Thạc Sĩ Một số giải pháp góp phần hoàn thiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính đơn vị sự nghiệp có

Luận văn thạc sĩ năm 2012
Đề tài: Một số giải pháp góp phần hoàn thiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính đơn vị sự nghiệp có thu - thực tế tại Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai


MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Quản lý tài chính là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã hội và là
khâu quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả
nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các quá
trình kinh tế xã hội theo các phương hướng phát triển đã được hoạch định. Việc
quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có liên quan trực tiếp đến
hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn chế,
ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử dụng nguồn
lực tài chính, đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính.
Trong đơn vị sự nghiệp, Nhà nước là chủ thể quản lý, đối tượng quản lý là
tài chính đơn vị sự nghiệp. Tài chính đơn vị sự nghiệp bao gồm các hoạt động và
quan hệ tài chính liên quan đến quản lý, điều hành của Nhà nước trong lĩnh vực sự
nghiệp.
Là chủ thể quản lý, Nhà nước có thể sử dụng tổng thể các phương pháp, các
hình thức và công cụ để quản lý hoạt động tài chính của các đơn vị sự nghiệp trong
những điều kiện cụ thể nhằm đạt được những mục tiêu nhất định
Từ những quan điểm mới về chế độ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công
lập có thu. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 10/2002/NĐ-CP và Nghị định số
43/2006/NĐ-CP, khẳng định tính tích cực, đồng bộ, tạo ra tính tự chủ, tự chịu trách
nhiệm tài chính áp dụng cho các đơn vị sự nghiệp công lập. Tuy nhiên, vẫn còn
nhiều vấn đề vướng mắc, cần bổ sung để hoàn thiện thêm, tạo điều kiện thuận lợi
cho cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập ngày
một hoàn thiện và phù hợp với thực tế hơn.
Ngành Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai sau 9 năm thực hiện “quyền
tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp trực thuộc” đã phát triển rõ rệt về quy mô,
đa dạng hoá về loại hình và các hình thức, bước đầu điều chỉnh cơ cấu hệ thống, cải
tiến bộ máy, quy trình thực hiện và huy động được nhiều nguồn lực có trình độ của
xã hội. Chất lượng sản phẩm tạo ra có những chuyển biến tích cực, từng bước đáp
- 2 -ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội, góp phần quan trọng vào công cuộc đổi mới
và xây dựng đất nước. Bên cạnh những thành tựu trên, ngành tài nguyên Môi trường
tỉnh vẫn còn những yếu kém là “sự tự chủ” của các đơn vị sự nghiệp chưa được trao
hoàn toàn và thực hiện một cách toàn diện, triệt để cũng như tác động của các yếu
tố khách quan vào quá trình thực hiện “quản lý và tự chủ” của các đơn vị. Việc giao
quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính còn có mục đích là dần dần chuyển
đổi các đơn vị sự nghiệp chưa có thu sang loại hình sự nghiệp có thu, tự đảm bảo
một phần sang đảm bảo toàn phần, đảm bảo toàn phần sang loại hình Doanh nghiệp.
Vì vậy việc nghiên cứu lý luận, khảo sát thực tiễn cũng như đề ra một số giải pháp
nhằm góp phần hoàn thiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính tại các
đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai là
một yêu cầu cấp bách và cần thiết.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu sâu về các quy định tài chính hiện hiện hành ảnh hưởng như
thế nào trong lĩnh vực tài nguyên và Môi trường để tìm giải pháp mang tính thực
tiển cao giúp các đơn vị sự nghiệp có thu thuộc Sở TN&MT tỉnh Đồng nai phát
triển và bền vững hơn.
- Phân tích các khó khăn, vướng mắc trong cơ chế tài chính hiện hành, sự
thiếu đồng bộ giữa các chính sách và quy định nhà nước đã tác động đến quyền tự
chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính đối với đơn vị sự nghiệp có thu như thế nào?
Phân tích cơ hội, thách thức và điểm mạnh, điểm yếu của đơn vị sự nghiệp có thu
thuộc Sở TN&MT tỉnh Đồng nai
- Đánh giá những điểm phù hợp và chưa phù hợp trong việc trao quyền tự
chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính của Sở TN&MT cho các đơn vị sự nghiệp có thu
trực thuộc. Phân tích sự phát triển của các đơn vị sự nghiệp có thu qua các chỉ tiêu
tài chính cơ bản. Giúp việc đề xuất giải pháp mang tính thực tế cao hơn
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính tại các đơn vị sự
nghiệp có thu theo 02 loại hình khác nhau là:
- 3 -+ Tự đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (đơn vị chọn nghiên
cứu là Trung tâm Kỹ thuật Địa chính - Nhà đất tỉnh Đồng nai)
+ Tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động thường xuyên (Đơn vị chọn
nghiên cứu là văn phòng Đăng ký Quyền sử dụng đất tỉnh Đồng nai)
* Phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi về không gian: Nghiên cứu quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về
tài chính 02 đơn vị sự nghiệp có thu thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh
+ Phạm vi về thời gian:
+ Năm 2003 - 2006, thực hiện quyền tự chủ tài chính theo Nghị định
10/2002/NĐ-CP ngày 16/01/2002 của Chính phủ.
+ Từ năm 2007 - 2010 là thời gian thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm tài chính theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ.
+ Đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm về tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu và tại Sở Tài nguyên và Môi trường
tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp tham khảo: Thu thập những tài liệu có liên quan như: Lý
thuyết Tài chính công, giải đáp về quản lý tài chính công, báo chí, công báo, tạp chí
kinh tế, internet ., từ đó chọn lọc và hệ thống hóa làm cơ sở lý luận cho đề tài
- Phương pháp kỹ thuật: kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phương pháp
phỏng vấn, điều tra, thống kê, phân tích, tổng hợp, phân tích tình hình thực tế và đề
xuất các giải pháp.
5. Điểm mới của đề tài
Luận văn này là công trình đầu tiên nghiên cứu về quyền tự chủ, tự chịu
trách nhiệm về tài chính đơn vị sự nghiệp có thu thuộc một lĩnh vực và thực tế tại
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai
Những kiến nghị nêu trong đề tài có thể giúp cơ quan quản lý nhà nước hoàn
thiện cơ chế tài chính hiện hành, cơ quan chủ quản thấy được những bất cập từ cơ
chế chính sách để kiến nghị và việc vận dụng giao quyền tự chủ, tự chịu trách
- 4 -nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp trực thuộc còn chưa hợp lý để chỉnh sửa kịp thời,
tạo cơ chế thông thoáng và phù hợp giúp các đơn vị phát triển
6. Dự kiến kết quả đạt được của đề tài
- Luận văn sau khi bảo vệ thành công, sẽ đi vào thực tế, góp phần hoàn thiện
quản lý tài chính, ngân sách địa phương và thúc đẩy tích cực sự chuyển biến ở các
đơn vị sự nghiệp có thu trong việc cung ứng dịch vụ cho nhà nước cũng như xã hội.
Những vấn đề đặt ra là sự phát hiện, hoặc tổng hợp trong quá trình thực tế làm việc,
tuy có thể giải pháp chưa thật cặn kẽ, khả thi bởi những hạn chế của luận văn,
nhưng là cơ sở rất tốt cho sự tiếp tục nghiên cứu về sau.
- Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm tại các đơn vị sự nghiêp có thu.
7. Bố cục của đề tài:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính đối
với các đơn vị sự nghiệp có thu.
Chương 2: Thực trạng về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính tại
các đơn vị sự nghiệp có thu thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai giai
đoạn 2005-2010.
Chương 3: Một số giải pháp góp phần hoàn thiện quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm về tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu.