Tiểu Luận Một số vấn đề cơ bản về cơ bản về vấn đề thị trường dịch vụ tài chính, thị trường dịch vụ tài chính

A.LỜI NÓI ĐẦU

Ở nước ta, cùng với quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế, một số hệ thống thị trường dịch vụ tài chính đồng bộ dần được hình thành nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng các dịch vụ tài chính ngày càng tăng của các chủ thể trong nền kinh tế. Các loại hình dịch vụ tài chính ngày càng đa dạng, cả về số lượng cũng như chủng loại, bao gồm: dịch vụ ngân hàng, dịch vụ trên thị trường chứng khoán, dịch vụ bảo hiểm, kế toán, kiểm toán, tư vấn tài chính Các chủ thể tham gia thị trường dịch vụ tài chính ngày càng mở rộng, trong đó có các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh. Giá cả dịch vụ tài chính đang được đổi mới theo định hướng tự do hoá, giảm dần sự can thiệp mang tính hành chính của các cơ quan quản lý nhà nước. Thị trường dịch vụ tài chính cũng đang trong quá trình hội nhập với thế giới và khu vực.
Tuy nhiên, thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam mới đang trong quá trình hình thành, các loại hình dịch vụ tài chính còn sơ khai, chưa đáp ứng được các nhu cầu về dịch vụ tài chính của nền kinh tế. Đặc biệt, khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh còn một số rào cản: Cơ chế, chính sách, thiếu thông tin. Những vấn đề về thị trường dịch vụ tài chính và phát triển dịch vụ tài chính Việt Nam còn đang khá mới mẻ. Chính vì vậy, cần có một nghiên cứu khái quát về thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam nhằm cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận và sử dụng dịch vụ tài chính, cũng như cho các đói tượng và làm cơ sở cho việc đề ra các giải pháp phát triển thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam. Đó là lý do em chọn đề tài này. Trong bài tiểu luận, em đã nêu ra một số vấn đề về phát triển dịch vụ tài chính ở Việt Nam trong quá trình hội nhập, bao gồm: Một số vấn đề cơ bản về cơ bản về vấn đề thị trường dịch vụ tài chính, thị trường dịch vụ tài chính tại một số nước trên thế giới, thực trạng hoạt động dịch vụ tài chính Việt Nam, hội nhập thị trường dịch vụ tài chính, những định hướng và giải pháp.
Do sự hạn chế về thời gian và trình độ mà bài tiểu luận này của em khó tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong những nhận xét, đánh giá của các thày cô giáo để bài viết được tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

B. NỘI DUNG

I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG DỊCH VỤ TÀI CHÍNH

1. Khái quát chung

Tuy là một khái niệm mới nhưng khái niệm về thị trường dịch vụ tài chính đã được nghiên cứu khá nhiều.Tuy nhiên, do tính chất quan trọng của nó đối với phát triển kinh tế, nhất là trong bối cảnh mở cửa và hội nhập hiện nay thì cần phải có cách hiểu chung và thống nhất để thuận tiện cho việc phát triển lĩnh vực này tại mỗi nước và trên toàn thế giới.Thị trường dịch vụ tài chính là một khái niệm mới do tổ chức thương mại thế giới WTO đưa ra nhằm hình thành các quy tắc ứng xử giữa các thành viên WTO trong hoạt động thương mại dịch vụ.Theo WTO: một dịch vụ tài chính là bất kì dịch vụ nào có tính chất tài chính, được một nhà cung cấp dịch vụ tài chính cung cấp.Dịch vụ tài chính bao gồm mọi dịch vụ bảo hiểm và dịch vụ liên quan tới bảo hiểm, mọi dịch vụ ngân hàng và dịch vụ tài chính khác. Có thể phân chia các loại dịch vụ tài chính thành bốn nhóm:
-Dịch vụ ngân hàng
-Dịch vụ trên thị trường chứng khoán
-Dịch vụ bảo hiểm
-Dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính.
2. Quá trình hình thành và phát triển của thị trường dịch vụ tài chính

Trong các loại hình dịch vụ tài chính, ngân hàng là loại hình dịch vụ xuất hiện sớm nhất.Dịch vụ ngân hàng đã xuất hiện đầu tiên tại vùng Địa Trung Hải, cụ thể là tại Hy Lạp và La Mã, với dịch vụ đầu tiên là dịch vụ đổi tiền, đổi ngoại tệ lấy bản tệ và dịch vụ triết khấu thương phiếu giúp các nhà buôn có vốn.Sự phát triển của những con đường thương mại xuyên lục địa mới và những biến chuyển trong ngành hàng hải vào thế kỉ 15,16,17 đã dần chuyển trung tâm thương mại của thế giới từ Địa Trung Hải sang châu Âu và quần đảo Anh, nơi ngân hàng trở thành nghành công nghiệp hàng đầu.Sự phát triển của cách mạng công nghiệp, việc ứng dụng phương thức sản xuất lớn đòi hỏi một sự mở rộng tương ứng trong thương mại toàn cầu để tiêu thụ các sản phẩm công nghiệp, đòng thời đòi hỏi phải phát triển các phương thức thanh toán và tín dụng mới.Vì vậy, hệ thống ngân hàng đã phát triển nhanh chóng thêm nhiều loại hình dịch vụ mới để đáp ứng nhu cầu về thanh toán và tín dụng.Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thế giới, các dịch vụ ngân hàng ngày càng phát triển đa dạng.Bên cạnh các dịch vụ ngân hàng truyền thống, đã xuất hiện nhiều loại hình dịch vụ ngân hàng hiện đại như cho vay tiêu dùng, tư vấn tài chính, cho vay tài trợ dự án, thuê mua tài chinh.
II. THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH TẠI VIỆT NAM

