Tiểu Luận Một số nội dung và giá trị cơ bản về quyền con người trong quốc triều hình luật

1. Quốc triều hình luật(hay còn gọi là Lê triều hình luật) được xây dựng, bổ
sung, hoàn chỉnh trong các triều đại phong kiến Việt Nam thời Lê sơ.Bộ luật
này được vua Lê Thánh Tông ban hành vào năm 1483 trong thời gian ông lấy
niên hiệu là Hồng Đức(1470-1497),nên trong dân gian và trong sử sách vẫn
thường gọi bộ luật này là Luật Hồng Đức(1). Tất nhiên, cho đến nay, vẫn còn có
nhiều ý kiến khác nhau về thời điểm khởi thảo và thời điểm hoàn chỉnh bộ luật
này. Trong thiên Hình luật chí(sách Lịch triều hiến chương loại chí), Phan Huy
Chú cũng như dựa trên nhiều nguồn tư liệu khác và theo quan điểm chung của
nhiều nhà nghiên cứu thì bộ luật này được xây dựng trên cơ sở sưu tập tất cả các
điều luật, các văn bản pháp luật đã ban bố và thi hành trong các đời vua trước
đây, được sửa chữa, bổ sung và san định lại cho hoàn chỉnh(2). Song, trong Lời
nói đầucủa cuốn Quốc triều hình luật do Viện Sử học Việt Nam dịch và giới
thiệu thì bộ luật trên có thể được soạn thảo ngay năm đầu của triều Lê sơ (Lê
Thái Tổ) và “không ngừng được các triều vua kế tiếp bổ sung, hoàn chỉnh dần,
trong đó chắc chắn là có những đóng góp to lớn của ông vua nổi tiếng văn hiến
Lê Thánh Tông”(3). Có thể khẳng định rằng, Luật Hồng Đứclà bộ luật tiến bộ
nhất, hoàn chỉnh nhất trong các bộ luật ở Việt Nam thời phong kiến; l à thành
tựu có giá trị đặc biệt trong lịch sử pháp luật Việt Nam; là một trong những
thành tựu tiêu biểu của nền văn hiến nước ta. Bộ luật ấy chứa đựng nhiều giá trị
nhân văn sâu sắc và nội dung tư tưởng rộng lớn, là cơ sở nền tảng trong việc xây
dựng nhà nước phong kiến thịnh trị thời Lê sơ.
2. Trong xã hội có giai cấp và đấu tranh giai cấp, pháp luật là ý chí, là quyền lực