Luận Văn Một số vấn đề về tỷ giá hối đoái và ảnh hưởng của biến động tỷ giá tới hoạt động xuất nhập khẩu của

LỜI NÓI ĐẦU
Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra ngày càng sôi động với quy mô toàn cầu đã và đang mang lại những tác động tích cực trong sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Ngày 11/1/2007 đã đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng của Việt Nam khi nước ta chính thức trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đưa nước ta hòa nhập chung với dòng chảy phát triển của nền kinh tế thế giới.
Khoảng thời gian từ năm 2007 đến nay cũng là khoảng thời gian đầy khó khăn với nền kinh tế thế giới khi cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ xảy ra dẫn đến những xáo trộn trên thị trường tài chính thế giới và cũng đã có những ảnh hưởng nhất định đến Việt Nam. Điều đó đã khiến cho những kì vọng về sự phát triển kinh tế của Việt Nam sau khi gia nhập WTO không được như mong đợi. Trong gần 4 năm qua, nền kinh tế Việt Nam đã có những diễn biến rất phức tạp do sự biến động của những yếu tố như lạm phát, lãi suất, tỷ giá, giá vàng trong đó, tỷ giá có thể coi là yếu tố biến động mạnh nhất.
Tỷ giá hối đoái là một trong những vấn đề rất được quan tâm trong một nền kinh tế, đặc biệt là trong nền kinh tế của các nước đang phát triển, đang từng bước hoà nhập vào nền kinh tế thế giới và tham gia vào phân công lao động quốc tế như Việt Nam. Tỷ giá hối đoái trực tiếp tác động đến sự thăng bằng trong cán cân thanh toán quốc tế của một quốc gia, mà trước hết là những thay đổi trong cán cân tài khoản vãng lai. Người ta thường nhận thấy rằng cán cân thương mại (nội dung chủ yếu của cán cân tài khoản vãng lai) của một nước có thể xấu đi hay tốt lên khi có những biến động của tỷ giá hối đoái, nếu tỷ giá hối đoái tăng (đồng nội tệ mất giá) thì sẽ khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu như vậy cán cân thanh toán quốc tế của một nước sẽ được cải thiện và ngược lại nếu tỷ giá hối đoái giảm (đồng nội tệ lên giá) thì sẽ hạn chế xuất khẩu và khuyến khích nhập khẩu làm cho cán cân thanh toán trở nên xấu đi.
Để làm rõ được ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái tới hoạt động xuất nhập khẩu ở Việt Nam trong thời gian qua em đã lựa chọn đề tài “Một số vấn đề về tỷ giá hối đoái và ảnh hưởng của biến động tỷ giá tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam thời kì hậu WTO” để làm Khoá luận tốt nghiệp. Nói đến tỷ giá hối đoái trên thị trường Việt Nam hiện nay về thực chất là nói đến tỷ giá giữa VND và USD. Đồng USD là đồng tiền được sử dụng phổ biến trên thế trong suốt nửa thập kỷ qua với sự bao quát tới trên 2/3-3/4 tổng giao dịch kinh tế-tiền tệ trên thế giới. Ở Việt Nam, giao dịch bằng đồng USD chiếm tới 80% tổng các giao dịch bằng ngoại tệ do các giao dịch ngoại thương và kiều hối của Việt Nam chủ yếu thực hiện thông qua đồng tiền này. Với bản khóa luận này, em muốn phác họa bức tranh chung về tình hình tỷ giá USD/VND và hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam từ khi gia nhập WTO cho đến nay. Và qua việc phân tích tác động của chính sách tỷ giá trong việc nâng cao hiệu quả của hoạt động xuất nhập khẩu ở nước ta mà em mạnh dạn đề ra những điểm còn yếu trong chính sách tỷ giá của Việt Nam hiện nay cần phải khắc phục và một số giải pháp, kiến nghị nhằm giải quyết vấn đề còn tồn tại đó cho phù hợp với nhịp độ phát triển đất nước cũng như trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên vấn đề tỷ giá hối đoái và tác động của nó với hoạt động xuất nhập khẩu ở Việt Nam hiện nay còn là một vấn đề phức tạp và cần được nghiên cứu kỹ càng bởi vậy bản khoá luận tốt nghiệp này chỉ đề cập được một khía cạnh nào đó của vấn đề. Do hạn chế về mặt thời gian và nhận thức, khóa luận chắc chắn không tránh khỏi những sai sót. Vì vậy, em rất mong được sự góp ý của các thầy cô, bạn bè và những người quan tâm để khoá luận này có thể được hoàn thiện hơn.
Xin cho phép em được bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới cô giáo Ngô Khánh Huyền đã tận tình chỉ bảo hướng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện khoá luận này.
Đồng thời em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo của trường Đại học Thăng Long, những người đã cung cấp cho em những kiến thức quý báu trong suốt những năm học vừa qua.