1. Dịch vị ngân hàng

Dịch vụ ngân hàng là dịch vụ tài chính quan trọng và phát triển nhất trên thị trường dịch vụ tài chính ở Việt Nam cho đến nay, đảm nhiệm vai trò chủ đạo trong hoạt động luân chuyển các nguồn tài chính, các dịch vụ tài chính khác mới chỉ hình thành và phát triển trong những năm cuối của thế kỉ XX, bao gồm:
Dịch vụ tiết kiệm do các ngân hàng, các tổ chức tín dụng cung cấp thông qua các công cụ tiền gửi tiết kệm cung ứng cho mọi tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế với các loại kì hạn khác nhau từ không kì hạn đến 12 tháng, tiết kiệm bằng ngoại tên, tiết kiệm có đảm bảo bằng vàng, tiết kiệm phục vụ mục đích mua nhà, cho con đi học nước ngoài .
Dịch vụ tín dụng do các ngân hàng, các tổ chức tín dụng, các công ty thuê mua tài chính, các quỹ đầu tư và hỗ trợ .cung cấp bao gồm các nghiệp vụ cho vay tín dụng, thuê mua tài chính, cho vay thế chấp, chiết khấu giấy tờ có giá .
Dịch vụ thanh toán bao gồm các nghiệp vụ thanh toán bằng séc, chuyển khoản và một số dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt mới được đưa vào thực hiện giữa những năm 1990 như bằng thẻ tín dụng, thẻ thanh toán, tài khoản cá nhân
Có thể đánh giá, các dịch vụ do các ngân hàng Việt Nam mới ở điểm xuất phát tiếp cận với các nghiệp vụ truyền thống của ngân hàng thương mại. Hoạt động kinh doanh chủ yếu mang lại lợi nhuận gần như duy nhất cho các ngân hàng thương mại Việt Nam là từ dịch vụ tín dụng-cho vay khách hàng. Ngay cả các loại hình dịch vụ ngân hàng truyền thống vẫn còn nhiều tồn tại. Hình thức huy động vốn còn đơn điệu, chưa có nhiều hình thức huy động và nhân tiền gửi mới, phù hợp với nhu cầu của người dân và các doanh nghiệp. Doanh số các loại hình tín dụng mới như: cho thuê tài chính, cho vay đồng tài trợ, cho vay bảo lãnh còn thấp.
Quá trình đa dạng hoá các dịch vụ ngân hàng hiện đậi ở nước ta còn chậm. Các dịch vụ thanh toán qua ngân hàng còn chậm do chưa có hệ thống và công nghệ thanh toán hiện đại, chủ yếu vẫn là thủ công, với chứng từ bằng văn bản giấy tờ, tỉ trọng thanh toán bằng tiền mặt còn lớn. Các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt còn nhiều hạn chế, do tính thuận tiện, nhanh nhạy, an toàn chưa cao. Dịch vụ ngân hàng điện tử-một loại hình dịch vụ ngân hàng trong lĩnh vực thanh toán rất phát triển trên thế giới, mang lại nhiều tiện ích cho khách hàng nhưng việc triển khai ở nước ta còn rất hạn chế. Ngoài ra, việc cung cấp các dịch vụ tư vấn về thông tin, thị trường, ngiệp vụ . cho khách hàng cũng hầu như chưa được triển khai.
2. Dịch vụ trên thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán(TTCK) tập trung đầu tiên ở VIệt Nam mới được khai trương(20/7/2000) và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 28/7/2000. Vì vậy,so với các dịch vụ tài chính khác, dịch vụ chứng khoán là một loại hình kinh doanh khá mới mẻ ở Việt Nam. Các dịch vụ chứng khoán thường được thực hiện bởi các công ty chứng khoán. Ngoài ra, còn có các ngân hàng thương mại, các tổ chức tài chính phi ngân hàng cũng có thể tham gia triển khai loại hình dịch vụ này. Sau 3 năm chính thức đi vào hoạt động, trên thị trường chứng khoán Việt nam đã có 11 công ty chứng khoán được cấp giấy phép hoạt động, trong đó có 9 công ty chứng khoán đủ điều kiên toàn bộ 5 nghiệp vụ kinh doanh: dịch vụ môi giới chứng khoán, dịch vụ tư vấn chứng khoán, dịch vụ bảo lãnh và đại lý phát hành, dịch vụ quản lý danh mục đầu tư, dịch vụ tư doanh. Trong đó, dịch vụ chứng khoán chủ yếu là dịch vụ môi giới chứng khoán. Tính đến tháng 6-2003, đã có gần 14500 tài khoản giao dịch chứng khoán của khách hàng mở tại các công ty chứng khoán( trong đó có 91 nhà đầu tư có tổ chức và 35 nhà đầu tư nước ngoài). Một số công ty đã thu hút được khách hàng đến mở tài khoản và có tổng giái trị môi giới mua bán chứng khoán cho khách hàng cao (như: BVSC, SSI, ACBS, BSC) và là hoạt động mang lại nguồn thu nhập chủ yếu trong tổng thu nhập của các công ty chứng khoán. Tuy nhên, trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam còn sơ khai và hoạt động trầm lắng, các dịch vụ chứng khoán còn kém đa dạng, chủ yếu là dịch vụ môi giới, chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp và cá nhân. Các nghiệp vụ như: Bảo lãnh, đại lý phát hành, quản lý danh mục đầu tư .chưa được phát triển mạnh mẽ. Hoạt động tư vấn đầu tư của các công ty chứng khoán mới chỉ mang tính chất hướng dẫn người đầu tư thực hiện đúng các thủ tục mua bán chứng khoán, chưa thực sự tư vấn cho họ biết cách lựa chọn lĩnh vực đầu tư cũng như thời điểm mua bán chứng khoán sao cho có hiệu quả nhất .Vì vậy có thể nói rằng, trong thời gian qua các công ty chứng khoán chưa thực hiện được chức năng của người tạo thị trường.
3. Dịch vụ bảo hiểm

