L I CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u và thông tin s d ng trong lu n văn này ñ u có ngu n g c, trung th c và ñư c phép công b . M CL C Trang bìa L i cam ñoan M cl c Danh m c các ký hi u, ch vi t t t Danh m c các b ng Danh m c các hình, bi u ñ L IM ð U 1 CHƯƠNG 1: TH TRƯ NG CH NG KHOÁN VÀ Ý NGHĨA C A VI C ÁP D NG QUY N CH N TRÊN TTCK VI T NAM . 4 1.1. Th trư ng ch ng khoán .4 1.1.1 Khái ni m 4 1.1.2. Ch c năng và vai trò c a th trư ng ch ng khoán .4 1.1.2.1. Ch c năng c a TTCK 4 1.1.2.2. Vai trò c a TTCK 6 1.2. Quy n ch n .8 1.2.1 ð nh nghĩa 8 1.2.1.1. Quy n ch n 8 1.2.1.2. Quy n ch n mua 9 1.2.1.3. Quy n ch n bán .9 1.2.2. Phân lo i quy n ch n theo th i gian th c hi n h p ñ ng 9 1.2.3. Ưu như c ñi m c a quy n ch n .10 1.2.3.1. Ưu ñi m .10 L IM ð U 1. S c n thi t và tính th c ti n c a ñ tài Trong ti n trình h i nh p kinh t qu c t toàn c u, tham gia vào n n tài chính qu c t ch a ñ ng ñ y r i ro và thách th c. Th trư ng tài chính Vi t Nam nói chung và th trư ng ch ng khoán Vi t Nam nói riêng ñã có nh ng bư c phát tri n m nh m c v quy mô và ch t lư ng. Th trư ng ch ng khoán ra ñ i, ho t ñ ng ñã mang l i nhi u l i ích và ngày càng tr thành m t kênh huy ñ ng v n hi u qu cho n n kinh t . Sau 08 năm ho t ñ ng, TTCK Vi t Nam ñã có nh ng d u hi u h t s c lo ng i, ch s VN-Index tăng, gi m h t s c th t thư ng làm cho các nhà ñ u tư không th ch ñ ng, tính toán, phòng ng a. ði u này th y r ng ñ u tư ch ng khoán không ch luôn mang l i l i nhu n mà nó có c nh ng r i ro r t cao, không th d ñoán trư c d n ñ n thua l n ng. Trên th gi i, h u h t các th trư ng giao d ch ch ng khoán ñã có th trư ng giao d ch ch ng khoán phái sinh v i nhi u lo i công c ñ nhà ñ u tư l a ch n cho gi i pháp b o v r i ro c a riêng mình. Vi c hình thành th trư ng ch ng khoán phái sinh, ngoài nhu c u r t l n t chính n i t i th trư ng ch ng khoán trong nư c, thì cũng là m t t t y u khách quan trong ti n trình phát tri n th trư ng ch ng khoán. Trong ñi u ki n Vi t Nam hi n nay, quy n ch n là công c giúp nhà ñ u tư h n ch r i ro và góp ph n phát tri n th trư ng. V i nh ng lý do ñó, tôi ti n hành nghiên c u ñ tài “M t s gi i pháp áp d ng quy n ch n ch ng khoán trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam”. 2. M c tiêu nghiên c u c a ñ tài - Nghiên c u tìm hi u lý lu n v th trư ng ch ng khoán, quy n ch n và ý nghĩa c a vi c áp d ng quy n ch n trên TTCK Vi t Nam. 2 - Nghiên c u tìm hi u v t ch c và qu n lý th trư ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán c a m t s qu c gia trên th gi i. T ñó, k t h p v i th c ti n c a TTCK Vi t Nam hi n nay, ñưa ra nh ng thu n l i cũng như khó khăn c a vi c áp d ng quy n ch n trên TTCK Vi t Nam - ðưa ra nh ng nh n ñ nh v kh năng áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán t i Vi t Nam, t ñó ñ xu t m t s gi i pháp nh m áp d ng các giao d ch quy n ch n ch ng khoán t i Vi t Nam. 3. Ph m vi nghiên c u c a ñ tài ð tài t p trung nghiên c u vào vi c nghiên c u m t s th trư ng quy n ch n trên th gi i, gi i thi u sơ lư c th c tr ng th trư ng ch ng khoán th c p c a Vi t Nam, rút ra nh ng thu n l i và khó khăn c a vi c áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán th trư ng ch ng khoán Vi t nam. T ñó ñưa ra m t s gi i pháp áp d ng quy n ch n ch ng khoán trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam. Th trư ng ch ng khoán Vi t Nam còn khá non tr , hơn n a ch ng khoán phái sinh cũng là m t khái ni m mà ít ngư i ñã ti p c n. Vì v y, vi c tìm hi u và ti p c n tài li u c a tác gi g p không ít khó khăn và ki n th c c a tác gi có th chưa hoàn ch nh v th trư ng ch ng khoán phái sinh, chưa th hi n ñ y ñ các khía c nh v ñ tài nghiên c u nên ñ tài c n ñư c ti p t c hoàn ch nh. Ngoài ra, do th i gian có h n nên trong khuôn kh nghiên c u c a ñ tài không ñi sâu vào vi c nghiên c u ñ nh giá quy n ch n. 4. Phương pháp nghiên c u Tác gi nghiên c u lý lu n và tìm hi u th c ti n v quy n ch n ch ng khoán và th trư ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán m t s nư c trên th gi i k t h p v i quá trình tìm hi u th c ti n phát tri n và nhu c u th c t c a th trư ng ch ng khoán Vi t Nam. ð tài s d ng t ng h p m t s phương pháp nghiên c u: th ng kê mô t , t ng h p, so sánh, phân tích, phương pháp quan sát t th c ti n, . ñ khái quát b n ch t c a các v n ñ nghiên c u. Ngoài ra, ñ tài cũng s d ng các b ng, bi u, hình ñ minh h a. 3 5. K t c u c a lu n văn Ngoài l i m ñ u, k t lu n, m c l c, danh m c các t vi t t t, danh m c các b ng, danh m c các hình, bi u ñ , danh m c tài li u tham kh o, lu n văn bao g m 3 chương: Chương 1: Th trư ng ch ng khoán và ý nghĩa c a vi c áp d ng quy n ch n trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam Chương 2: Th c tr ng v t ch c sàn giao d ch quy n ch n ch ng khoán m t s nư c trên th gi i và ho t ñ ng c a th trư ng ch ng khoán Vi t Nam giai ño n 2000 - 2008 Chương 3: M t s gi i pháp áp d ng quy n ch n ch ng khoán vào th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 1.2.3.2. Như c ñi m . .10 1.2.4. S phát tri n c a các th trư ng quy n ch n .11 1.2.5. Công c phòng ng a r i ro b ng quy n ch n .12 1.2.5.1. Giao d ch quy n ch n mua 12 1.2.5.2. Giao d ch quy n ch n bán .14 1.2.5.3. Quy n ch n mua và c phi u - Quy n ch n mua ñư c phòng ng a .16 1.2.5.4. Quy n ch n bán và c phi u - Quy n ch n bán b o v 16 1.2.6. Vai trò c a h p ñ ng quy n ch n .17 1.2.7. Ý nghĩa c a vi c áp d ng giao d ch quy n ch n trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam . 19 CHƯƠNG 2: TH C TR NG V T CH C SÀN GIAO D CH QUY N CH N CH NG KHOÁN NƯ C TRÊN TH GI I VÀ HO T M TS ð NG C A TTCK VI T NAM GIAI ðO N 2000 - 2008 23 2.1. Th c tr ng v t ch c sàn giao d ch quy n ch n ch ng khoán m ts nư c trên th gi i 23 2.1.1. Mô hình M 23 2.1.1.1. Th trư ng ch ng khoán M 23 2.1.1.2. Sàn giao d ch quy n ch n ch ng khoán Chicago (“CBOE”) .24 2.1.2. Mô hình Châu Âu 30 2.1.2.1. Sàn giao d ch ch ng khoán Châu Âu (“Euronext N.V.”) .30 2.1.2.2. Sàn giao d ch giao sau và quy n ch n tài chính qu c t London (“LIFFE”) 32 2.1.3. Mô hình Nh t .36 2.1.3.1. Th trư ng ch ng khoán Nh t .36 2.1.3.2. Sàn giao d ch ch ng khoán Tokyo (“TSE”) 38 2.1.4. So sánh sàn giao d ch quy n ch n c a M , Châu Âu, Nh t .42 2.2. Ho t ñ ng c a TTCK Vi t Nam giai ño n 2000 - 2008 44 2.2.1. Sơ lư c v quá trình hình thành và phát tri n TTCK Vi t Nam .44 2.2.2. Th c ti n ho t ñ ng c a TTCK th c p Vi t Nam .45 2.2.3. Thu n l i và khó khăn c a vi c áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán TTCK Vi t nam . 49 2.2.3.1. Thu n l i c a vi c áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán TTCK Vi t nam .49 2.2.3.2. Khó khăn c a vi c áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán TTCK Vi t Nam 50 CHƯƠNG 3: M T S GI I PHÁP ÁP D NG QUY N CH N CH NG KHOÁN TRÊN TTCK VI T NAM . .53 3.1. ð nh hư ng phát tri n TTCK Vi t Nam ñ n năm 2020 .53 3.2 Nh n ñ nh kh năng áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán t i Vi t Nam .54 3.3. ði u ki n ñ áp d ng quy n ch n ch ng khoán .55 3.4. M t s gi i pháp áp d ng giao d ch quy n ch n ch ng khoán vào th trư ng ch ng khoán Vi t Nam 57 3.4.1. M t s gi i pháp v t ch c và qu n lý sàn giao d ch 58 3.4.1.1. Hoàn thi n khung pháp lý . .58 3.4.1.2. Nâng cao vai trò và trách nhi m c a m t s cơ quan ch c năng có liên quan 58 3.4.1.3. Nâng cao hi u qu qu n lý, giám sát c a cơ quan qu n lý nhà nư c .59 3.4.2. M t s gi i pháp v phát tri n th trư ng ch ng khoán 60 3.4.2.1. Tăng cung -c u hàng hóa cho TTCK 60 3.4.2.2. Nâng cao hi u qu ho t ñ ng công b thông tin 62 3.4.2.3. C i thi n và nâng cao hi u qu c a h th ng giao d ch, h th ng ñăng ký - lưu ký - thanh toán bù tr ch ng khoán .63 3.4.2.4. Tri n khai nghi p v bán kh ng trên TTCK 66 3.4.3. M t s ñi m c n quan tâm khi áp d ng giao d ch quy n ch n .67 3.4.3.1. Xác ñ nh phí quy n ch n ch ng khoán .67 3.4.3.2. Quy ñ nh v gi i h n giá và s lư ng .68 3.4.4. Gi i pháp ñ i v i các nhà ñ u tư 68 3.4.5. Gi i pháp khác .69 3.4.5.1. ð y m nh vi c nghiên c u ñào t o, ñ ng th i ph bi n r ng rãi ki n th c v ch ng khoán, TTCK và ñ c bi t là ch ng khoán phái sinh 69 3.4.5.2. Hình thành t ch c ñ nh m c tín nhi m 69 3.4.5.3. Nâng cao ho t ñ ng c a các t ch c trung gian 70 K T LU N 72 TÀI LI U THAM KH O 74 PH L C DANH M C CÁC KÝ HI U CH CBOE VI T T T : Chicago Board Options Exchange: Sàn giao d ch quy n ch n ch ng khoán Chicago CPH : C ph n hóa DNNN : Doanh nghi p nhà nư c Euronext N.V. : Sàn giao d ch ch ng khoán Châu Âu HASTC : Trung tâm giao d ch ch ng khoán Hà N i HOSE : S giao d ch ch ng khoán Tp. H Chí Minh LIFFE : Sàn giao d ch giao sau và quy n ch n tài chính qu c t London IPO : Chào bán l n ñ u ch ng khoán ra công chúng NðT : Nhà ñ u tư OTC : Th trư ng quy n ch n phi t p trung OTC SEC : U Ban Ch ng Khoán Nhà Nư c t i M : Securities Exchange Commission Tp. HCM : Thành ph H Chí Minh TSE : Sàn giao d ch ch ng khoán Tokyo TTCK : Th trư ng ch ng khoán TTGDCK HCM : Trung tâm Giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh UBCK : y ban ch ng khoán UBCKNN : y ban ch ng khoán Nhà nư c