Luận Văn Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam giai đoạn 2001-2005

LỜI NÓI ĐẦU
Kinh doanh cà phê là một hoạt động kinh tế có vị trí quan trọng trên phạm vi toàn thế giới. Theo tổ chức cà phê thế giới (ICO) và trung tâm thương mại quốc tế (ICA), giá trị xuất khẩu của cà phê trên toàn thế giới đã vượt lên so với chè, ca cao, cao su, gạo, Đối với các nước đang phát triển cà phê là mặt hàng có giá trị thương mại rất lớn, tạo ra nhiều việc làm và ngoại tệ.
Ngày nay, cùng với xu hướng mở cửa và hội nhập nền kinh tế thế giới thì quá trình khu vực hóa, toàn cầu hoá cũng đã và đang trở thành một xu thế tất yếu giữa các quốc gia với nhau. Điều đó đã tạo nên những cơ hội mới cho sự phát triển nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức mới cho tất cả các quốc gia đặc biệt là các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Trong bối cảnh đó, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam nói chung và cà phê nói riêng ngày càng phải chịu sức ép cạnh tranh gay gắt.
Với đặc điểm nền kinh tế là một nước nông nghiệp với trên 70% dân số sống và làm việc ở nông thôn, Việt Nam đã xác định nông sản là mặt hàng quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, tạo nguồn thu cho ngân sách và thúc đẩy sự nghiệp CNH – HĐH đất nước. Đại hội VIII của Đảng cũng đã khẳng định: “đẩy mạnh CNH- HĐH vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh” trong đó “CNH-HĐH nông nghiệp và nông thôn” đuợc coi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. “Đặc biệt coi trọng CNH-HĐH nông nghiệp và nông thôn; phát triển toàn diện nông, lâm, ngư nghiệp gắn với công nghiệp chế biến nông lâm, thuỷ sản; phát triển nông nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu.”1
Trong những năm qua, ngành cà phê đã đạt được nhiều thành tích quan trọng. Với những lợi thế như: điều kiện khí hậu, đất đai phù hợp cho cây cà phê phát triển tốt, có nguồn nhân lực dồi dào, cà phê đã trở thành mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực đứng thứ hai sau gạo, hằng năm đem lại kim ngạch trên dưới 500 triệu USD. Hiện nay, Việt Nam đã là nước xuất khẩu cà phê đứng thứ 2 (sau Braxin) và là nước xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới (vượt Indonesia).
Tuy nhiên, hiện nay ngành cà phê đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn trong cả hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Trước tìng hình cung đã vượt cầu và sự cạnh tranh gay gắt giữa các nước xuất khẩu cà phê đã đẩy giá cà phê xuống thấp kỷ lục, đặt ra cho ngành cà phê phải làm thế nào để khắc phục được những hạn chế và khó khăn nhằm thúc đẩy các lợi thế trong sản xuất và xuất khẩu cà phê.
Với những kiến thức cơ bản về kinh tế đã được tích luỹ qua quá trình học tập tại trường Đại học KTQD kết hợp với kết quả nghiên cứu thực tế tại cơ quan thực tập, em quyết định chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam giai đoạn 2001-2005” làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình.
*MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI.
- Hệ thống một cách khái quát một số lý luận cơ bản về hoạt động thương mại quốc tế .
- Tìm hiểu về hoạt động sản xuất, chế biến và xuất khẩu cà phê Việt Nam trong thời gian qua.
- Đề ra những phương hướng và giải pháp chủ yếu để đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam giai đoạn 2001-2005.
*ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
- Đối tượng nghiên cứu là các hoạt động sản xuất và xuất khẩu cà phê trên thế giới cũng như ở Việt Nam trên giác độ toàn bộ nền kinh tế.
- Phạm vi: Những vấn đề liên quan đến các giải pháp đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam.
*PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
- Phương pháp logic.
* NỘI DUNG VÀ KẾT CẤU CỦA CHUYÊN ĐỀ:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo chuyên đề chia làm 3 phần:
Phần thứ nhất
Một số lý luận cơ bản về thương mại quốc tế và vai trò của việc đẩy mạnh xuất khẩu cà phê trong quá trình phát triển kinh tế Việt Nam
Phần thứ hai
Tình hình sản xuất, chế biến và xuất khẩu cà phê Việt Nam và thế giới trong thời gian qua.
Phần thứ ba
Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam giai đoạn 2001-2005.