Ngành dịch vụ bảo hiểm Việt Nam hình thành vào thập niên 60 với sự ra đời của tổng công ty bảo hiểm Việt Nm(năm 1964). Cho đến năm 1992, Tổng công ty bảo hiểm Việt Nam là nhà cung cấp dịch vụ độc quyền trên thị trường, dịch vụ bảo hiểm mới chỉ thực hiện một số loại hình bảo hiểm truyền thống với khoảng gần 20 loại sản phẩm như bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu, bảo hiểm tàu biển, bảo hiểm tai nạn hành khách .và mới chỉ dừng lại ở chức năng bảo vệ tài sản mà chưc thực hiện được chức năng tiết kiệm và đầu tư .Tuy nhiên thị trường bảo hiểm Việt Nam mới bắt đầu thực sự sôi động đóng góp đáng kể vào thị trường vốn kể từ sau khi có nghị định 100-CP ngày 18-12-1993 về kinh doanh bảo hiểm, tạo môi trường pháp lý thúc đẩy thị trường bảo hiểm phát triển, gúp phần tạo lập môi trường đầu tư và nâng cao năng lực quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Từ năm 1995 trở lại đây, khi Việt Nam thưch hiện đa dạng hoá thị trường bảo hiểm, cho phép thành lập thêm nhiều doanh nghiệp bảo hiểm mới thuộc nhiều thành phần kinh tế, ngành bảo hiểm đã phát triển mạnh trên nhiều mặt như quy mô thị trường, số lượng doanh nghiệp bảo hiểm, số lao động, sự đa dạng về sản phẩm và việc hoàn thiện dần cơ chế chính sách. Các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam cũng đã nhanh chóng phát triển và thích ứng với môi trường cạnh tranh mới.
Thị trường bảo hiểm đạt tốc độ tăng trưởng cao trong giai đoạn 2001-2004, mức tăng trưởng bình quân hàng năm là 43,7%.Doang thu phí bảo hiểm năm 2001 là 4.843 tỷ đồng, năm 2002 là 6.992 tỷ đồng, năm 2003 là 10.192 tỷ đồng, năm 2004 đạt 13.044 tỷ đồng. Cơ cấu tỷ trọng doanh thu dịch vụ bảo hiểm trong GDP cũng được nâng lên rõ rệt, năm 2000 chiếm 0.78%, năm 2003 tăng lên 1.7%GDP.
Do số lượng các doanh nghiệp bảo hiểm ngày càng nhiều nên đã thu hút và tạo công ăn việc làm cho một đội ngũ khá lớn người lao động, nhất là khi bảo hiểm nhân thọ được triển khai. Hiện nay số cán bộ làm bảo hiển trên toàn thị trường đã lên đến con số trên 8000 người, với cả 40000 đại lý chuyên nghiệp(cả bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ), trong đó số đại lý bảo hiểm nhân thọ đã chiếm tới 30000 người. Ngoài ra, ngành bảo hiểm còn tạo việc làm cho một số lượng khá lớn cộng tác viên bảo hiểm cũng như các ngành có liên quan.
Số lượng doanh nghiệp tăng nhanh với sản phẩm ngày càng đa dạng nhưng chất lượng hoạt động chưa cao thể hiện ở công nghệ quản lý, kinh doanh bảo hiểm còn hạn chế; thiếu đội ngũ chuyên gia giỏi đặc biệt là trong lĩnh vực phí bảo hiểm, thẩm định bảo hiểm, quản lý rủi ro và đầu tư. Hiệu quả hoạt động thấp(tỷ suất lợi nhuận bình quân trên vốn chu sở hữu đạt 13%), chi phí quản lý cao(trung bình 24%/năm). Hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh đã xuất hiện gây khó khăn cho công tác quản lý và làm tổn hại đến uy tín của chính các doanh nghiệp. Tình trạng chia cắt, cát cứ trên thị trường xuất phát từ hoạt động của các công ty bảo hiểm chuyên ngành cũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển lành mạnh của thị trường và gây thiệt hại đến quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.
Năng lực tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm còn hạn chế. Căn cứ theo các chuẩn mực quốc tế, số vốn hiện có của các doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động trên thị trường mới chỉ đủ để đảm bảo giữ lại 40% phí bảo hiểm đối với các nghiệp vụ bảo hiểm có tái bảo hiểm. Do đó, chỉ tính riêng trong năm 2001, khoảng 33% tổng số phí bảo hiểm phi nhân thọ thu được đã được tái bảo hiểm. Tỷ lệ này ở Mĩ là vào khoảng 96% trong cùng thời kì. Do năng lực tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm, đặc biệt là các công ty bảo hiểm cổ phần trong nước cồn nhỏ, hàng năm thị trường bảo hiểm Việt Nam vẫn phải trả từ 150-250 tỷ đồng tiền phí tái bảo hiểm cho các công ty bảo hiểm ở nước ngoài. Tính trung bình, cứ 4 đồng phí bảo hiểm gốc thu được tại Việt Nam từ những nghiệp vụ có doanh thu lớn như bảo hiểm dầu khí và bảo hiểm hàng không thì có đến một đồng phải tái bảo hiểm cho các công ty bảo hiểm nước ngoài, chủ yếu được thanh toán bằng ngoại tệ. Nừu có biện pháp và cơ chế thích hợp để tăng cường năng lực tài chính và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho các doanh nghiệp trên thị trường, chúng ta sẽ có thể giữ lại một phần đáng kể nguồn vốn quan trọng bằng ngoại tệ để bổ sung cho sự công nghiệp hoá và hiện đại hoá .Tổ chức quản lý kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu phất triển thị trường trong điều kiện hội nhập: cơ cấu tổ chức còn chồng chéo, bộ máy chưa được chuyên môn hoá, chưa hiệu quả, công tác đào tạo và quản lý đại lý chưa đượcquan tâm đúng mức; công nghệ khai thác và quản lý chậm đổi mới, trình độ đội ngũ cán bộ còn nhiều bất cập .Nhìn chung, hoạt động kinh doanh bảo hiểm mới chỉ tập trung vào các thành phố lớn, trung tâm dân cư và những sản phẩm truyền thống như bảo hiểm tài sản, bảo hiểm hàng hải, hàng không .trong khi nhiều lĩnh vực khác mà nền kinh tế và xã hội có nhu cầu nhưng vẫn bị bỏ trống như các vùng xa, vùng sâu, các nghiệp vụ bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp trong lĩnh vực xây dựng, thiết kế, y tế, tư vấn pháp luật .
4. Dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính

