Thạc Sĩ Mô tả quá trình phát triển phôi, biến thái ấu thể cá khoang cổ nemo (Amphiprion ocellaris Cuvier, 18

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Mô tả quá trình phát triển phôi, biến thái ấu thể cá khoang cổ nemo (Amphiprion ocellaris Cuvier, 1830) và nghiên cứu ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng, độ muối đối với cá con từ 15 ngày tuổi đến 60 ngày tuổi
Mô tả bị lỗi vài chữ, tài liệu thì bình thường

MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA .i
LỜI CẢM ƠN . ii
LỜI CAM ĐOAN iii
MỤC LỤC iv
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT .vi
DANH MỤC CÁC BẢNG . vii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ . viii
MỞ ĐẦU . 1
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN . 3
1.1. Hệ thống phân loại 3
1.2. Hình thái .3
1.3. Đặc điểm sinh thái 4
1.4. Đặc điểm sinh trưởng . 4
1.5. Đặc điểm dinh dưỡng . 5
1.6. Đặc điểm sinh học sinh sản 6
1.6.1. Giới tính . 6
1.6.2. Tập tính và mùa vụ sinh sản 7
1.6.3. Sức sinh sản . 7
1.6.4. Sự định cư và phát triển của ấu trùng 8
1.6.5. Ương nuôi cá con 9
1.7. Nghiên cứu sinh sản nhân tạo cá khoang cổ trên thế giới và ở Việt Nam . 9
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 11
2.1. Thời gian, đối tượng, địa điểm nghiên cứu 11
2.2. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu 11
2.2.1. Nguồn cá thí nghiệm . 11
2.2.2. Nguồn nước và hệ thống bể thí nghiệm 11
2.2.3. Sơ đồnội dung nghiên cứu 12
2.2.4. Ương nuôi thức ăn sống 12
2.2.5. Quá trình phát triển phôi và biến thái ấu thểcủa cá khoang cổ nemo đến 60 ngày
tuổi . 14
2.2.6. Thí nghiệm ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng . 15
v
2.2.7. Thí nghiệm ảnh hưởng của độ muối đối với cá 15 ngày tuổi đến 55 ngày tuổi 16
2.3. Phương pháp thu thập và xử lý số liệu . 17
2.3.1. Các thông số môi trường trong hệ thống nuôi . 17
2.3.2. Xác định các thông số và công thức tính . 17
2.3.3. Công thức pha độ muối . 18
2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu . 18
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 19
3.1. Quá trình phát triển phôi và biến thái ấu thểcủa cá đến 60 ngày tuổi 19
3.1.1. Quá trình phát triển phôi 19
3.1.2 Quá trình biến thái cá bột và cá con đến 60 ngày tuổi . 27
3.2 Ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng đến tốc độ tăng trưởng và tỷ lệsống của cá
khoang cổ nemo từ 15 ngày tuổi đến 60 ngày tuổi 34
3.3 Ảnh hưởng của độ muối đến tốc độ tăng trưởng của cá khoang cổ nemo từ 15 ngày
tuổi đến 55 ngày tuổi . 39
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ . 45
1. Kết luận 45
1.1. Quá trình phát triển phôi và biến thái ấu thể cá khoang cổ nemo . 45
1.2. Ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng đến tốc độ tăng trưởng và tỷ lệsống của cá
khoang cổ nemo từ 15 ngày tuổi đến 60 ngày tuổi 45
1.3. Ảnh hưởng của độ muối đến tốc độ tăng trưởng và tỷlệsống của cá 45
2. Kiến nghị . 46
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 47

