Tiến Sĩ Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Để hướng tới một nền y học hiện đại, sự phát triển về khoa học luôn song
hành với sự phát triển về kinh tế, do vậy cần thay đổi nhận thức có một cái nhìn sát
thực với thực tế khách quan, nhất là trong thời đại kinh tế thị trường định hướng xã
hội như Việt Nam hiện nay. Trong thời gian dài trước đây chúng ta quan niệm y tế,
giáo dục là các lĩnh vực “phi sản xuất vật chất”, có nghĩa đối lập với lĩnh vực sản
xuất vật chất như nông nghiệp, công nghiệp. Chính quan điểm sai lầm này đã kéo
theo sự đầu tư thấp, vì xem như đầu tư vào các lĩnh vực này là tiêu tốn nguồn lực
của Nhà nước mà không sáng tạo ra giá trị của cải vật chất và giá trị sử dụng. Các
bệnh viện, cơ sở y tế chỉ đơn thuần là cơ quan hành chính sự nghiệp thu đủ, chi đủ.
Ngày nay, đất nước ta đã chuyển sang kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, chúng ta đã có những thay đổi căn bản trong nhận thức, quan điểm về
ngành y tế. Ngành y tế được coi là một ngành trong hệ thống kinh tế quốc dân và
thuộc nhóm ngành dịch vụ phục vụ các nhu cầu có tính chất phúc lợi xã hội. Nói
cách khác, ngành y tế có đóng góp vào GDP của đất nước. Đầu tư cho y tế không
phải là tiêu phí mà là đầu tư cơ bản, đầu tư cho phát triển, đầu tư cho con người
nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Theo quan điểm mới, bệnh
viện là một đơn vị kinh tế dịch vụ, phục vụ. Coi người bệnh như khách hàng cần
phải chăm sóc theo một chế độ đặc biệt, khác với các đơn vị kinh doanh dịch vụ,
bởi hoạt động cung cấp dịch vụ của bệnh viện không đặt mục tiêu lợi nhuận làm
mục tiêu quan trọng nhất. Đơn vị kinh tế dịch vụ thông qua các hoạt động dịch vụ
của mình để có thu nhập và tích cực hoạt động không vì doanh lợi. Nhưng không vì
vậy mà lơ là bỏ quên việc quản lý tài chính, mà ngày càng cần thiết phải đổi mới và
phát triển, dần từng bước hoàn thiện trong công tác quản lý tài chính bệnh viện, để
đầu tư trang thiết bị cũng như trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật cho con
người, nhằm đem lại dịch vụ tốt nhất cho người bệnh.
Xuất phát từ quan niệm mới đó, Đảng và Nhà nước ta đã có những thay đổi
căn bản trong cơ chế quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu trong
chương trình nghị sự cải cách tài chính công. Đó là:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
Thứ nhất: Thay cho việc cấp kinh phí theo số lượng biên chế như hiện nay
bằng việc tính toán kinh phí căn cứ vào kết quả và chất lượng hoạt động, hướng vào
kiểm soát đầu ra, chất lượng chi tiêu theo mục tiêu cho đơn giản hơn, tăng quyền
chủ động cho đơn vị sử dụng ngân sách.
Thứ hai: Xoá bỏ cơ chế cấp phát theo kiểu “Xin- Cho”, thực hiện chế độ tự
chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp trên cơ sở xác định nhiệm vụ phải thực hiện,
mức hỗ trợ tài chính từ ngân sách và phần còn lại do đơn vị tự trang trải.
Thứ ba: Khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước phát triển trong
các lĩnh vực giáo dục, y tế. Khuyến khích liên doanh và đầu tư trực tiếp của nước
ngoài vào lĩnh vực này.
Trong những năm gần đây Chính phủ đã tiến hành triển khai chế độ tự chủ
tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu trong đó có hệ thống bệnh viện công,
đánh dấu bước ngoặt này là sự ra đời của Nghị định số 10/2002/NĐ-CP ngày
16/01/2002 của Chính Phủ quy qđịnh chế độ tài chính áp dụng cho đơn vị sự nghiệp
có thu. Sau đó là Thông tư số 25/2002/TT-BTC ngày 21/03/2002 của Bộ Tài chính
hướng dẫn thực hiện Nghị định 10. Ngày 25/04/2006 Chính Phủ ra Nghị định số
43/2006/NĐ-CP quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ,
tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với sự nghiệp công lập thay thế Nghị định
10 trước đây. Trước năm tài chính 2003, áp dụng chế độ kế toán hành chính sự
nghiệp theo Quyết định số 999-TC/QĐ/CĐKT ngày 02/11/1996 của Bộ Tài chính.
Sau đó Bộ Tài chính ban hành Thông tư 121/2002/TT-BTC ngày 31/12/2002 hướng
dẫn bổ sung chế độ kế toán hành chính sự nghiệp áp dụng cho các đơn vị sự nghiệp
có thu từ năm tài chính 2003.
Ngày 30/03/2006 Bộ trưởng Bộ Tài chính ra quyết định số 19 về việc ban
hành Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp thay thế quyết định số 999-
TC/QĐ/CDKT ngày 2/11/1996. Đến ngày 15/11/2010 Bộ Tài chính ra Thông tư số
185/2010/TT-BTC hướng dẫn sửa đổi, bổ sung chế độ kế toán hành chính sự nghiệp
ban hành kèm theo Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC ngày 30/3/2006. Trước đây,
quy định quyền tự chủ về tài chính đối với đơn vị sự nghiệp có thu, mở rộng quyền
cho các đơn vị này trong quản lý nguồn thu và tự chủ hơn trong việc phân bổ các
khoản mục chi.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
Thực tế trên đòi hỏi quản lý tài chính trong bệnh viện, vừa phải đảm bảo các
mục tiêu tài chính, vừa đảm bảo tính hiệu quả, công bằng trong chăm sóc sức khoẻ.
Quản lý tài chính bệnh viện trở thành chìa khoá quyết định sự thành công hay thất
bại trong việc quản lý bệnh viện, quyết định sự tụt hậu cũng như phát triển của bệnh
viện. Bệnh viện Đa khoa Thị xã Phú Thọ là bệnh viện đa khoa hạng II, việc hạch
toán và quản lý nguồn tài chính là hết sức cần thiết và cấp bách, cần có những đổi
mới cụ thể, tức thời để hoàn thiện đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ mới.
Một số năm gần đây để đáp ứng nhu cầu của nhân dân trong vùng cũng như
quán triệt tốt chủ trương của Nhà nước về giao quyền tự chủ vể tài chính, Bệnh viện
đã nỗ lực không ngừng đầu tư về con người cũng như về trang thiết bị y tế để phục
jvụ người bệnh đồng thời cũng là giải pháp để tăng thu nhằm một phần tự trang trải
chi phí giảm bớt gánh nặng cho Ngân sách Nhà nước.
Để có thể hoàn thành tốt chức năng của mình cũng như giảm bớt được gánh
nặng chi phí cho Ngân sách Nhà nước thì hoạt động quản lý tài chính của Bệnh viện
là vấn đề hết sức quan trọng mà các nhà quản lý Bệnh viện cần quan tâm.
Đề tài “Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Bệnh
viện Đa khoa Thị xã Phú Thọ” được lựa chọn nghiên cứu nhằm tìm ra hướng thực
hiện hữu hiệu hoạt động tài chính tại Bệnh viện đa khoa Thị xã Phú Thọ đáp ứng
yêu cầu của thực tiễn hiện nay.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở làm rõ những lý luận cơ bản, đánh giá đúng thực trạng công tác
quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ; trên cơ sở phân tích những
hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản lý tài chính từ đó đề xuất những biện
pháp chủ yếu hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú
Thọ, góp phần thúc đẩy phát triển ngành y tế trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
2.2. Mục tiêu cụ thể
* Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài
chính của Bệnh viện nói chung.
* Đưa ra bức tranh toàn cảnh thực trạng về tình hình khai thác và sử dụng
các nguồn tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4
* Chỉ ra ưu điểm, nhược điểm, những khó khăn cũng như thuận lợi trong
công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ.
* Đề xuất một số giải pháp theo hướng vừa đảm bảo mục tiêu tài chính vừa đảm
bảo mục tiêu kinh tế - xã hội của bệnh viện, tăng vốn chính đáng và chi hữu hiệu nhằm
hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ trong cơ chế
tài chính mới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu là
Công tác quản lý tài chính ở Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
+ Về không gian: Nghiên cứu trong phạm vi Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ
+ Về Thời gian: Tài liệu tổng quan được thu thập trong khoảng thời gian từ
năm 2009 đến năm 2013.
+ Về nội dung nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu những vấn đề về quản lý
tài chính ở Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ
4. Đóng góp mới của luận văn
Đề tài luận văn có đóng góp một số điểm mới sau:
- Nghiên cứu có tính hệ thống đối với vấn đề quản lý tài chính Bệnh viện,
đặc biệt là quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ.