Dịch vụ kế toán là loại hình dịch vụ mới ra đời và phát triển từ đầu thập kỷ 90, cho đến nay, thị trường dịch vụ kế toán đã có tương đối đầy đủ các loại sản phẩm như kiểm toán, tư vấn kế toán, tư vấn thuế .Tuy nhiên, vấn đề chính đối với thị trường dịch vụ kế toán là chất lượng dịch vụ. Cho gần 10 năm phát triển vừa qua, chất lượng các dịch vụ kế toán đang được từng bước nâng lên nhờ sự phát triển của nền kinh tế, các tiêu chuẩn về kiểm toán được xây dựng và ban hành, đội ngũ kiểm toán viên có trình độ tốt hơn, được kiểm tra và kiểm soát chặt chẽ và có bài bản hơn .Tuy nhiên, cho tới nay dịch vụ kế toán, kiểm toán mới đang trong giai đoạn phát triển đầu tiên, còn tương đối sơ khai( mặc dù đã ra đời và hoạt động được gần 10 năm, song cho đén năm 2000 chúng ta mới ban hành được 4 chuẩn mực kiểm toán đầu tiên); chất lượng và giá cả dịch vụ kiểm toán của các công ty kiểm toán trong và ngoài nước còn có khoảng cách lớn; nhu cầu, mục đích kiểm toán trong nền kinh tế còn rất phức tạp( một số doanh nghiệp chỉ kiểm toán với mục đích nâng giá trị góp vốn trong liên doanh .)
Hầu hết các công ty đều có những loại dịch vụ phổ biến như: Kiểm toán BCTC, dịch vụ kế toán, tư vấn quản lý, tài chính, thuế .Trong những năm qua đã xuất hiện thêm một số loại dịch vụ mới, như: Soát xét báo cáo tài chính, kiểm toán tỷ lệ nội địa hoá ô tô, xe máy, tư vấn thuế, tư vấn tái cơ cấu doanh nghiệp, tư vấn ứng dụng công nghệ thông tin, nguồn nhân lực, soát xét quy trình kinh doanh và hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán hoạt động để đánh giá và đề xuất xây dựng chiến lược phát triển sản xuất kinh doanh cho từng lĩnh vực và nghành nghề ở Việt Nam; tư vấn về rủi ro kinh doanh và rủi ro đầu tư, tư vấn phục hồi và giải toả doanh nghiệp, tư vấn đầu tư ra ngoài lãnh thổ Việt Nam. Giá trị dịch vụ cung cấp của các công ty kiểm toán nước ngoài rất lớn, có dịch vụ trị giá từ 1 triệu đến 6 triệu USD.
Trong các dịch vụ trên thì dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) chiếm tỷ trọng lớn nhất vì các công ty có cổ phần đầu tư nước ngoài bắt buộc phải kiểm toán theo luật định, đòng thời yêu cầu kiểm toán BCTC của doanh nghiệp nhà nước, chủ yếu là các tổng công ty cũng đang tăng dần .Dịch vụ kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản là quan trọng và cần thiết nhưng chưa thực sự chiếm tỉ trọng cao do chưa có quy định bắt buộc phải kiểm toán, do giá chi phí thấp .Về các dịch vụ thuế, tư vấn tài chính, kế toán, tư vấn quản lý, .doanh thu chiếm tỉ trọng còn thấp do khách hàng chưa có thói quen sử dụng các dịch vụ này và các công ty kiểm toán cũng chưa quan tâm khai thác. Ngoài ra, khả năng cung cấp các dịch vụ này của nhiều công ty kiểm toán cũng còn bị hạn chế.Đối với các công ty kiểm toán khi kiểm toán báo cáo tài chính của công ty niêm yết, thuyết minh BCTC còn sơ sài, các biến động lớn về tình hình tài chính như tăng giảm vốn Điều lệ, các khoản lợi nhuận bất thường chưa giải thích rõ nguyên nhân; các nghiệp vụ mới như Cổ phiếu ngân quỹ, cổ phiếu trả chậm, các nghi vấn chưa thận trọng lưu ý người đọc báo cáo tài chính.
Tóm lại, tính đến nay, các loại hình dịch vụ tào chính đã phát triển khá đa dạng và phong phú, chất lượng dịch vụ cũng từng bước được nâng lên, do đó đã ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng về sử dụng nhiều loại hình dịch vụ tài chính trong nền kinh tế. Tuy nhiên, các loại dịch vụ truyền thống như tiết kiệm, tín dụng và một số nghiệp vụ bảo hiểm con người, xe cơ giới .vẫn là những dịch vụ chính, chiếm tỉ trọng lớn nhất trên toàn bộ thị trường, đa số các dịch vụ còn lại mới hình thành và phát triển trong những năm gần đây, thậm chí một số dịch vụ mới ra đời trên giấy tờ(dịch vụ đầu tư thông qua quỹ đầu tư chứng khoán), một số dịch vụ đang trong quá trình thử nghiệm và một số dịch vụ khác chưa hình thành như thương phiếu ., nên mức độ đáp ứng các nhu cầu đa dạng của thị trường còn thấp. Bên cạnh đó, các khách hàng truyền thống như khu vực doanh nghiệp quốc doanh, dân cư đô thị vẫn là đối tượng chính, được tập trung khai thác nhiều nhất, chính vì vậy, thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam hiện nay vẫn chưa khai thác hết mọi tiềm năng về các nguồn lực tài chính trong nền kinh tế.
III. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH TẠI VIỆT NAM.

