Tiểu Luận Một số phương pháp dạy học môn chính tả ở tiểu học – phần chính tả nghe viết lớp 5

A/ PHẦN MỞ ĐẦU
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, hiện tượng viết sai chính tả rất phổ biến trong cả nước, đặc biệt nhất là các tỉnh phía Nam. Bình Dương hiện tượng viết sai chính tả cũng diễn ra ở các trường phổ thông nhưng nghiêm trọng nhất là học sinh tiểu học.
Chính tả hiểu theo nghiã gốc là “phép viết đúng hoặc lối viết hợp với chuẩn” cụ thể chính tả là hệ thống các quy tắc về cách viết thống nhất theo các từ của một ngôn ngữ, cách viết hoa tên riêng, cách phiên âm tên riêng nước ngoài, nói cách khác chính tả là những quy ước của xã hội trong ngôn ngữ; Mục đích của nó là làm phương tiện truyền đạt thông tin bằng chữ viết, bảo đảm cho người viết và người đọc đều hiểu thống nhất nội dung của văn bản. Chính tả trước hết là sự quy định có tính chất xã hội, nó không cho phép vận dụng quy tắc một cách linh hoạt có tính chất sáng tạo cá nhân. Do đó nó có một vị trí rất quan trọng. Nó không chỉ quan trọng đối với mỗi cá nhân mà còn quan trong với cả toàn xã hội với cả một cộng đồng. Việc viết đúng chính tả và thực hành tốt các kĩ năng viết chữ không chỉ có ý nghĩa trong giao tiếp mà còn thể hiện năng lực tư duy và trình độ văn hóa của mỗi người. Có lẽ ai đó đều biết rằng việc viết sai chính tả dù chỉ rất nhỏ nhưng không chỉ ảnh hưởng đến thể hiện ngoại giao mà còn có thể ảnh hưởng tới rất nhiều mặt khác cho xã hội và đất nước
Chính tả là phân môn khoa học, góp phần nâng cao hiệu quả giao tiếp. Hơn nữa việc dạy chính tả không chỉ liên quan đến các kĩ năng giao tiếp mà ở một khía cạnh nào đó là vấn đề văn hóa. “Luyện nét chữ - rèn nét người” là vì vậy.
Thật sự phân môn chính tả dạy cho học sinh tri thức và kĩ năng chính tả, phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ ở dạng thức viết trong hoạt động giao tiếp. Nếu như phân môn Tập viết dạy học sinh biết viết chữ thì chính tả dạy cho các em cách tổ hợp các chữ đúng quy ước của xã hội để làm chất liệu hiện thực hóa ngôn ngữ.
Nếu như trong chúng ta không biết chữ hoặc không viết đúng chuẩn, con người tự hạn chế hoạt động giao tiếp, làm ảnh hưởng đến năng lực tư duy.Vì thế dạy chính tả cho học sinh tiểu học còn giúp cho các em hình thành được năng lực tư duy. Qua đó có thể cho mọi người thấy rằng Chính tả là môn học có tính công cụ, có vị trí vô cùng quan trọng trong học tập của học sinh. Chính tả cũng là môn học đặt nền móng cho sự phát triển ngôn ngữ, văn hóa nói chung.
Phân môn chính tả trong nhà trường giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả, nói rộng hơn là năng lực và thói quen viết đúng Tiếng Việt văn hóa,Tiếng Việt chuẩn mực. Vì vậy phân môn chính tả không thể thiếu trong cơ cấu chương trình môn tiếng việt nói riêng, các môn học ở trường phổ thông nói chung.
Ở bậc tiểu học phân môn chính tả càng có vị trí quan trọng bởi vì giai đọan tiểu học là giai đọan then chốt trong quá trình hình thành kĩ năng chính tả cho học sinh. Không phải ngẫu nhiên mà ở tiểu học chính tả được bố trí thành một phân môn độc lập thuộc môn tiếng việt có tiết dạy riêng. Trong khi đó ở trung học cơ sở và phổ thông trung học chính tả chỉ được dạy xen kẽ trong các tiết thực hành ở phân môn tập làm văn chứ không tồn tại với tư cách là một mặt phân môn độc lập ở tiểu học.
Giống như các phân môn khác trong tiếng việt tính chất nổi bật của phân môn chính tả là tính thực hành. Bởi lẽ, chỉ có thể hình thành kĩ năng kĩ xảo chính tả cho học sinh thông qua việc thực hành luyện tập. Do đó trong phân môn này các quy tắc chính tả, các đơn vị mang tính chất lí thuyết không được bố trí trong tiết dạy riêng mà dạy lồng vào hệ thống bài tập chính tả, nội dung cấu trúc của bài chính tả trong sách giáo khoa Tiếng Việt tiểu học ( phần chính tả) thể hiện rất rõ tính chất thực hành nói trên.
Phân môn chính tả trong nhà trường có nhiệm vụ giúp học sinh nắm vững các qui tắc chính tả và hình thành năng lực thói quen viết đúng chính tả, phân môn chính tả còn rèn luyện cho học sinh một số phẩm chất như tính cẩn thận óc thẩm mỹ, bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu quý tiếng việt và chữ viết của tiếng việt.
Ngoài ra, các loại chính tả như: chính tả nhớ viết, chính tả tập chép trong đó, chính tả nghe viết không kém phần quan trọng vì nó kiểm tra năng lực cũng như hình thành kĩ năng nghe vừa nghe vừa tái hiện lại hình thức chữ viết của các từ và cụm từ rồi biết phân tích, so sánh của học sinh với những trường hợp dễ lẫn do ảnh hưởng cái têu cực của cách phát âm, để từ đó xác định được cách viết đúng.
Chính tả nghe viết thực chất là chính tả so sánh nhưng đã thay cách gọi bởi vì so sánh được hiểu là một thao tác hơn là một dạng thức trình bày. Trên thực tế phần so sánh nhấn mạnh và tập trung nhiều hơn vào các bài tập những trường hợp chính tả dễ lẫn lộn, nhấn mạnh vào biện pháp so sánh, đối chiếu và gây ở học sinh một ý thức thường trực và sự phân biệt trong chính tả. Hơn nữa muốn viết đúng được chính tả thì việc nghe của học sinh phải gắn với việc hiểu nội dung của từ, cụm từ, câu, văn bản.
Vì vậy, môn chính tả nghe viết (so sánh) thực sự là một gánh nặng cho những người thầy giáo trực tiếp đứng lớp ở tiểu học cần phải gánh lấy.
Đứng trước thực tế đó, là giáo viên dạy lớp 5 tiểu học tôi cần phải chọn đề tài này để nghiên cứu nhằm giúp tôi sau này có một hướng đi, có một phương pháp, có một hình thức phù hợp phong phú để giảng dạy tốt hơn.