Thạc Sĩ Một số giải pháp phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên của việt nam đến năm 2010

Mục Lục

Nội dung Trang
Danh mục chữ viết tắt
Mở đầu 1
Chương 1. Tổng quan về thị trường cao su tự nhiên thế giới
4
1. Tình hình cung cầu, giá cả trên thị trường cao su tự nhiên thế giới 4
1.1. Tình hình thị trường cao su tự nhiên thế giới trong những năm qua 4
1.2. Tình hình sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của các nước cung
cấp chính
8
1.3. Động thái giá cả 12
2. Thị trường các nước nhập khẩu cao su tự nhiên chủ yếu 18
2.1. Thị trường Trung Quốc 20
2.2. Thị trường Hoa Kỳ 22
2.3.Thị trường EU 23
2.4.Thị trường Hàn Quốc 26
3. Kinh nghiệm của một số nước về phát triển thị trường và xuất khẩu
cao su tự nhiên
27
3.1. Kinh nghiệm của Thái Lan 27
3.2. Kinh nghiệm của Inđônêxia
32
3.3. Kinh nghiệm của Malaixia
33
3.4. Bài học rút ra cho Việt Nam
36
Chương 2. thực trạng sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam
40
1. Thực trạng sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam
40
1.1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ cao su tự nhiên
40
1.2. Thực trạng xuất khẩu
43
1.3. Quản lý Nhà nước đối với hoạt động xuất khẩu cao su tự nhiên
51
2. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang một số thị
trường
60
2.1. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị trường Trung Quốc
6
1
2.2. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị trường Hoa Kỳ 64
2.3. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị trường EU 66
2.4. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị trường Hàn Quốc 68
3. Đánh giá thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 69
3.1. Những kết quả đạt được chủ yếu 69
3.2. Hạn chế và nguyên nhân 70
3.3. Những vấn đề đặt ra cần giải quyết 71
Chương 3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triểnxuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam
73
1. Triển vọng thị trường cao su tự nhiên thế giới và khả năng xuất khẩu
của Việt Nam
72
1.1. Triển vọng thị trường cao su tự nhiên thế giới 73
1.2. Khả năng sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 78
2. Mục tiêu và quan điểm phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên 80
2.1. Các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể về xuất khẩu cao su tự
nhiên
80
2.2. Một số quan điểm chủ yếu nhằm phát triển xuất cao su tự nhiên của
Việt Nam
81
3. Một số giải pháp phát triển và nâng cao hiệu quả xuất khẩu cao su tự
nhiên của Việt Nam
83
3.1. Các giải pháp chung 83
3.1.1. Giải pháp về nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước trong quy hoạch và
định hướng phát triển
85
3.1.2. Giải pháp về phát triển thị trường 87
3.1.3. Giải pháp về phát triển sản phẩm và đa dạng hoá sản phẩm 88
3.1.4. Giải pháp về nâng cao hiệu quả sản xuất và xuất khẩu 90
3.1.5. Giải pháp nâng cao vai trò của Hiệp hội sản xuất và xuất khẩu cao su 92
3.1.6. Giải pháp về nguồn nhân lực 93
3.2. Các giải pháp đối với một số thị trường 94
3.2.1. Thị trường Trung Quốc 94
3.2.2. Thị trường Hoa Kỳ 96
3.2.3. Thị trường EU 98
3.2.4. Thị trường Hàn Quốc 98
3.2.5. Các thị trường khác 99