MỤC LỤC
MỤC LỤC 1
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ. 3
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 4
LỜI NÓI ĐẦU 5
CHƯƠNG 1 :. 7
LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ MỐI QUAN HỆ CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU 7
1. 1. Tổng quan về tỷ giá hối đoái. 7
1.1.1. Khái niệm 7
1.1.2. Phương pháp yết tỷ giá. 7
1.1.3. Phân loại tỷ giá. 8
1.1.3.1. Căn cứ vào công cụ thanh toán quốc tế. 9
1.1.3.2. Căn cứ vào nghiệp vụ kinh doanh của ngân hàng. 9
1.1.3.3. Căn cứ vào cơ chế điều hành chính sách tỷ giá. 10
1.1.3.4. Căn cứ vào sức cạnh tranh thương mại quốc tế. 10
1.1.4. Một số nhân tố chính ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. 11
1.1.4.1 Cán cân thanh toán quốc tế. 11
1.1.4.2 Tương quan lạm phát giữa 2 quốc gia. 13
1.1.4.3. Tương quan lãi suất giữa 2 quốc gia. 13
1.1.4.4. Chính sách tỷ giá của chính phủ. 14
1.1.4.5. Các nhân tố khác. 15
1.2. Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và hoạt động xuất nhập khẩu. 16
1.2.1. Xuất khẩu, nhập khẩu và tỷ giá hối đoái 16
1.2.2. Tác động của tỷ giá hối đoái tới hoạt động xuất nhập khẩu. 19
1.2.2.1. Vai trò của hoạt động xuất nhập khẩu. 19
1.2.2.2. Tác động của tỷ giá đến hoạt động xuất nhập khẩu. 22
CHƯƠNG 2. 26
DIỄN BIẾN TỶ GIÁ USD/VND VÀ HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA VIỆT NAM THỜI KỲ HẬU WTO 26
2.1. Sơ lược về bối cảnh kinh tế. 26
2.1.1. Bối cảnh kinh tế quốc tế. 26
2.1.2. Bối cảnh kinh tế Việt Nam 30
2.2. Diễn biến tỷ giá USD/VND từ năm 2007 đến nay. 33
2.2.1. Diễn biến tỷ giá và chính sách tỷ giá năm 2007. 34
2.2.1.1. Giai đoạn quý I/2007. 34
2.2.1.2. Giai đoạn quý II,III/2007. 35
2.2.1.3. Giai đoạn quý IV/2007. 36
2.2.2. Diễn biến tỷ giá và chính sách tỷ giá năm 2008. 38
2.2.2.1. Giai đoạn quý I/2008. 39
2.2.2.2. Giai đoạn quý II/2008 (1/4/2008 – 30/6/2008). 40
2.2.2.3. Giai đoạn quý III/2008 (1/7/2008-30/9/2008). 42
2.2.2.4. Giai đoạn quý IV/2008 (1/10/2008 – 31/12/2008). 43
2.2.3. Diễn biến tỷ giá và chính sách tỷ giá năm 2009. 45
2.2.3.1. Giai đoạn 1 (từ 1/1-24/11). 45
2.2.3.2. Giai đoạn 2(25/11-31/12). 50
2.2.4. Diễn biến tỷ giá và chính sách tỷ giá 6 tháng đầu năm 2010. 51
2.3. Tình hình hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam thời kì hậu WTO 53
2.3.1. Tình hình xuất khẩu. 53
2.3.1.1. Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam 54
2.3.1.2. Cơ cấu thị trường xuất khẩu. 56
2.3.1.3. Cơ cấu xuất khẩu theo khu vực. 57
2.3.1.4. Những hạn chế của xuất khẩu. 57
2.3.2. Tình hình nhập khẩu. 59
2.3.2.1. Cơ cấu các mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam 59
2.3.2.2. Cơ cấu thị trường nhập khẩu của Việt Nam 61
2.3.2.3. Cơ cấu nhập khẩu theo khu vực. 62
2.3.2.4. Các yếu tố chính ảnh hưởng đến tình hình nhập khẩu. 62
2.3.3. Cán cân thương mại 63
2.4. Đánh giá ảnh hưởng của chính sách tỷ giá USD/VND đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam thời kì hậu WTO 66
CHƯƠNG 3:. 69
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ ĐỂ NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU CỦA VIỆT NAM . 69
3.1. Định hướng hoàn thiện chính sách tỷ giá và hoạt động xuất nhập khẩu của Đảng, chính phủ, NHNN 69
3.1.1. Chủ trương của Đảng, Nhà nước và NHNN 69
3.1.2. Mục tiêu của chính sách tỷ giá. 70
3.2. Giải pháp hoàn thiện chính sách tỷ giá và nâng cao hoạt động xuất nhập khẩu. 72
3.2.1. Giải pháp tiếp tục hoàn thiện chính sách tỷ giá và chính sách quản lý ngoại hối 72
3.2.2. Giải pháp nâng cao hoạt động XNK 76
3. 3. Một số kiến nghị hoàn thiện chính sách tỷ giá và nâng cao hoạt động xuất nhập khẩu ở Việt Nam 80
3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ. 80
3.3.2. Kiến nghị với NHNN, Bộ Tài chính, Bộ Thương mại 81
3.3.3. Kiến nghị với NHTM . 83
KẾT LUẬN 85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 86




DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Trang
Hình 1: Đồ thị đường cung ngoại tệ 17
Hình 2: Đồ thị đường cầu ngoại tệ 18
Hình 3: Đồ thị cung, cầu ngoại tệ và tỷ giá cân bằng 19
Hình 4: Đồ thị hiệu ứng tuyến J 24


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 1: Diễn biến tỷ giá năm 2007 (giá bán ra tại Vietcombank) 34
Biểu đồ 2: Diễn biến tỷ giá LNH năm 2008 38
Biểu đồ 3: Diễn biến giá USD bán ra tại Vietcombank tháng 3/2008 40
Biểu đồ 4: Diễn biến giá USD bán ra tại Vietcombank tháng 9/2008 42
Biểu đồ 5: Diễn biến tỷ giá năm 2009 45
Biểu đồ 6: Cán cân thương mại của Việt Nam từ năm 2007-2009 64


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 1: Một số mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 1 tỷ USD 55
Bảng 2: Một số thị trường xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam 56
Bảng 3: Các mặt hàng có kim ngạch nhập khẩu trên 1 tỷ USD 60
Bảng 4: Một số thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam 61