Báo Cáo Một số vấn đề phát triển nông thôn

MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN



Phát triển nông thôn luôn là trọng tâm trong công cuộc xoá đói giảm nghèo. Trên thế giới hiện có đến 900 triệu người, phần lớn sống ở nông thôn có mức thu nhập thấp hơn 1 USD/ngày, cuộc sống rất khó khăn. Ước tính, những người sống ở nông thôn có thu nhập thấp hơn 2 lần so với những người sống ở thành thị. Tuy vậy, phát triển nông thôn đang gặp phải các thách thức nghiêm trọng: Ngân sách dành cho phát triển nông thôn thường rất hạn hẹp vì các Chính phủ còn nhiều vấn đề ưu tiên đầu tư khác; Chính phủ và các nhà tài trợ thường tranh cãi về định hướng chính sách và các ưu tiên phát triển. Một câu hỏi luôn đặt ra đâu là định hướng hợp lý cho các chính sách phát triển nông thôn?


Vấn đề nghèo đói ở những vùng nông thôn ít tiềm năng

Phần lớn nông dân nghèo đều sống ở những vùng nông thôn tài nguyên nghèo nàn, cơ sở hạ tầng kém và rủi ro cao. Đó là những khu vực đất đai cằn cỗi ở Đông Bắc Braxin, những thảo nguyên và sa mạc ít mưa gần sa mạc Sahara, những hòn đảo xa ngoài khơi Philipin và Indonesia, vùng châu thổ Bangladesh và cao nguyên phía Bắc Nam á và dãy Andes thuộc châu Mỹ Latinh. Tại những vùng khô hạn và nửa khô hạn hay địa hình đồi núi, hệ sinh thái không ổn định và nghèo nàn. Nông dân nghèo đói vì bị cách ly với tất cả mọi thứ và càng nghèo lại càng bị cô lập. Khả năng phân chia đất đai và hiệu quả sử dụng đất thấp, không có hoặc rất ít vốn, hầu như không có cơ hội làm việc trong các hoạt động phi nông nghiệp. Nhu cầu lao động thường theo thời vụ và bấp bênh. Các dịch vụ nâng cao chất lượng cuộc sống rất ít hoặc quá xa vời. Ngoài ra, hầu như chẳng mấy ai quan tâm tới việc nghiên cứu nhu cầu của người nông dân nghèo ở các vùng xa xôi .

Nguồn: ODI. 2002.





Vào những năm 50 của thế kỷ 20, mô hình phát triển các trang trại nhỏ chiếm ưu thế. Những chương trình phát triển nông thôn trong giai đoạn này thường áp dụng các chiến lược phát triển cộng đồng, phát triển nông thôn tổng hợp, phát triển chú trọng đến các nhu cầu cơ bản của con người, phát triển có sự tham gia của người dân. Có thể diễn tả phát triển nông thôn chịu ảnh hưởng lớn theo hai thế lực quan trọng là vai trò của Chính phủ và Thị trường, nói cách khác là theo các mục tiêu hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội. Trong từng giai đoạn khác nhau, các chiến lược phát triển nông thôn đã chú trọng đến mục tiêu hiệu quả kinh tế hay hiệu quả xã hội, và Nhà nước hay thị trường sẽ đóng vai trò chủ chốt trong mỗi định hướng.