Luận Văn Một số giải pháp cải tiến hiện đại hoá máy thông tin cấp chiến thuật sóng cực ngắn

LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay, thông tin liên lạc đóng vai trò hết sức quan trọng trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội từ kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa, giáo dục . Đặc biệt là trong lĩnh vực Quân sự. Với sự phát triển vượt bậc của trình độ khoa học kỹ thuật và công nghệ, thông tin liên lạc nói chung và thông tin liên lạc vô tuyến nói riêng có nhiều bước tiến vượt trội. Thế hệ điện đài sóng cực ngắn dùng cho cấp chiến thuật trong Quân đội ngày nay có những yêu cầu, đòi hỏi cao hơn. Thế hệ điện đài cũ do thời gian khai thác và sử dụng đã lâu (từ kháng chiến chống Đế quốc Mỹ đến nay). Nên rất nhiều tham số chỉ tiêu kỹ thuật đã xuống cấp, không còn đảm bảo yêu cầu thông tin liên lạc, trong khi vật tư linh kiện dự trữ, thay thế cũng không còn do đã quá lỗi thời và không còn nhà cung cấp.
Điện đài sóng cực ngắn cấp chiến thuật thế hệ cũ trong biên chế của Quân đội ta xuất phát từ hai nguồn chính. Nguồn thứ nhất là từ các nước xã hội chủ nghĩa, chủ yếu của Liên Xô cũ trước đây trang bị cho Quân đội ta, đặc trưng là các loại điện đài P105, P108, P109, P123-M. Nguồn thứ hai là chiến lợi phẩm thu được trong chiến tranh từ các nước tư bản chủ nghĩa, đặc biệt là của Đế quốc Mỹ, như điện đài AN/PRC 25, RT 524, VRC 246 . Số lượng ước tính lên tới hàng vạn chiếc. Tuy nhiên, đa phần rất hay xảy ra hỏng hóc, trong khi đó quá trình sửa chữa, bảo dưỡng gặp rất nhiều khó khăn về vật tư linh kiện và công nghệ . Đây là một thực tế hết sức nan giải đối với quân đội ta ngày nay, khi cần phải duy trì hoạt động của các thế hệ điện đài SCN CCT trong một thời gian dài nữa.
Theo tổng kết đánh giá, các thành phần quan trọng và có ý nghĩa quyết định đến tham số chỉ tiêu kỹ thuật của điện đài lại có xác suất hỏng rất cao, đó là tuyến trung tần của máy thu, bộ khuếch đại công suất trong máy phát và bộ tổ hợp tần số. Các thành phần này quyết định độ tin cậy và khả năng làm việc của toàn điện đài, dẫn đến sự xuống cấp trầm trọng của thế hệ điện đài cũ.
Để giải quyết vấn đề này, có thể thực hiện giải pháp mua mới hoặc tự sản xuất điện đài sóng cực ngắn cấp chiến thuật. Tuy nhiên, nền kinh tế đất nước cũng như ngân sách Quốc phòng và trình độ khoa học kỹ thuật Quân sự của ta chưa cho phép. Giải pháp khả thi có thể thực hiện vào thời điểm hiện nay là cải tiến, hiện đại hoá hàng vạn điện đài thế hệ cũ cho phù hợp với các yêu cầu về bảo đảm thông tin liên lạc vô tuyến trong tác chiến hiện đại.
Xuất phát từ thực tế khách quan kể trên, đồ án này với tên gọi "Một số giải pháp cải tiến hiện đại hoá máy thông tin cấp chiến thuật sóng cực ngắn" nhằm giải quyết phần nào những vấn đề khó khăn trên.
Nội dung chủ yếu của đồ án gồm 3 chương:

• Chương I: Tổng quan về điện đài thông tin sóng cực ngắn cấp chiến thuật
• Chương II: Xây dựng phương án cải tiến điện đài sóng cực ngắn cấp chiến
• Chương III: Các giải pháp cụ thể cải tiến, hiện đại hoá điện đài sóng cực ngắn cấp chiến thuật.

Cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo TS Trần Văn Khẩn, người đã tận tình hướng dẫn tôi trong quá trình hoàn thành đồ án này.
Do trình độ của bản thân và thời gian còn hạn chế nên đồ án chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo và các bạn để đồ án được hoàn thiện hơn.


