hiện, cho nên chúng tôi mong muốn các điều khoản Luậtcần quy định chi tiết, cụ thể hơn đến mức có thể thực hiện được, giảm thiểu cácvấn đề phải giao cho Chính phủ hoặc Bộ Tài chính quy định làm giảm hiệu lực củaLuật (Theo dự thảo, có khá nhiều điều, khoản phải được Chính phủ hoặc Bộ Tàichính hướng dẫn mới thực hiện được như các điều 23, 25, 30, 31, 34, ). 2. Cần có dự thảo Nghị định đi kèm dự thảo LuậtĐốivới các điều khoản giao cho Chính phủ quy định cũng cần có dự thảo Nghị định đikèm dự thảo Luật để giải trình rõ mô hình quản lý để Quốc hội biết được cách xửlý khi thông qua Luật, ví dụ yêu cầu người có chứng chỉ kiểm toán viên phảithực hành kiểm toán 03 năm mới được đăng ký hành nghề (Khoản 4 Điều 16) thì cầnphải có kiểm toán viên hành nghề kèm cặp và xác nhận kết quả thực hành sau 03năm đó như thế nào.