Thạc Sĩ Một số đặc điểm dịch tễ, vai trò của giun đũa Neoascaris vitulorum trong hội chứng tiêu chảy của bê

ĐẶT VẤN ĐỀ
Những năm gần đây, ngành chăn nuôi đã được Nhà nước và nhân dân đầu tư phát triển, nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội về sản lượng và chất lượng thực phẩm cao. Một số địa phương đã tập trung phát triển đàn bò sữa, đặc biệt là đàn trâu bò thịt để đáp ứng nhu cầu về thực phẩm, góp phần nâng cao đời sống xã hội. Trong ngành chăn nuôi, chăn nuôi trâu bò nói riêng và chăn nuôi gia súc nhai lại nói chung có một ưu thế đáng chú ý là thức ăn chăn nuôi chủ yếu là cỏ và phế phụ phẩm nông nghiệp, song lại có khả năng cung cấp một lượng lớn thực phẩm có giá trị cho người tiêu dùng. Ngoài ra, chăn nuôi trâu bò đã góp phần cơ bản giải quyết sức cày kéo cũng như bổ sung một lượng phân bón hữu cơ đáng kể cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là ở các tỉnh miền núi. Tuyên Quang là một tỉnh miền núi phía Bắc còn rất khó khăn về điều kiện kinh tế, điều kiện địa hình phức tạp không thể áp dụng cơ giới hoá ở nhiều địa phương, vì vậy, con trâu vẫn được coi là “đầu cơ nghiệp”. Tuy nhiên, vấn đề dịch bệnh, trong đó có hội chứng tiêu chảy vẫn xẩy ra phổ biến, gây trở ngại lớn cho ngành chăn nuôi nói chung và chăn nuôi trâu bò nói riêng. Tiêu chảy thấy ở mọi lứa tuổi, nhưng ra nhiều nhất vẫn là ở bê nghé từ sơ sinh đến ba tháng tuổi. Theo Lê Minh Trí (1995), ở bê nghé có đến 70-80% tổn thất nằm trong thời kỳ bú sữa mẹ và 80-90% trong số đó là hậu quả của bệnh tiêu chảy gây ra.
Tiêu chảy có thể do nhiều nguyên nhân gây ra: do khí hậu thời tiết thay đổi đột ngột, do thức ăn kém phẩm chất, do điều kiện vệ sinh chuồng trại kém, do các bệnh nội khoa, do bệnh truyền nhiễm và bệnh ký sinh trùng vv .Nhiều kết quả nghiên cứu về hội chứng tiêu chảy cho thấy: dù bất kỳ nguyên nhân nào gây ra viêm nhiễm, tổn thương niêm mạc đường tiêu hoá cũng dẫn đến rối loạn tiêu hoá và tiêu chảy (Hồ Văn Nam và cs, 1997 [25]).
Đã có nhiều công trình nghiên cứu về nguyên nhân gây tiêu chảy cho bê nghé, phần lớn các tác giả tập trung vào tìm hiểu nguyên nhân gây tiêu chảy ở giai đoạn bú sữa mẹ. Trong các nguyên nhân trên, ký sinh trùng đường tiêu hoá, đặc biệt là giun đũa Neoascaris vitulorum có vai trò quan trọng đối với bê nghé dưới 3 tháng tuổi, bởi vì ngoài việc gây tiêu chảy, ký sinh trùng này còn là nguyên nhân mở đường cho các mầm bệnh khác xâm nhập. Bệnh ký sinh trùng không gây thành dịch ổ dịch lớn như các bệnh do vi khuẩn và vi rút khác, nhưng thường kéo dài âm ỉ, làm giảm năng xuất chăn nuôi, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của gia súc. Theo Trịnh Văn Thịnh (1982) [38], tiêu chảy xảy ra quanh năm, trong đó tiêu chảy do giun đũa Neoascaris vitulorum chiếm tỷ lệ cao trong tổng số bê nghé sinh ra và tỷ lệ chết tới 38,97% trong tổng số bê nghé bị bệnh. Là một cán bộ của Chi cục Thú y tỉnh Tuyên Quang, trực tiếp theo dõi tình hình dịch bệnh trên đàn bê nghé, chúng tôi thấy hội chứng tiêu chảy khá phổ biến, gây nhiều thiệt hại cho người chăn nuôi, đặc biệt đối với bê nghé giai đoạn dưới 3 tháng tuổi. Xuất phát từ thực tiễn chăn nuôi trâu bò sinh sản ở tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi đã nghiên cứu đề tài: “Một số đặc điểm dịch tễ, vai trò của giun đũa Neoascaris vitulorum trong hội chứng tiêu chảy của bê nghé dưới 3 tháng tuổi ở tỉnh Tuyên Quang và biện pháp điều trị”. Với mục đích: - Xác định một số đặc điểm dịch tễ hội chứng tiêu chảy ở bê nghé dưới 3 tháng tuổi tại Tuyên Quang. - Xác định vai trò của giun đũa Neoascaris vitulorum trong hội chứng tiêu chảy ở bê nghé. - Đề xuất biện pháp điều trị tiêu chảy ở bê nghé có hiệu quả cao.