1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật và hệ thống quản lý nhà nước

Hệ thống khung pháp lý có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động và sự phát triển của thị truờng dịch vụ tài chính, đây là cơ sở quan trọng nhất quy định nguyên tắc và tổ chức hoạt động của thị trường. Trong khi đó theo phân tích thực trạng hệ thống khung pháp luật của chúng ta đối với thị trường dịch vụ tài chính thì hệ thống này cồn thiếu và yếu, chính vì vậy chúng ta cần nhanh chóng giải quyết vấn đề này để tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy sự phát triển của thị trường dịch vụ tài chính.
Thứ nhất, nâng cao hiệu lực pháp lý của hệ thống khung pháp luật về thị trường dịch vụ tài chính. Điều này có nghĩa là chúng ta cần phải nhanh chóng nâng lên thành luật đối với các loại dịch vụ tài chính hiện nay đang được quy định ở các mức pháp lệnh, nghị định .như dịch vụ đầu tư chứng khoán, dịch vụ kiểm toán .
Thứ hai, hoàn thiện về mặt cơ sở pháp lý đối với toàn bộ thị trường dịch vụ tài chính. Nói cách khác là cần phải nhanh chóng xây dựng và ban hàng hệ thống văn bản pháp luật hoàn thiện cho tất cả các lĩnh vực của thị trường dịch vụ tài chính, nhất là đối với vấn đề hình thành và phát triển các dịch vụ tài chính mới như: xây dựng và ban hành các chuẩn mực kiểm toán, tiêu chuẩn công khai thông tin trên thị trường chứng khoán .
Cuối cùng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật. Song song với việc nâng cao hiệu lực pháp lý của hệ thống văn bản pháp luật hiện tại, cần nhanh chóng xây dựng và ban hành hệ thống văn bản hướng dẫn một cách đồng bộ. Thực hiện tổng rà soát hệ thống pháp luật trong nền kinh tế để có biện pháp điều chính, sửa đổi và bổ sung hệ thống pháp luật, bảo đảm tính thống nhất xuyên suốt toàn bộ hệ thống pháp luật.
2. Đa dạng hoá sản phẩm dịch vụ tài chính