- Qua việc phân tích trực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã
Phú Thọ, đề tài sẽ đưa ra một số nhận định mới về những kết quả đạt được cũng như
những ưu điểm và hạn chế trong công tác quản lý tài chính Bệnh viện. Từ đó đề tài sẽ
chỉ rõ nguyên nhân những hạn chế và yếu kém trong quản lý tài chính tại Bệnh viện
đa khoa thị xã Phú Thọ.
- Đề xuất và kiến một số giải pháp với các cơ quan chức năng góp phần bổ
sung sửa đổi chính sách chế độ, chế tài nhằm quản lý tài chính Bệnh viện tốt hơn
trong giai đoạn tới.
- Kết quả của đề tài nghiên cứu có thể áp dụng vào thực tiễn vì vấn đề quản lý tài
chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay còn tồn tại khá
nhiều bất cập.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

5
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 04 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính bệnh viện.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng quản lý tài chính ở Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ
trong những năm gần đây.
Chương 4: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Bệnh
viện đa khoa thị xã Phú Thọ 2014-2020.



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT . vi
DANH MỤC BẢNG . vii
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài . 1
2. Mục tiêu nghiên cứu . 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
4. Đóng góp mới của luận văn 4
5. Kết cấu luận văn . 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN 6
1.1. Khái niệm, vai trò và mục tiêu quản lý tài chính Bệnh viện . 6
1.2. Nội dung quản lý tài chính bệnh viện . 7
1.2.1. Lập dự toán thu chi 8
1.2.2. Thực hiện dự toán 13
1.2.3. Quyết toán . 15
1.2.4. Thanh tra, kiểm tra, đánh giá 15
1.3. Những nhân tố cơ bản tác động đến công tác quản lý tài chính bệnh viện . 17
1.3.1. Nhân tố bên ngoài 17
1.3.2. Nhân tố bên trong . 20
1.4. Những đổi mới trong cơ chế quản lý tài chính bệnh viện của nước ta 21
1.5. Kinh nghiệm của một số nước trong quản lý tài chính bệnh viện 27
1.5.1. Hệ thống bệnh viện công lập thuộc các nước Đông Âu 27
1.5.2. Mô hình bệnh viện công của Trung Quốc . 28
1.5.3. Hệ thống bệnh viện của Mỹ 29
Kết luận chương 1 31
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32
2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết . 32
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
2.2. Phương pháp nghiên cứu 32
2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 32
2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu 32
2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu . 32
2.2.4. Phương pháp phân tích và tổng hợp thông tin 33
2.2.5. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu . 33
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN
ĐA KHOA THỊ XÃ PHÚ THỌ . 34
3.1. Khái quát về Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ 34
3.1.1. Chức năng, nhiệm vụ Bệnh viện Đa khoa thị xã Phú Thọ . 34
3.1.2. Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ chức năng các khoa, phòng 35
3.2. Đánh giá kết quả công tác tài chính của Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ 41
3.2.1. Đặc điểm quản lý tài chính bệnh viện 41
3.2.2. Thực trạng công tác quản lý tài chính ở Bệnh viện đa khoa Thị xã Phú Thọ
tỉnh Phú Thọ 42
3.2.3. Thực trạng sử dụng các nguồn tài chính của Bệnh viện đa khoa Thị xã
Phú Thọ 47
3.2.4. Đánh giá việc khai thác và sử dụng nguồn tài chính tại Bệnh viện Thị xã Phú Thọ 50
3.3. Đánh giá công tác tổ chức quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã
Phú Thọ 58
3.3.1. Công tác lập kế hoạch tài chính 59
3.3.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch tài chính 63
3.3.3. Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch tài chính 70
3.3.4. Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa Thị xã Phú Thọ 71
Kết luận chương 3 76
Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI
CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA THỊ XÃ PHÚ THỌ . 77
4.1. Định hướng phát triển Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ 77
4.1.1. Định hướng phát triển chung ngành y tế . 77
4.1.2. Định hướng phát triển Bệnh viện Đa khoa Thị xã Phú Thọ 78
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ . 81
4.2.1. Thúc đẩy, tăng nguồn thu của bệnh viện . 81
4.2.2. Giải pháp sử dụng nguồn tài chính của Bệnh viện đa khoa thị xã Phú Thọ 87
4.3. Một số kiến nghị 90
KẾT LUẬN . 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO 96