MỤC LỤC

Trang
Lời nói đầu 1
Chương I – Tổng quan về điện đài thông tin sóng cực ngắn cấp chiến thuật 3
1.1 Đặc điểm của thông tin vô tuyến quân sự SCN CCT 3
1.1.1 Nhiệm vụ, yêu cầu của thông tin vô tuyến sóng cực ngắn cấp chiến thuật 3
1.1.2 Dạng công tác và dải tần làm việc 4
1.1.3 Đặc điểm truyền sóng và cự ly liên lạc 5
1.1.4 Thiết bị thông tin vô tuyến sóng cực ngắn cấp chiến thuật 5
1.2 Điện đài sóng cực ngắn cấp chiến thuật trong tác chiến hiện đại của Quân đội ta 8
1.2.1 Tình trạng hoạt động, một số bàn luận xung quanh chất lượng của ĐĐ thế hệ cũ và hướng giải quyết 8
1.2.2 Các yêu cầu cơ bản đối với ĐĐ SCN CCT trong tác chiến hiện đại 9
1.3 Kết luận chương I 15
Chương II – Xây dựng phương án cải tiến điện đài sóng cực ngắn cấp chiến thuật 16
2.1 Nghiên cứu cải tiến hiện đại hoá các tuyến trung tần của máy thu 16
2.1.1 Khái quát về tuyến trung tần của máy thu 16
2.1.1.1 Độ chọn lọc 16
2.1.1.2 Độ nhạy 19
2.1.1.3 Máy thu đổi tần 21
2.1.2 Tình hình hiện tại của tuyến trung tần trong thế hệ điện đài cũ 22
2.1.3 Phương hướng cải tiến tuyến trung tần 23
2.2 Nghiên cứu cải tiến hiện đại hoá bộ khuếch đại công suất của máy phát 24
2.2.1 Khái quát về bộ khuếch đại công suất 24
2.2.1.1 Phân loại các bộ khuếch đại công suất 25
2.2.1.2 Các chế độ công tác của bộ KĐCS dùng Transistor 26
2.2.1.3 Các yêu cầu cơ bản đối với bộ KĐCS trong thế hệ điện đài ngày nay 29
2.2.2 Tình hình hiện tại của các bộ KĐCS trong thế hệ ĐĐ cũ 29
2.2.3 Phương hướng cải tiến bộ KĐCS 30
2.3 Nghiên cứu cải tiến hiện đại hoá khối tổ hợp tần số 31
2.3.1 Khái quát về bộ THTS 31
2.3.1.1 Các phương pháp THTS 31
2.3.1.2 Yêu cầu bộ tổng hợp tần số trong thế hệ điện đài ngày nay 44
2.3.2 Tình hình hiện tại của các bộ THTS trong thế hệ ĐĐ cũ 45
2.3.3 Phương hướng cải tiến bộ THTS 46
2.4 Kết luận chương II 47
Chương III – Các giải pháp cụ thể cải tiến điện đài sóng cực ngắn cấp chiến thuật 48
3.1 Giải pháp cải tiến hiện đại hoá tuyến trung tần của máy thu 48
3.1.1 Lựa chọn sơ dồ khối cho tuyến trung tần 48
3.1.2 Lựa chọn linh kiện cho tuyến trung tần 53
3.1.3 Một số mạch thực hiện cải tiến, hiện đại hoá 54
3.2 Giải pháp cải tiến hiện đại hoá khối khuếch đại công suất của máy phát 56
3.2.1 Lựa chọn sơ đồ khối cho bộ khuếch đại công suất 56
3.2.2 Lựa chọn linh kiện cho bộ khuếch đại công suất 60
3.2.3 Một số mạch thực hiện cải tiến, hiện đại hoá 62
3.3 Giải pháp cải tiến hiện đại hoá bộ tổ hợp tần số 65
3.3.1 Lựa chọn sơ đồ khối cho bộ tổ hợp tần số 65
3.3.2 Lựa chọn linh kiện cho bộ tổ hợp tần số 69
3.3.3 Nguyên lý THTS và lưu đồ thuật toán điều khiển 71
3.4 Kết luận chương III 74
Kết luận 75
Danh mục tài liệu tham khảo 76