Thạc Sĩ Một số biện pháp nâng cao năng lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường Phổ thông dân tộc nội

1. Lý do chọn đề tài

PHẦN 1: MỞ ĐẦU


1.1 Căn cứ vào các nghị quyết của Đảng, các văn bản pháp quy của Nhà nước và của Bộ giáo dục - đào tạo
Nghị quyết kỳ họp lần 2, BCH Trung ương Đảng khóa VIII trong phần IV

"Những giải pháp chủ yếu" nêu ra: "Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục- đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, nhất là sinh viên đại học .” [1, tr.41].
Luật giáo dục 2005 quy định: “ Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực tự giác, chủ động , tư duy sáng ạto của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên ” (Khoản 2 Điều 5)[29].
Với môn sinh học Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định mục tiêu về kỹ năng: "Phát triển kĩ năng học tập, đặc biệt là tự học: Biết thu thập và xử lí thông tin; lập bảng biểu, sơ đồ, đồ thị . làm việc cá nhân và làm vệic theo nhóm; làm báo cáo nhỏ, trình bày trước tổ, lớp ." [8, tr.6] .
Với đối tượng HS DT, trung tâm nghiên cứu giáo dục dân tộc chỉ rõ “Đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học, giúp HS biết cách tự học và hợp tác trong tự học, tích cực chủ động, sáng tạo trong phát hiện và giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh tri thức mới, giúp HS tự đánh giá năng lực của bản thân” [44, tr.
25]


1.2. Xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn giáo dục:

Trong điều kiện của xã hội hiện đại, khi mà khoa học và công nghệ ph át triển

rất mạnh mẽ, sự bùng nổ của cách mạng thông tin đã tác động, ảnh hưởng sâu



sắc đến giáo dục nói chung và quá trình dạy học nói riêng, trong hoàn cảnh như vậy, giáo dục ý thức tự học, tự học một cách thường xuyên có kế hoạch và phương pháp đúng đắn, khoa học cho HS phổ thông nói chung và HS dân tộc nói riêng là một nhiệm vụ bắt buộc và trách nhiệm nặng nề của ng ười thầy. Chỉ có dạy cách học và học cách tự học, tự học sáng tạo mới đáp ứng được yêu cầu cao của sự phát triển xã hội.
Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi cọhn đề tài : “ Một số biện pháp nâng cao năng lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường PT DTNT”

2. Mục tiêu nghiên cứu.

- Tìm hiểu tình hình khó khăn của học sinh dân tộc, liên qua trực tiếp đến năng lực tự học trong quá trình học tập SGK Sinh học 10 mới.
- Xây dựng cơ sở lí luận và thực tiễn của giải pháp nâng cao năng lực tự học thực chất là hình thành và sử dụng tốt các kĩ năng tự học cho học sinh dân tộc trong quá trình học tập sinh học 10 hiện hành, vận dụng đối với học sinh dân tộc nội trú cấp phổ thông trung học.
3. Khách thể nghiên cứu.

Quá trình dạy học sinh học.

4. Đối tượng nghiên cứu.

Năng lực tự học của học sinh trường PT dân tộc nội trú trong quá trình dạy

học sinh học.

5. Giả thuyết khoa học

Nếu bồi dưỡng để HS trường PT DTNT có được các năng lực tự học trong khâu sử dụng SGK, các hoạt động trong lớp và ngoài lớp, thì sẽ tạo cho các em lòng ham thích, sự tự tin, tính tích cực chủ động trong học tập và đặc biệt sẽ nâng cao được chất lượng học tập bộ môn đáp ứng yêu cầu học tập bộ môn SH đổi mới.
6. Những điểm mới của đề tài.



* Phát hiện tình hình thực tiễn khả năng tự học của học sinh dân tộc đối với

bộ môn sinh học qua các số liệu điều tra.

* Xác lập cơ sở lí luận và thực tiễn cùng các giải pháp đối với việc nâng

cao năng lực tự học cho học sinh nói chung và HS trường PT DTNT nói riêng.

7. Giới hạn nghiên cứu.

* Đối tượng nghiên cứu đại diện: HS ở trường PT Dân tộc nội trú Điện biên và trường PT Vùng cao Việt Bắc.
* Bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh với hình thức làm việc với SGK, bài giảng trên lớp và hoạt động học tập ngoài lớp.
* Thông qua ví dụ phần II: Sinh học tế bào.

8. Nhiệm vụ nghiên cứu.

- Phát hiện những khó khăn đặc thù của học sinh tr ường PT Dân tộc nội trú

trong quá trình học tập bộ môn sinh học.

- Bồi dưỡng năng lực tự học, và cách thức bồi dưỡng năng lực tự học cho

học sinh nói chung và học sinh trường PT Dân tộc nội trú nói riêng.

- Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra, đánh giá tính khả thi của giả thuyết đề ra.




Phần mở đầu

Phần kết quả nghiên cứu: Gồm 4 chương

Chương 1: Tổng quan tài liệu

Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nâng cao năng lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường PTDTNT
Chương 3: Một số biện pháp nâng cao năng lực tự học môn sinh học 10 cho học sinh trường PTDTNT.
Chương 4: Thực nghiệm sư phạm.

Phần kết: Kết luận và đề nghị. Tài liệu tham khảo
Phụ lục