Tiểu Luận Một số phương pháp sử dụng phương tiện dạy học địa lí lớp 8

I.ĐẶT VẤN ĐỀ :
1. Lí do chọn đề tài:
Trong bối cảnh hiện nay toàn ngành giáo dục đang nổ lực thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. NQ TW 2 khoá 8 tiếp tục khẳng định “Phải đổi mới phương pháp giáo dục và đào tạo khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp hiện đại vào quá trình dạy học .”.
Định hướng đó đã được pháp chế trong luật giáo dục “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp dạy học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh” Cần chuyển từ “Dạy học lấy giáo viên làm trung tâm” sang “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm”, phải tích cực hoá các hoạt động của học sinh, khơi dậy cho các em tính khao khát, tìm tòi, nghiên cứu, cố gắng phát huy trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình nắm vững kiến thức. Để thực hiện điều này đòi hỏi mỗi nhà trường, mỗi giáo viên phải có những bước chuyển biến rõ nét trong việc cải tiến phương pháp dạy và học.
Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá cần giáo dục thế hệ trẻ trở thành những con người “Năng động sáng tạo – Có năng lực giải quyết vấn đề” Những con người tự tin có trách nhiệm, có những hành động phù hợp với giá trị nhân văn và công bằng xã hội. Cần thực hiện giảng dạy trên lớp với nhiều phương pháp phù hợp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
Năm học 2011 – 2012 là năm học tiÕp tuc triển khai thực hiện mô hình xây dựng “trường häc thân thiện , học sinh tích cực”.Đây là mô hình cải thiện linh hoạt các hoạt động thường ngày của nhà trường nhằm làm cho các hoạt động giáo dục trở nên nhẹ nhàng, vui tươi, nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng trong giáo dục, phù hợp với nhu cầu và cuộc sống tại địa phương, tạo tâm lý cho người học được thoải mái, gắn liền với việc bảo vệ gìn giữ các giá trị văn hoá truyền thống, bảo đảm cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, các nguồn lực cần thiết, phù hợp với học sinh.
2. Thực trạng :
Trong năm học, vấn đề sử dụng phương tiện dạy học, đặc biệt là bản đồ giáo khoa, tranh ảnh, các mẫu vật của bộ môn địa lí được thực hiện ở chương trình địa lí lớp 8 . Đây là một chương trình giúp các em hiểu sâu về địa lí tự nhiên – kinh tế xã hội Việt Nam, và liên hệ các châu lục, các quốc gia trên thế giới. Khi đã hiểu rõ, nắm chắc các kiến thức đó các em sẽ có cơ sở áp dụng các biện pháp để khai thác kiến thức từ bản đồ giáo khoa, giúp các em hiểu rõ hơn về tự nhiên con người các quốc gia trên thế giới, càng có ý nghĩa hơn khi các em được học về tự nhiên kinh tế xã hội của Việt Nam, tạo điều kiện cho hoạt động học tập và lao động có hiệu quả và chất lượng, đáp ứng yêu cầu khi đất nước mở cửa hội nhập.
Trước đây khi chưa thực hiện đồng bộ kết hợp nhiều phương pháp dạy trên lớp. Kết quả học tập chưa đạt hiệu quả tối ưu. Phần lớn giáo viên chưa chú trọng khâu chuẩn bị : Soạn bài, bản đồ, tranh ảnh, các mẫu vật, mô hình, sơ đồ nhất là các hình động trên máy tính. nên kết quả của một giờ lên lớp chưa cao. Qua những năm tháng giảng dạy tôi thấy : Nếu chỉ sử dụng các phương pháp giảng dạy đơn thuần giáo viên hướng dẫn các em quan sát mà không đi sâu vào phương pháp hướng dẫn các em cách quan sát sử dụng bản đồ, mẫu vật thật, mô hình, thì các em chỉ như cái máy nhớ rồi lại quên không khắc sâu được kiến thức cho các em .
3. Giải pháp đã sử dụng :
Trong một giờ học áp dụng nhiều phương pháp để đạt hiệu quả cao nhất, cần phối hợp đồng bộ giữa các phương pháp với nhau để học sinh nắm chắc kiến thức ngay tại lớp, bằng các kiến thức mình tự tìm tòi và cùng nhóm xây dựng lên, chứ không phải là kiến thức mà thầy cô truyền thụ cho mình. Trong đề tài này phương pháp chủ yếu tôi muốn cùng đồng nghiệp chúng ta quan tâm đến đó là : Phương pháp phát huy tính tích cực, chủ động tìm tòi kiến thức của học sinh, qua các dạng bản đồ, hình ảnh, mô hình, tranh ảnh, mẫu vật cụ thể để các em tự xác định được.
Làm thế nào để các em tiếp thu bài ngay trên lớp, hiểu sâu về kiến thức đòi hỏi người GV phải có nhiều phương pháp giảng dạy để giúp các em học tập năng động thoải mái sáng tạo, phát huy trí thông minh của các em. Đó là lý do tôi muốn trao đổi với các bạn đồng nghiệp kinh nghiệm: “ Phương pháp dạy tốt môn địa lí lớp 8”
4. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 8A trường THCS Đức Long
5. Mục đích nghiên cứu: Giúp học sinh học tốt môn địa lí 8.