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
1
1. Đặt vấn đề.
1
2. Mục đích của đề tài.
2
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
3
1.1. Hội chứng tiêu chảy ở bê nghé
3
1.1.1. Khái niệm về hội chứng tiêu chảy
3
1.1.2. Nguyên nhân gây tiêu chảy ở bê nghé
3
1.1.2.1. Nguyên nhân do điều kiện ngoại cảnh
4
1.1.2.2. Nguyên nhân tiêu chảy do thức ăn dinh dưỡng
4
1.1.2.3. Nguyên nhân do vi khuẩn và vi rút
5
1.1.2.4. Nguyên nhân tiêu chảy do rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột
6
1.1.2.5. Nguyên nhân do ký sinh trùng
7
1.1.3. Bệnh lý và lâm sàng hội chứng tiêu chảy ở bê nghé
8
1.1.3.1. Bệnh lý
8
1.1.3.2. Lâm sàng của hội chứng tiêu chảy ở bê nghé
10
1.1.4. Chẩn đoán hội chứng tiêu chảy ở bê nghé
12
1.1.5. Biện pháp điều trị tiêu chảy cho bê nghé
14
1.2. Giun đũa Neoascaris vitulorum và bệnh giun đũa ở bê nghé
19
1.2.1. Đặc điểm sinh học của giun tròn Neoascaris vitulorum
19
1.2.1.1. Đặc điểm hình thái của Neoascaris vitulorum
19
1.2.1.2. Đặc điểm vòng đời của Neoascaris vitulorum
20
1.2.2. Đặc điểm của bệnh do giun đũa Neoascaris vitulorum gây ra ở bê nghé
23
1.2.2.1. Cơ chế sinh bệnh
23
1.2.2.2. Đặc điểm dịch tễ bệnh giun đũa bê nghé
24
1.2.2.3. Biểu hiện lâm sàng và bệnh tích
29
1.2.3. Chẩn đoán bệnh giun đũa Neoascaris vitulorum ở bê nghé
30
1.2.4. Biện pháp phòng trị bệnh
31
Chương 2. ĐỐI TưỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
33
2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu
33
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
33
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu
33
2.1.3. Thời gian nghiên cứu
33
2.2. Vật liệu nghiên cứu
33
2.3. Nội dung nghiên cứu
34
2.3.1. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ hội chứng tiêu chảy
34
ở bê nghé dưới 3 tháng tuổi tại 3 huyện, thị của tỉnh Tuyên Quang
2.3.2. Vai trò của giun đũa Neoascaris vitulorum trong hội chứng tiêu chảy của bê, nghé dưới 3 tháng tuổi
34
2.3.3. Nghiên cứu sự tồn tại và phát triển của trứng giun Neoascaris vitulorum ở ngoại cảnh
34
2.3.3.1. Xác định sự phát tán trứng giun Neoascaris vitulorum ở chuồng trại, khu vực xung quanh chuồng và bãi chăn thả trâu bò, bê nghé
34
2.3.3.2. Xác định thời gian trứng giun Neoascaris vitulorum phát triển thành trứng có sức gây bệnh trong các điều kiện khác nhau ở ngoại cảnh