*Đa dạng hoá dịch vụ ngân hàng:
Các ngân hàng thương mại Việt Nam cần tiến hành đa dạng hoá dịch vụ theo hướng: hoàn thiện, phát triển các dịch vụ hiện có, đồng thời triển khai thực hiện các dịch vụ mà kinh tế, nền kinh tế đang cần và ngân hàng có điều kiện thực hiện ngay, đồng thời, chuẩn bị các điều kiện để triển khai các dịch vụ mới.
Đối với các ngân hàng hiện có:
Cải tiến quy trình nghiệp vụ huy động vốn theo hướng: đơn giản, thuận tiện, an toàn cho ngân hàng và khách hàng.
Trang bị máy móc, thiết bị, chương trình phần mềm cần thiết để mở rộng phạm vi và cải tiến hệ thống thanh toán của ngân hàng.
Mở rộng mạng lưới giao dịch đến tận cơ sở, Nơi tập trung đông dân cư, tăng cường tuyên truyền, khuyến khích người dân và các tổ chức kinh tế mở tài khoản tiền gửi.
Đối với nghiệp vụ sử dụng vốn: hoàn thiện quy chế, quy trình cho vay, xây dựng hê thống thông tin quản lý tín dụng tập trung, xây dựng cơ chế phân loại nợ và trích lập quỹ dự phòng rủi ro.
Mở rộng dịch vụ thanh toán, chuyển tiền trong dân cư, hoàn thiện hệ thống thanh toán điện tử, hoàn thiện và mở rộng dịch vụ thanh toán- chuyển tiền quốc tế
Triển khai một số loại dịch vụ mới:
Triể khai một số dịch vụ huy đọng vốn mới như: gửi nhiều lần, rút một lần, tiết kiệm một nơi lĩnh nhiều nơi, tiền gửi tiết kiệm theo mật mã .
Phát triển dịch vụ triết khấu thương phiếu, cho vay thấu chi, cho vay mua bán chứng khoán, cho vay mua cổ phần, cho thuê và bán tài khoản trả góp, mở rộng cho vay tiêu dùng .
Tăng cường cơ sở vật chất, ứng dụng tin học vào công nghệ ngân hàng, phát triển thêm một số dịch vụ như: dịch vụ bảo quản và kí gửi, uỷ thác, dịch vụ ngân hàng thông qua mạng Internet.
*Đa dạng hoá dịch vụ trên thị trường chứng khoán
Các công ty chứng khoán cần chú trọng đến đào tạo nhân viên hành nghề của công ty chứng khoán. chỉ có các nhân viên có kinh nghiệm và hiểu biết mới có thể giúp các khách hàng kiếm được lời, tạo uy tín lớn cho công ty .Đây là yếu tố chính để mang lại sự thành công của các công ty chứng khoán trong giai đoạn đầu còn nhiều khó khăn.
Cần mở rộng phạm vi hoạt động theo hướng chuyên môn hoá của từng nghiệp vụ: Hầu hết các công ty chứng khoán đều được cấp phép tham gia tất cả loại hình kinh doanh chứng khoán theo quy định hiện hành: môi giới, tự doanh, bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư và quản lý danh mục đầu tư. Việc mở rộng hoạt động kinh doanh theo hướng chuyên môn hoá sẽ từng bước tiến tới hình thành đội ngũ nhân sự có chuyên môn sâu từng lĩnh vực.
Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ và nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho khách hàng: Ngoài các dịch vụ hiện nay, tuỳ theo nhu cầu thực tế phát sinh của khách hàng, công ty chứng khoán cần phải chủ động tìm kiếm các hình thức dịch vụ phù hợp cung ứng cho khách hàng nhưng phải được dựa trên nguyên tắc tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh chứng khoán.
Tăng cường công tác quản trị công ty, tăng cường các biện pháp giám sát, kiểm soát nội bộ và quản lý rủi ro. Đây là một trong những biện pháp rất hiệu quả trong việc triển khai các hoạt động kinh doanh chứng khoán theo đúng những quy định của pháp luật và đảm bảo được lòng tin cho người đầu tư đối với hoạt động kinh doanh của công ty.
* Đa dạng hoá loại hình dịch vụ bảo hiểm
Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ bảo hiểm chủ yếu được tập trung vào các sản phẩm bảo hiểm. Trong thời gian tới, các doanh nghiệp bảo hiểm trên thị trường bảo hiểm Việt Nam cần tiếp tục phát triển và đa dạng các loại hình dịch vụ bảo hiểm hiện nay như bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm học sinh và các dịch vụ bảo hiểm tai nạn con người như bảo hiểm tai nạn thuỷ thủ, bảo hiểm tai nạn hành khách, bảo hiểm khách du lịch, bảo hiểm trợ cấp nằm viện phẫu thuật .Tăng cường mở rộng và thực hiện các loại hình dịch vụ bảo hiểm mới và những loại hình mà tỷ trọng khai thác cồn ở mức thấp như: bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu, bảo hiểm tài sản cho doanh nghiệp tư nhân và các doanh nghiệp vừa và nhỏ; các dịch vị bảo hiểm trong lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp; các dịch vụ bảo hiểm cần công nghệ cao như trong lĩnh vực rủi ro tài chính .
*Đa dạng hoá dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính
Duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ của các công ty dịch vụ kiểm toán hiện có, chấn chỉnh các tồn tại trong quá trình hoạt động Khuyến khích và tạo điều kiện để thành lập các công ty kiểm toán mới dưới các hình thức: Đầu tư nước ngoài( 100% vốn và liên doanh); công ty hợp danh; doanh nghiệp tư nhân, các văn phòng kiểm toán ở các tỉnh, thành phố; Hướng dẫn ngay về việc thành lập, hoạt động và quản lý công ty hợp danh kiểm toán mới để có cơ sở thành lập mới các công ty hợp danh kiểm toán.
Hình thành các chức danh mới về nghề nghiệp kế toán, kiểm toám phù hợp với thông lệ quốc tế và phù hợp với yêu cầu phát triển nghề nghiệp kế toán, kiểm toán như: chuyên gia kế toán, kiểm toán, kiểm toán viên.
Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác đào tạo kiểm toán trong các trường đậi học và cập nhật kiến thức hàng năm cho kiểm toán viên hành nghề. Hoàn chỉnh và nâng cao chất lượng giáo trình, đội ngũ giảng viên, chất lượng đào tạo và cập nhật kiến thức cho kiểm toán viên phù hợp với hệ thống quy định mới về kế toán, kiểm toán. Hơn nữa, cần nâng cao chất lượng các cuộc thi tuyển kiểm toán viên cấp nhà nước, tăng cường đào tạo, thi tuyển, cấp chứng chỉ kiểm toán viên và chứng chỉ hành nghề kế toán. Tổ chức các cuộc thi phối hợp giữa bộ tài chính với tổ chức ACCA để nâng cao chất lượng kiểm toán viên người Việt Nam.
3. Một số giải pháp tài chính phát triển thi trường dịch vụ tài chính

* Sử dụng công cụ ngân sách nhà nước thúc đẩy phát triển thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam
Ngân sách nhà nước là vấn đề cốt lõi của chính sách tài chính quốc gia, có tác động mạnh, trực tiếp và toàn diện đến mọi mặt đời sống kinh tế xã hội, chính vì vậy, ngân sách nhà nước có tác động rất lớn đến sự phát triển của thị trường dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, để phát huy vai trò, tác dụng của công cụ ngân sách nhà nước thúc đẩy phát triển thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam trong tương lai, cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện hai giải pháp sau:
Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh và mở rộng chủ trương xã hội hoá ngân sách ra toàn bộ nền kinh tế theo hướng giảm tỉ lệ vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước một cách thích hợp đối với các công trình xã hội hoá, đồng thời mở rộng các ngành, lĩnh vực, công trình hiện vẫn đang còn thuộc diện được sử dụng vốn cấp phát từ ngân sách nhà nước đưa vào diện phải xã hội hoá. Đây còn được xem là giải pháp quan trọng để tiết kiệm chi nhân sách nhà nước trong mõi công trình, trên cơ sở đó nâng cao khả năng đầu tư nguồn vốn NSNN cho nhiều công trình của nền kinh tế. Việc thực hiện giải pháp trên sẽ nâng cao khả năng tham gia của các dịch vụ tài chính vào từng công trình thuộc diện xã hội hoá, đồng thời tăng số lượng các công trình xã hội hoá mà các dịch vụ tài chính có thể tham gia.
Thứ hai, đẩy mạnh đầu tư nguồn vốn NSNN vào việc xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng kinh tế- xã hội nhằm tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế nhanh, mạnh và bền vững nhằm nhanh chóng bắt kịp khu vực và thế giới. Việc đẩy mạnh dầu tư vốn NSNN phải quán triệt nguyên tắc xã hội hoá đầu tư NSNN, nguồn vốn đầu tư từ NSNN chỉ mang tính chất khơi mào, giảm chi phí đầu tư và chi phí sử dụng vốn cho công trình. Với giải pháp này thì khả năng tham gia của các dịch vụ tài chính cũng tăng lên do số lượng các công trình xã hội hoá tăng lên.
* Đẩy mạnh việc sử dụng công cụ thuế nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường dịch vụ tài chính
Ta biết thuế là một nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước, đồng thời cũng là một công cụ quản lý vĩ mô chủ chốt của chính phủ. Đối với Việt Nam, công cụ thuế còn quan trọng hơn rất nhiều do thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước, mỗi sự thay đổi về thuế đều có tác động lớn đến nguồn NSNN hạn hẹp của quốc gia. Tuy nhiên, với mục tiêu thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh, mạnh và toàn diện, đồng thời cũng nhằm bồi dưỡng nguồn thu của NSNN trong tương lai, chúng ta cũng cần đẩy mạnh giải pháp khuyến khích để phát triển thị trường dịch vụ tài chính, nhất là đối với việc hình thành và phát triển các loại hình dụch vụ tài chính mới.
* Tiếp tục túc đẩy việc xây dựng và hoàn thiện thị trường tiền tệ và TTCK nhằm tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển dịch vụ tài chính
Thị trường tiền tệ và TTCK là hai thị trường bộ phận rất quan trọng và có tác dụng tạo môi trường cho một số dịch vụ tài chính hoạt động như dịch vụ môi giới đầu tư chứng khoán, môi giới mua bán tiền tệ.Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại chúng ta mới chỉ có thị trường nội, ngoại tệ liên ngân hàng mà chưa thực sự có thị trường tiền tệ hoàn chỉnh; thị trường chứng khoán mới đi vào hoạt động từ cuối tháng7/2000. Chính vì vậy, để thúc đẩy sự phát triển của thị trường dịch vụ tài chính, cần phải:
Hoàn thiện cơ cấu tổ chức và cơ chế pháp lý của hai thị trường, đặc biệt là thị trường tiền tệ; cơ chế tổ chức của thị trường chứng khoán đã tương đối rõ ràng nhưng một số bộ phận quan trọng như giám sát thị trường, công khai thông tin vẫn còn thiếu hoặc chưa rõ ràng. Đặc biệt, hệ thống pháp lý cần phải nhanh chống xây dựng và hoàn thiện, đồng thời đảm bảo hiệu lực pháp lý của hệ thống pháp luật này.
Tăng cung và tăng cầu hàng hoá cho hai thị trường này, trong đó trước hết chủ yếu nhằm vào việc tăng cung hàng hoá thông qua việc dẩy mạnh tiến trình cổ phần DNNN; tăng cường phát hành các loại trái phiếu chính phủ, mở rộng thị trường đấu thầu tín phiếu kho bạc, tín phiếu NHNN, hoạt động chiết khấu thương phiếu Đồng thời nhanh chóng hình thành và phát triển hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán ở Việt Nam Từng bước ổn định đồng nội tệ và tiến tới đưa đồng tiền Việt Nam trở thành đồng tiền chuyển đổi.
4. Chủ động trong hội nhập quốc tế