MỤC LỤC

[TABLE]
[TR]
[TD]
[/TD]
[TD]Trang[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]LỜI NÓI ĐẦU
[/TD]
[TD]1
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Phần thứ nhất. Một số lý luận cơ bản về thương mại quốc tế và vai trò của việc đẩy mạnh xuất khẩu cà phê trong quá trình phát triển kinh tế Việt Nam
[/TD]
[TD]4
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]I/ Thương mại quốc tế với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế
[/TD]
[TD]4
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Tính tất yếu khách quan của thương mại quốc tế (TMQT)
[/TD]
[TD]4
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Xuất khẩu với tăng trưởng và phát triển kinh tế
[/TD]
[TD]10
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.1. Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu và tích lũy phát triển sản xuất
[/TD]
[TD]12
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.2. Xuất khẩu đóng góp vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển
[/TD]
[TD]13
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.3. Xuất khẩu có tác động tích cực đến giải quyết việc làm, cải thiện đời sống người dân
[/TD]
[TD]13
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.4. Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại của quốc gia
[/TD]
[TD]14
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu
[/TD]
[TD]14
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.1. Các yếu tố văn hoá - xã hội
[/TD]
[TD]14
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.2. Các yếu tố về pháp luật
[/TD]
[TD]15
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.3. Các yếu tố kinh tế
[/TD]
[TD]15
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.4. Các yếu tố khoa học - công nghệ
[/TD]
[TD]16
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.5. Yếu tố tỉ giá hối đoái
[/TD]
[TD]17
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.6. Các yếu tố chính trị
[/TD]
[TD]18
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]II. Đặc điểm thị trường cà phê thế giới và các yếu tố tác động đến thị trường cà phê Việt Nam
[/TD]
[TD]18
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Đặc điểm của thị trường cà phê thế giới
[/TD]
[TD]18
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Các yếu tố tác động đến thị trường cà phê Việt Nam
[/TD]
[TD]20
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.1. Cung cà phê thế giới
[/TD]
[TD]20
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.2. Cầu cà phê thế giới
[/TD]
[TD]20
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.3. Chất lượng cà phê
[/TD]
[TD]21
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]III/ Vai trò vị trí của cây cà phê đối với nền kinh tế Việt Nam
[/TD]
[TD]22
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Nguồn gốc cây cà phê
[/TD]
[TD]22
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Vai trò, vị trí của ngành cà phê trong nền kinh tế Việt Nam
[/TD]
[TD]23
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3. Các nhân tố và chủ đạo nên sự tăng trưởng của ngành cà phê Việt Nam
[/TD]
[TD]25
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.1. Các nhân tố đẩy
[/TD]
[TD]25
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.2. Các nhân tố kéo
[/TD]
[TD]26
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.3. Các chủ thể kinh tế trong ngành cà phê Việt Nam
[/TD]
[TD]26
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Phần thứ hai. Tình hình sản xuất, chế biến và xuất khẩu cà phê Việt Nam và thế giới trong thời gian qua
[/TD]
[TD]30
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]I/ Tình hình sản xuất và xuất khẩu cà phê thế giới
[/TD]
[TD]30
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Tình hình sản xuất
[/TD]
[TD]30
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Tình hình xuất khẩu
[/TD]
[TD]31
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]II/ Tình hình sản xuất và xuất khẩu cà phê của Việt Nam
[/TD]
[TD]34
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Tình hình sản xuất
[/TD]
[TD]34
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Thực trạng công nghiệp sản xuất và chế biến cà phê
[/TD]
[TD]37
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3. Tình hình xuất khẩu
[/TD]
[TD]38
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.1. Kim ngạch và khối lượng xuất khẩu
[/TD]
[TD]38
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.2. Giá cả
[/TD]
[TD]40
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.3. Chất lượng cà phê xuất khẩu
[/TD]
[TD]42
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.4. Thị trường tiêu thụ cà phê của Việt Nam
[/TD]
[TD]43
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.5. Tập quán mua bán và xuất khẩu cà phê Việt Nam
[/TD]
[TD]44
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.6. Các chính sách điều tiết của Nhà nước
[/TD]
[TD]45
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]4. Cơ cấu tổ chức sản xuất, chế biến và xuất khẩu cà phê
[/TD]
[TD]47
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]5. Ảnh hưởng của hội nhập AFTA đến xuất khẩu cà phê
[/TD]
[TD]49
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]6. Đánh giá chung về hoạt động sản xuất và xuất khẩu cà phê trong thời gian qua
[/TD]
[TD]50
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Phần thứ ba. Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam giai đoạn 2001 - 2005
[/TD]
[TD]53
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]I/ Phương hướng phát triển sản xuất và xuất khẩu cà phê giai đoạn 2001 - 2005
[/TD]
[TD]53
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Những căn cứ định hướng
[/TD]
[TD]53
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Phương hướng và mục tiêu phát triển
[/TD]
[TD]56
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.1. Phương hướng phát triển
[/TD]
[TD]56
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2.2. Mục tiêu phát triển
[/TD]
[TD]59
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]III/ Một số giải pháp chủ yếu đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu cà phê Việt Nam giai đoạn 2001 - 2005
[/TD]
[TD]60
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Các giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất cà phê
[/TD]
[TD]60
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1.1. Coi trọng công tác chọn và lai tạo giống
[/TD]
[TD]60
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1.2. Thâm canh tăng năng suất và duy trì môi trường sinh thái vườn cây bền vững
[/TD]
[TD]61
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1.3. Tích cực phát triển cây cà phê chè, ổn định cây cà phê vối
[/TD]
[TD]63
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1.4. Hoàn thiện các chính sách hỗ trợ sản xuất
[/TD]
[TD]64
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1.5. Coi trọng công tác nghiên cứu khoa học và đào tạo cán bộ
[/TD]
[TD]66
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Phát triển công nghiệp chế biến, bảo quản nhằm nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu
[/TD]
[TD]67
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3. Các giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu cà phê
[/TD]
[TD]69
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.1. Mở rộng thị trường cà phê và tăng cường hợp tác quốc tế
[/TD]
[TD]69
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.2. Đa dạng hoá mặt hàng xuất khẩu, cải tiến mẫu mã bao bì
[/TD]
[TD]71
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.3. Chính sách tín dụng và trợ cấp xuất khẩu
[/TD]
[TD]71
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.4. Hoàn thiện cơ chế quản lý xuất khẩu
[/TD]
[TD]72
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.5. Tăng cường xúc tiến thương mại
[/TD]
[TD]73
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]3.6. Nâng cao vai trò của VICOFA
[/TD]
[TD]74
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]V/ Một số kiến nghị
[/TD]
[TD]75
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]1. Về phía Nhà nước
[/TD]
[TD]75
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]2. Về phía ngành
[/TD]
[TD]75
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]KẾT LUẬN
[/TD]
[TD]77
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]TÀI LIỆU THAM KHẢO
[/TD]
[TD]78
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]