34
2.3.3.3. Xác định khả năng tồn tại của trứng giun Neoascaris vitulorum trong các điều kiện khác nhau ở ngoại cảnh.
34
2.3.3.4. Xác định khả năng bê nghé nuốt trứng giun đũa có sức gây bệnh khi bú mẹ.
35
2.3.4. Thử nghiệm một số phác đồ điều trị tiêu chảy do giun đũa gây ra ở bê nghé
35
2.4. Phương pháp nghiên cứu
35
2.4.1. Theo dõi các chỉ tiêu về dịch tễ hội chứng tiêu chảy ở bê nghé
35
2.4.2. Phương pháp xét nghiệm trứng giun đũa Neoascaris vitulorum
35
2.4.3. Phương pháp theo dõi trứng giun Neoascaris vitulorum phát triển thành trứng có sức gây bệnh ở ngoại cảnh
36
2.3.4. Phương pháp xác định khả năng tồn tại của trứng giun đũa bê, nghé ở ngoại cảnh
37
2.4.5. Phương pháp xác định sự ô nhiễm trứng Neoascaris vitulorum ở ngoại cảnh
37
2.4.6. Phương pháp xác định khả năng bê nghé nhiễm giun đũa do nuốt trứng giun có sức gây bệnh khi bú mẹ
38
2.4.7. Phương pháp điều trị tiêu chảy cho bê, nghé
38
2.4.8. Phương pháp xử lý số liệu
40
Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
42
3.1. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ của hội chứng tiêu chảy ở bê nghé dưới 3 tháng tuổi tại Tuyên Quang
42
3.1.1. Tỷ lệ bê nghé tiêu chảy ở 3 huyện, thị của tỉnh Tuyên Quang
42
3.1.2. Tỷ lệ bê nghé tiêu chảy theo lứa tuổi
44
3.1.3. Tỷ lệ tiêu chảy ở bê nghé theo tính biệt
46
3.1.4. Tỷ lệ bê nghé tiêu chảy theo mùa vụ
47
3.1.5. Tỷ lệ bê nghé mắc tiêu chảy theo địa hình
49
3.1.6. Tỷ lệ tiêu chảy theo loại gia súc (bê, nghé)
40
3.1.7. Tỷ lệ bê nghé tiêu chảy theo phương thức chăn nuôi trâu
51
bò mẹ
3.2. Vai trò của giun đũa Neoascaris vitulorum trong hội chứng tiêu chảy của bê nghé dưới 3 tháng tuổi
53
3.2.1. Tỷ lệ nhiễm giun đũa Neoascaris vitulorum ở bê nghé tiêu chảy và bê nghé bình thường
53
3.2.2. Cường độ nhiễm giun đũa Neoascaris vitulorum ở bê nghé tiêu chảy và bê nghé bình thường
55
3.3. Nghiên cứu sự tồn tại và phát triển của trứng giun đũa Neoascaris vitulorum ở ngoại cảnh
59
3.3.1. Xác định sự phát tán trứng giun Neoascaris vitulorum ở ngoại cảnh
59
3.3.2. Xác định thời gian trứng giun Neoascaris vitulorum phát triển thành trứng có sức gây bệnh ở ngoại cảnh
62
3.3.3. Xác định thời gian tồn tại của trứng giun đũa Neoascaris vitulorum ở ngoại cảnh
65
3.3.4. Xác định khả năng bê nghé nhiễm giun đũa do nuốt trứng giun có sức gây bệnh khi bú mẹ
68
3.4. Sử dụng một số phác đồ điều trị tiêu chảy cho bê, nghé
72
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
78
1. Kết luận
78
2. Tồn tại và đề nghị
79
2.1. Tồn tại
79
2.2. Đề nghị
79
TÀI LIỆU THAM KHẢO
81
1. Tài liệu tham khảo tiếng việt
81
2. Tài liệu tham khảo tiếng Anh
84



[charge=450]http://up.4share.vn/f/2a1b131e181d191f/LV_08_NL_CN_LTN.pdf.file[/charge]