Tiểu Luận Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn chính tả "nghe đọc" lớp 3 trường t

I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.

1. Cơ sở lý luận

Tiếng việt là bộ môn quan trọng chiếm ưu thế trong chương trình giáo dục bậc Tiểu học. Nó không độc lập mà còn là nền tảng vững chắc để giúp học sinh lĩnh hội các kiến thức khoa học khác. Trong bộ môn Tiếng việt phân môn Chính tả được luyện suốt bậc tiểu học. Vì sao vậy? Chính tả là một phân môn viết, mà viết là một trong 4 chức năng (nghe, đọc, nói, viết) của bộ môn Tiếng việt mà người giáo viên cần phải rèn luyện cho học sinh.

Một bài viết có sức thuyết phục không chỉ hay và đúng về nội dung mà còn cần phải trình bày rõ ràng, viết đúng chính tả, viết đẹp, ở lớp 3 học sinh tiếp tục hoàn thiện kỹ năng viết đúng Chính tả đã học ở lớp dưới. Các tiết dạy đều nhằm một mục tiêu nói chung là làm cho học sinh có thể viết đúng mọi (âm tiết) trong Tiếng việt.

Chính tả của Tiếng việt chủ yếu là các quy tắc viết đúng tiếng trong từ. Từ trong Tiếng việt có hình thức ngữ âm cố định, được biểu hiện trên chữ viết cũng luôn luôn cố định. Hệ thống quy tẵc Chính tả của Tiếng việt tương đối đơn giản do có sự tương ứng giữa các âm và chữ cái, giữa tiếng và chữ. Tuy nhiên lỗi chính tả thường mắc trong bài viết của học sinh lại là do trong Tiếng việt tồn tại sự khác biệt về phát âm của từng vùng (tiếng Phương ngữ như miền Bắc, miền Trung, miền Nam) hoặc đang có sự khác biệt về từ ngữ theo từng vùng hoặc do nguồn gốc của các từ ngữ (từ Hán việt, từ vay mượn thuật ngữ) và còn do có sự hạn chế về trình độ hiẻu biết Tiếnga việt mà kỹ năng sử dụng thành thạo chữ viết.

Như vậy trong nhiều trường hợp mắc lỗi, học sinh thường không ý thức được các cơ sở để nhận diện, tự sửa chữa và hình thành thói quen viết đúng Chính tả.

2. Cơ sở thực tiễn.

Nhìn lại tình hình dạy học Chính tả hiện nay ở lớp 3 tôi nhận thấy: Dạy còn qua loa, chiếu lệ, chưa nhận thức đúng đắn về vị trí nhiệm vụ của phân môn Chính tả. Nên hầu hết giáo viên ít quan tâm, không xác định được yêu cầu, kiến thức cần đạt ở lớp mình phụ trách. Dạy còn lệ thuộc vào sách giáo viên, sách giáo khoa mà chưa vận dụng tốt nguyên tắc dạy Chính tả với xu hướng là học sinh chép xong bài chính tả tự quy định với đầy đủ các buổi lên lớp rồi “thả nổi” chất lượng học sinh.

Về chất lượng học sinh, ta có thể bắt gặp những trường hợp học sinh điểm số phân môn này chỉ là những điểm 3, điểm 4 lặp đi lặp lại. Học sinh lớp 3 mà chữ viết không có khuôn mẫu nào, học sinh viết đủ các kiểu chữ một cách tuỳ tiện, viết sai lỗi, viết hoa tự do Có thể nói hiện tượng này là do một phần năng lực và sự phấn đấu của học sinh còn hạn chế, song cũng có phần chất lượng giảng dạy của giáo viên kém hiệu quả, biện pháp thiếu tích cực và bỏ sót một số học sinh yếu kém.

Trên đây là những tồn tại chung trong việc dạy và học Chính tả hiện nay. Để thấy được những hạn chế này rõ nét hơn, ta sẽ điểm lại những điểm cơ bản mà hầu hết lâu nay giáo viên khối 3 vẫn thường thực hiện trên một giờ chính tả nghe đọc ở các bước sau:

- Việc chuẩn bị mục tiêu: giáo viên không bổ sung, điều chỉnh để phù hợp với lớp mình phụ trách mà chỉ sử dụng dạy theo bài soạn, vì thế nôi dung không thay đổi, nhất là nội dung luyện viết tiếng khó.

- Ở Phần lên lớp trong bước hướng dẫn học sinh viết tiếng khó, giáo viên chỉ chú ý về mặt ngữ âm, chưa chú ý về nghĩa của từ, đây là một yêu cầu quan trọng mà giáo viên thường bỏ qua. Mà như chúng ta biết việc nắm nghĩa của từ trong viết chính tả là rất cần thiết.

- Thêm một mặt hạn chế nữa là kỹ thuật đọc cho học sinh viết chưa chuẩn nhất là các tiếng, từ có thanh hỏi, ngã, nặng hoặc câu văn dài. Ngoài ra phần chữa lối cho học sinh giáo viên làm còn sơ sài chưa hướng dẫn cụ thể đến từng học sinh.

Chính từ những thực trạng trên mà dẫn đến việc dạy chính tả trong nhà trường chưa có hiệu quả cao.