Kết luận và kiến nghị 101
Tài liệu tham khảo 104



Danh Mục bảng biểu, sơ đồ, phụ lục

Bảng 1.1.Tiêu thụ cao su tự nhiên thế giới 4
Bảng 1.2. Sản lượng cao su tự nhiên thế giới giai đoạn 1996 -2004 9
Bảng 1.3. Xuất khẩu cao su tự nhiên thế giới 11
Bảng 1.4. Nhập khẩu cao su tự nhiên thế giới 1997 - 2004 18
Bảng 1.5. Nhập khẩu một số sản phẩm cao su tự nhiên chủ yếu 19
Bảng 1.6. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Trung Quốc theo thị trường 20
Bảng 1.7. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Trung Quốc theo nhóm hàng
năm 2003
21
Bảng 1.8. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Hoa Kỳ theo nhóm hàng
năm 2003
22
Bảng 1.9. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Pháp theo nhóm hàng năm 2003 24
Bảng 1.10. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Đức theo nhóm hàng năm
2003
24
Bảng 1.11. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Tây Ban Nha theo nhóm
hàng năm 2003
25
Bảng 1.12. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Anh theo nhóm hàng năm
2003
25
Bảng 1.13. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Italia theo nhóm hàng năm
2003
26
Bảng 1.14. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Hàn Quốc theo nhóm hàng
năm 2003
27
Bảng 2.1. Tình hình sản xuất cao su tự nhiên của Việt Nam 40
Bảng 2.2. Tình hình xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 44
Bảng 2.3. Xuất khẩu cao su tự nhiên trong tổng kim ngạch xuất khẩu của
Việt Nam
44
Bảng 2.4. Thị trường xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 45
Bảng 2.5. So sánh cơ cấu sản phẩm xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt
Nam với các nước trong khu vực
46
Bảng 2.6. Thị phần của Việt Nam trên thị trường cao su tự nhiên thế giới 48
Bảng 2.7. Giá xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam so với các nước
ẩ
50
xuất khẩu khác trong khu vực
Bảng 2.8. Giá xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang các thị trường 50
Bảng 2.9. Lợi thế so sánh hiển thị về xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt
Nam
51
Bảng 2.10. Tỷ trọng xuất khẩu cao su của Việt Nam sang thị trường Trung
Quốc
63
Bảng 2.11. Tỷ trọng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang thị
trường Hoa Kỳ
64
Bảng 2.12. Tỷ trọng xuất khẩu cao su tự nhiên Việt Nam sang thị
trường EU
67
Bảng 2.13. Tỷ trọng xuất khẩu cao su tự nhiên Việt Nam sang thị
trường Hàn Quốc
69
Bảng 3.1. Dự báo sản xuất cao su tự nhiên thế giới đến năm 2010 74
Bảng 3.2. Dự báo tiêu thụ cao su tự nhiên thế giới đến năm 2010 74
Bảng 3.3. Dự báo xuất khẩu cao su tự nhiên thế giới đến năm 2010 75
Bảng 3.4. Dự báo nhập khẩu cao su thế giới đến năm 2010 76
Bảng 3.5. Dự báo triển vọng ngành cao su Việt Nam đến 2010 78
Đồ thị 1.1: Phân bố sản xuất cao su theo khu vực 11
Đồ thị 1.2. Diễn biến giá cả một số chủng loại cao su tự nhiên chủ yếu 15
Đồ thị 2.1. Thị trường xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 2004 61
Đồ thị 2.2. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang Trung Quốc 61
Đồ thị 2.3. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang Hoa Kỳ 64
Đồ thị 2.4. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang EU 66
Đồ thị 2.5. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang Hàn Quốc 68

Mở đầu
Sự cần thiết nghiên cứu đề tài:
Đại hội IX của Đảng đã xác định chiến lược phát triển kinh tế xã hội ở nước
ta thời kỳ 2001 - 2010, trong đó, mục tiêu phát triển kinh tế là đưa GDP năm 2010
ít nhất lên gấp đôi năm 2000, xuất khẩu tăng gấp trên 2 lần nhịp độ tăng GDP.
Triển khai thực hiện Nghị quyết đại hội IX của Đảng, Bộ Thương mại đã xây dựng
Chiến lược phát triển xuất nhập khẩu thời kỳ 2001 - 2010 ở nước ta và đã được
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu bao trùm là nỗ lực gia tăng xuất khẩu
để thúc đẩy tăng trưởng GDP, phấn đấu tăng trưởng xuất khẩu 14 - 16%/năm thời
kỳ đến năm 2010. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu như đã xác định,
cần mở rộng thị trường và mặt hàng xuất khẩu, giảm mạnh xuất khẩu sản phẩm
thô và sơ chế, tăng nhanh tỷ trọng sản phẩm chế biến và tỷ lệ nội địa hoá, sản
phẩm có hàm lượng chất xám và công nghệ cao.
Cao su tự nhiên là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực
của Việt Nam. Trong những năm qua, khối lượng và kim ngạch xuất khẩu cao su
tự nhiên đã tăng lên nhưng chưa thật ổn định. Thị trường xuất khẩu cao su tự nhiên
được mở rộng. Đồng thời với việc duy trì các thị trường truyền thống như Trung
Quốc, Singapore, Đài Loan, .Việt Nam cũng đã phát triển thêm các thị trường mới
ở các khu vực châu Âu, Bắc Mỹ. Năm 2004, ngành cao su Việt Nam phát triển
vượt bậc, vươn tới vị trí thứ 4 chỉ sau Thái Lan, Inđônêxia, Malaixia về giá trị xuất
khẩu. Ngành công nghiệp chế biến cao su cũng được xác định là một trong những
ngành công nghiệp quan trọng nên Nhà nước đã có quy hoạch chung phát triển
diện tích trồng cây cao su và đã có nhiều cố gắng đầu tư cho khâu chế biến nguyên
liệu phục vụ xuất khẩu cũng như cho sản xuất trong nước.
Những năm gần đây, thị trường cao su tự nhiên thế giới phát triển rất đa
dạng và đặc biệt là thị trường thế giới có nhiều biến động về nhu cầu nhập khẩu
và giá cả. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành cao su Việt Nam vẫn còn nhiều bất
cập: chất lượng và cơ cấu sản phẩm xuất khẩu chưa phù hợp với yêu cầu của thị
trường thế giới, giá xuất khẩu thấp, chưa tạo lập được thị trường ổn định . Mặt
khác, cơ cấu thị trường xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam còn chưa hợp lý,
còn lệ thuộc quá lớn vào các thị trường châu á. Các khu vực thị trường khác có
sức mua lớn, giá bán cao và ổn định hơn như EU, Bắc Mỹ chưa chiếm được tỷ
trọng cao. Công nghệ và trang thiết bị lạc hậu, trình độ quản lý kinh doanh còn
hạn chế. Chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với phát triển sản xuất và xuất khẩu
cao su tự nhiên còn nhiều bất cập. Việc định hướng phát triển, phân công và phối
hợp giữa trồng và khai thác mủ cao su, công nghiệp chế biến mủ và công nghiệp
sản xuất sản phẩm còn nhiều hạn chế. Những tồn tại trên đây đã gây tác động
không tốt tới phát triển sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhên theo hướng bền
vững.
Để khắc phục những hạn chế đối với sự phát triển của sản xuất và xuất
khẩu cao su tự nhiên và nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và xuất khẩu, cần phải
nghiên cứu, phân tích những yếu tố tác động, đặc điểm và xu hướng phát triển thị
trường cao su tự nhiên thế giới, dự báo nhu cầu và triển vọng xuất khẩu cao su tự
nhiên của Việt Nam. Đồng thời còn phải tìm ra những giải pháp nhằm phát triển
bền vững và nâng cao hiệu quả sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt
Nam.
Vì những lý do nêu trên, việc nghiên cứu đề tài khoa học cấp Bộ với tên
gọi: “Một số giải pháp phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam đến
năm 2010” là thực sự cần thiết và cấp bách.

Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước:
Những năm gần đây, Bộ Thương mại, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn và một số Bộ, Ngành đã tiến hành nghiên cứu một số đề tài và dự án về
chính sách và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam nói chung
và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu một số hàng hoá cụ thể như rau, hoa, quả, hàng
điện tử tin học, hàng thủ công mỹ nghệ, thuỷ sản, dệt may Tuy nhiên, chưa có
đề tài nào nghiên cứu về phát triển xuất khẩu cao su. Trong khuôn khổ của
Chương trình khoa học công nghệ KC.06 có một đề tài: “Nghiên cứu, điều tra và
dự báo thị trường xuất khẩu cho một số chủng loại nông, lâm, thuỷ sản”; mã số:
KC.06.01.NN do Viện Nghiên cứu thương mại chủ trì đã có một chuyên đề
nghiên cứu về thị trường cao su thế giới và khả năng xuất khẩu của Việt Nam.
Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu của chuyên đề này chỉ dừng ở mức độ thông
tin tổng quan về thị trường chứ chưa đi vào nghiên cứu thực trạng và các giải
pháp. Ngoài ra, còn có một số báo cáo của Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài
về thị trường sản phẩm cao su của một số nước nhưng tính hệ thống và tính cập
nhật của thông tin còn hạn chế.
Mục tiêu nghiên cứu:
- Tổng quan về cung cầu và đặc điểm thị trường cao su tự nhiên thế giới,
các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường cao su tự nhiên thế giới và kinh nghiệm của
một số nước về phát triển thị trường và xuất khẩu cao su tự nhiên.
- Phân tích và đánh giá một cách đầy đủ và toàn diện về thực trạng sản
xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam thời kỳ từ 1996 đến nay để tìm
ra những mặt được, chưa được và nguyên nhân.
- Đề xuất các giải pháp chung và giải pháp đối với một số thị trường nhằm
phát triển và nâng cao hiệu quả xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam thời kỳ
đến năm 2010.
Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cung cầu và giá cả trên thị trường thế
giới đối với cao su tự nhiên, các yếu tố ảnh hưởng đến nhập khẩu cao su tự nhiên
của một số thị trường nhập khẩu chủ yếu như Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Hàn
Quốc và các giải pháp nhằm phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam.
Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: phạm vi nghiên cứu của đề tài là cung cầu, giá cả cao su tự
nhiên trên thị trường thế giới, các yếu tố ảnh hưởng đến nhập khẩu cao su tự
nhiên của một số thị trường nhập khẩu chủ yếu và các giải pháp nhằm phát triển
xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam
- Về không gian:
Trong nước: là phạm vi cả nước, đối với các doanh nghiệp thuộc mọi thành
phần kinh tế.
Ngoài nước: Là một số thị trường có triển vọng đối với xuất khẩu cao su
của Việt Nam như Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Hàn Quốc.
- Về thời gian: Phân tích thực trạng từ năm 1996 đến nay và các giải pháp
cho đến năm 2010.
Đề tài bao gồm 3 chương, nội dung cụ thể như sau: