Tài liệu Môt số phong tục tập quan về tang ma của các dân tộc người việt nam

MÔT SỐ PHONG TỤC TẬP QUAN VỀ TANG MA CỦA
CÁC DÂN TỘC NGƯỜI VIỆT NAM


LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong cuộc sống ai cũng có những vui buồn, hạnh phúc, đau thương mất mát nhưng có lẽ đau thương và mất mát hơn nhất trong mỗi người là người thân của họ ra đi (chết) vì thế người con sống luôn tôn trọng và thương xót người đã chết. Với đề tài “Phong tục tập quán trong tang ma của các dân tộc Việt Nam”, chúng ta sẽ bàn đến những vấn đề sau:
Lời mở đầu;
Phong tục tang ma các dân tộc người Việt Nam;
Kết luận

LỜI MỞ ĐẦU
Việt Nam là một nước đi lên từ nền nông nghiệp mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, làng quê với nhiều phong tục tập quán khác nhau ở từng vùng mà đối với từng đám tang ở nhiều vùng khác thì có những quy tắc phong tục riêng. Từ nhiều nét phong tục tập quán khác nhau đấy tạo nên sự đa dạng và phong phú về tập tục của chúng ta. Cùng là một đám tang, một nghi lễ nội dung thì hoàn toàn giống nhau nhưng ở các thời kỳ các vùng khác nhau thì nó lại rất khác. Và cũng chỉ là một đám tang thực hiện các nghi lễ rồi chôn cất người chết là xong nhưng các tục lệ của từng nơi khác nhau, không những thế ở các thời kỳ cũng khác và mỗi sự khác nhau đó tạo nên nét nổi bật của quy tắc tang ma ở nước ta.
I. PHONG TỤC TANG MA CỦA CÁC DÂN TỘC NGƯỜI VIỆT NAM
Tang lễ là những lễ nghi được đặt ra để bày tỏ lòng thương xót và kính thờ người chết. Người Việt Nam coi tang lễ cha mẹ là quan trọng nhất.
Khi cha mẹ hấp hối thì phải khiêng ra giữa nhà để tỏ rằng cha mẹ chết một cách quang minh chính đáng. Lúc này phải đặt tên hiệu, tên thuỵ, còn gọi là tên cúng cơm, rồi thư cho cha mẹ biết để sau này mỗi khi cúng giỗ, nghe con cháu khấn tên thì cha mẹ về dự lễ. Lại lấy một miếng lụa trắng dài đặt lên mặt, có người nói đặt lên ngực để hồn sắp chết nhập vào, rồi kết thành hình người, gọi là hồn bạch.
Khi tắt thở rồi thì tang chủ (người chủ lễ, thường là con trai trưởng) lấy một chiếc đũa để ngang hàm, dùng một miếng khăn hoặc một miếng giấy phủ lên mặt để tránh ma quỷ ám hại.
Xong, khiêng xác đặt xuống đất, rồi lại khiêng lên giường, mong rằng người chết hấp thụ sinh khí của đất, may ra sống lại.
Hú vía xong tụt xuống bằng lối phía sau. Mang áo vừa được hú vía phủ lên xác.
Dùng nước thơm tắm rửa cho người chết (lễ mộc dục), chải tóc, cắt móng tay, móng chân, thay quần áo mới. Con trai tắm rửa cho cha, con gái tắm rửa cho mẹ. Người chết được mặc quần áo đơn giản hay sang trọng tuỳ theo nhà giàu hay nghèo, có chức tước hay không, chết già hay chết trẻ.
Từ lúc mặc quần áo đẹp cho người chết xong, con cháu không mặc đồ tốt đẹp, chải chuốt. Ngược lại càng ăn mặc tiều tuỵ càng tỏ lòng hiếu thảo.
Có thể chúng tôi sẻ đi sâu hơn về vấn đề tổ chức tiến hành lễ khâm liệm và làm rõ ràng, chi tiết hơn việc tiến hành khâm liệm để thấy được phong tục khâm liệm của thời xưa mà đên nay chúng ta vẫn còn bảo lưu cho tới tận ngày nay.
Khi khâm liệm tất cả đồ liệm này đã có cơ sở mai táng lo liệu cung cấp và vải thường là vải sô, vải mùng. Những thứ vải này cũng có thể được nhà mai táng cung cấp làm quần áo và đồ tang may sẵn. Cổ lễ quy định chi tiết việc khâm liệm, nhập quan như sau:
1. Đại liệm, tiểu liệm
dùng vải trắng hoặc lụa. Tiểu liệm gồm một miếng vải trắng dài 14 thước ta, có ba đoạn vải ngang, mỗi đoạn 6 thước ta đặt thẳng góc với miếng vải chính. Đại liệm cũng có chiều dài tương tự nhưng gồm 5 đoạn ngang. Các đoạn này phải sắp cho vưa với thân người để buộc lại khi niệm thành mảnh thứ nhất ngang đầu và tới mảnh cuối cùng ngang bàn chân người chết.
2. Khâm
Là chăn liệm người chết. Có hai chăn, dùng một cho đại liệm, một dùng cho tiểu liệm.
3. Tạ quan
Cần phải có đầy đủ trong quan tài như là gối kê đầu, hai gối lót hai bên tay, một tấm đệm đầu, hai tấm đệm chân, hai tấm đệm dựa về đùi, hai tấm đệm về chân, tấm che mặt. Tất cả những thứ này đều làm bằng giấy bồi trong có nhồi bấc.
4. Liệm xác
Khi liệm tang chủ vào khóc quý xuống, người chấp sự quỳ theo và khấn: “Được ngày giờ, xin lễ liệm cẩn cáo”. “Tang chủ sụp lạy và đứng lên. Những người lo việc liệm xác phải tiến hành những việc cởi bỏ buộc hàng chít đầu và phủ mặt chết bằng vải vuông hay vóc nhiễu màu đen lót hàng màu hang có dải buộc ra đằng sau gáy, lồng bao tay, mang vớ và dày. Trước khi nhập quan, trong áo quan có dải sẵn một lượt trà, bỏng gạo hoặc bất cứ thứ gì có thể hút nước của người chết tiết ra.