Ngày nay, hội nhập quốc tế là tất yếu khách quan trong tiến trình phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Mỗi nền kinh tế không thể đứng ngoài nền kinh tế thế giới và buộc phải có các quan hệ với nền kinh tế thế giới trên các khía cạnh khác nhau. Trong đó thị trường dịch vụ tài chính là một bộ phần đang rất được thế giới chú trọng và mong muốn đi đầu trong quá trình toàn cầu hoá. Mục tiêu hội nhập là khai thác các lợi thế phục vụ cho phát triển kinh tế đất nước nói chung và thị trường dịch vụ tài chính nói riêng, hạn chế các tác động tiêu cực từ quá trình này.Do đó, chúng ta có thể áp dụng các giải pháp để giải quyết vấn đề này bao gồm:
Thứ nhất, thực hiện hội nhập từng bước tren cơ sở tiến trình hội nhập chung nền kinh tế, theo các cam kết về hội nhập quốc tế của Đảng và nhà nước. Nhanh chóng củng cố và phát triển thị trường dịch vụ tài chính trong nước nối chung, khả năng cạnh tranh của các chủ thể cung cấp dịch vụ tài chính trong nước nói riêng nhằm đảm bảo khả năng cạnh tranh với nước ngoài trong quá trình hội nhập.
Thứ hai, về hình thức hội nhập quốc tế. Các phương thức hội nhập được thể hiện trên khía cạnh: cho phép sự hiện diện của nước ngoài dưới hình thức mở chi nhánh, văn phòng đại diện, đại lý, lập các chủ thể 100% vốn nước ngoài hoặc liên doanh để cung cấp dịch vụ tài chính trên thị trường Việt Nam; cung cấp các dịch vụ tài chính qua biên giới; các chủ thể cung cấp dịch vụ tài chính của Việt Nam cung cấp dịch vụ qua biên giới ra nước ngoài hoặc ra nước ngoài kinh doanh.
Thứ ba, một vấn đề rất quan trọng trong tiến trình hội nhập quốc tế là kiểm soát số lượng các chủ thể cung cấp dịch vụ tài chính nước ngoài tham gia trên thị trường nội địa. Bởi vì các chủ thể cung cấp dịch vụ tài chính nước ngoài có tiềm lực về tài chính, công nghệ, kĩ thuật so với các chủ thể cung cáp dịch vụ tài chính trong nước, do đó khả năng cạnh tranh của họ sẽ mạnh hơn nên chúng ta cần phải khống chế số lượng các chủ thể nước ngoài, nói cách khác hạn chế bớt tính cạnh tranh trên thị trường để các chủ thể trong nước có đủ khả năng bắt kịp được sự phát triển của thị trường. Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần kiểm soát hoạt động cấp giấy phép hoạt động kinh doanh dịch vụ tài chính cho các chủ thể nước ngoài một cách chặt chẽ theo sự phát triển của thị trường nội địa. Có nghĩa là việc cấp giấy phép hoạt động phải căn cứ vào một số điều kiện sau: nhu cầu và khả năng cung cấp của thị trường, số lượng các chủ thể cung cấp dịch vụ tài chính trong nước tại thời điểm đó trên thị trường, môi trường cạnh tranh hiện tại.

C.KẾT KUẬN


Qua hơn 15 năm đổi mới, các loại hình thị trường dịch vụ tài chính cơ bản đã được hình thành ở Việt Nam: dịch vụ ngân hàng, dịch vụ bảo hiểm, dịch vụ trên thị trường chứng khoán, dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính. Các loại hình dịch vụ tài chính trên đóng vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế nói chung và nâng cao hiệu quả hiệu quả sản xuất kinh doanh, sức cạnh tranh của các doanh nghiệp nói riêng.
Tuy nhiên, về cơ bản, thị trường dịch vụ tài chính Việt Nam vẫn còn đang trong giai đoạn hình thành sơ khai. Do đó, nó còn nhiều hạn chế: Các loại hình dịch vụ tài chính kém đa dạng về chủng loại và hạn chế chất lượng, các chủ thể cung cấp dịch vụ tài chính còn thiếu và yếu, môi trường pháp lý còn nhiều bất cập; mức độ tự do hoá giá cả dịch vụ tài chính còn thấp, còn tồn tại sự can thiệp mang tính hành chính của cơ quan quản lý nhà nước. Việc tiếp cận các dịch vụ tài chính của doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn gặp nhiều khó khăn.
Chính vì vậy, cần có hệ thống giải pháp đồng bộ để phát triển thị trường dịch vụ tài chính nhằm hỗ trợ các hoạt động sản xuất kinh doanh, bao gồm các giải pháp: Hoàn thiện môi trường pháp lý. đa dạng hoá dịch vụ tài chính, hoàn thiện cơ chế quản lý giá cả dịch vụ tài chính theo nguyên tắc thị trường, chủ động hội nhập về thị trường dịch vụ tài chính.
Với hệ thống thị trường dịch vụ tài chính phát triển đồng bộ và các loại hình dịch vụ tài chính đa dạng sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam lựa chọn, sử dụng các dịch vụ tài chính để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và nâng cao sức cạnh tranh trong quá trình hội nhập.

D.MỤC LỤC
A.Lời mở đầu 1

B.Nội dung 3

I.Khái niệm chung về thị trường dịch vụ tài chính 3

II.Thực trạng thị trường dịch vụ tài chính 4

1.Dịch vụ ngõn hàng 4

2.Dịch vụ thị trường chứng khoán 6

3.Dịch vụ bảo hiểm 6

4.Dịch vụ kế toán kiểm toán và tư vấn tài chính 8

III.Các giải pháp phát triển thị trường tài chính tại Việt Nam 10

1.Hoàn thiện hệ thống phỏp luật và hệ thống quản lý Nhà nước 10

2.Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ tài chhính 11

3.Một số giải pháp tài chính phát triển thị trường tài chính 16

4.Chủ động trong hội nhập quốc tế 16

C.Kết luận 18

D.Mục lục 19

E.Danh mục tài liệu tham khảo 20





E. TÀI LIỆU THAM KHẢO


1.Giỏo trỡnh kinh tế chớnh trị NXB chớnh trị quốc gia


2.Tạp chớ Cộng Sản Việt Nam


Số 16 (08-2001)


Số 22 (11-2001)


3.Giỏo trỡnh lịch sử kinh tế NXB đại học kinh tế quốc dân

4.Giỏo trỡnh tài chớnh doanh nghiệp



5.Một số trang web về tài chớnh trờn mạng Internet