MỞ ĐẦU
Cá cảnh biển đã và đang đem lại nguồn ngoại tệ khá lớn cho nhiều nước trên
thế giới. Cá cảnh biển xuất khẩu chủ yếu có nguồn gốc từ châu Á (65%). Những nước
xuất khẩu chính là Singapore (25%), Mỹ (8%) và Hồng Kông (8%) (Rana, 2003). Ở
nước ta, một số khu du lịch (như Đầm Sen – Thành Phố Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Nha
Trang, ) hằng năm tiêu thụ số lượng lớn cá cảnh biển và đã thu được một khoản tiền
không nhỏ từ khách du lịch và xuất khẩu. Tuy nhiên, việc khai thác cá cảnh biển cho
mục đích thương mại đều được thu từ tự nhiên. Một số được khai thác bằng chất hoá
học cyanide, hậu quả đã dẫn đến huỷ hoại môi trường sinh thái, đặc biệt các rạn san
hô, và nguồn lợi cá tự nhiên ngày càng cạn kiệt (Wood, 1985; Andrews, 1990;
Tongson và cộng sự, 1997).
Giống cá khoang cổ (Amphiprion) thuộc họ Pomacentridae là giống cá luôn
sống cộng sinh cùng hải quì (còn gọi là cá hải quì) và có thể sinh sản trong điều kiện
nuôi nhốt (Moyer và cộng sự, 1976). Những năm gần đây, Viện Hải dương học đã tập
trung nghiên cứu một số đặc điểm sinh học sinh sản của các loài cá khoang cổ (Hà Lê
Thị Lộc, 2002), trong đó, loài cá khoang cổ đỏ (Amphiprion frenatus) đã được nghiên
cứu hoàn thiện quy trình sản xuất giống (Hà Lê Thị Lộc, 2005).
Loài cá khoang cổ nemo (Amphiprion ocellaris) là một trong những loài cá
cảnh được ưa chuộng nhất trong giống cá khoang cổ do chúng có màu sắc sặc sỡ và dễ
thích nghi trong điều kiện nuôi nhốt. Trên thị trường hiện nay giá của loài cá này
thường cao hơn từ 3-5 lần các loài cá khoang cổ khác. Trước đây cá khoang cổ nemo
chưa được phát hiện ở vùng biển Việt Nam. Thời gian gần đây, loài cá này đã được
phát hiện ở khu vực đảo Trường Sa nhưng với số lượng rất ít (Hà Lê Thị Lộc, 2009).
Trên cơ sở những kết quả nghiên cứu đã đạt được từ loài cá khoang cổ đỏ, Viện
Hải dương học đang tiếp tục nghiên cứu sinh sản loài cá khoang cổ nemo trong điều
kiện nuôi nhốt.
Xuất phát từ thực tế trên, được sự đồng ý của khoa Nuôi trồng thủy sản trường
Đại học Nha Trang và Viện Hải dương học, tôi đã tiến hành thực hiện đề tài:
“Mô tả quá trình phát triển phôi, biến thái ấu thể cá khoang cổ nemo
(Amphiprion ocellaris Cuvier, 1830) và nghiên cứu ảnh hưởng của chế độ dinh
dưỡng, độ muối đối với cá con từ 15 ngày tuổi đến 60 ngày tuổi”.
2
MỤC TIÊU CỦA ĐỀN TÀI
Nắm được quá trình phát triển phôi, biến thái ấu thể, ảnh hưởng của chế độ dinh
dưỡng và độ muối đến tỷ lệ sống và sinh trưởng của cá nemo đến 60 ngày tuổi.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Mô tả quá trình phát triển phôi và biến thái ấu thể cá khoang cổ nemo.
2. Nghiên cứu ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng đối với cá con từ 15 ngày tuổi
đến 60 ngày tuổi.
3. Nghiên cứu ảnh hưởng của độ muối đối với cá con từ 15 ngày tuổi đến 55 ngày
tuổi.
Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
Làm cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện qui trình kỹ thuật sinh sản và sản xuất
giống loài cá khoang cổ nemo, góp phần đa dạng đối tượng nuôi, giảm áp lực khai thác
nguồn lợi cá cảnh biển tự nhiên.

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN
1.1. Hệ thống phân loại
Theo hệ thống phân loại Froese et at (2000) [24], cá khoang cổ nemo được xác
định vị trí phân loại như sau:
Ngành động vật có dây sống: Vertebrata
Liên lớp có hàm: Gnathostomata
Lớp cá xương: Osteichthyes
Nhóm cá Vây tia: Actinopterygii
Bộ cá vược: Perciformer
Họ cá thia: Pomacentridae
Giống cá khoang cổ: Amphipion
Loài cá khoang cổ nemo: Amphiprion ocellaris Cuvier, 1830
Các tên tiếng anh: Ocellaris Clownfish, False Clown Anemonefish.
1.2. Hình thái
Cá khoang cổ nemo có hình thái D. X -XI,13 - 17, A 11 - 13 P.16 - 18 . Vẩy
đường bên dao động từ 34 - 48. Vây lưng có 11 gai. Hàng vẩy ngang từ gốc của vây
lưng đến đường bên là 4 - 5 vảy. Từ đường bên đến gốc vây hậu môn là 22 - 25. Răng
dày, sắc bén, số lượng khoảng 28-32 ở mỗi hàm [13].
Hình 1.1: Cá khoang cổ nemo trưởng thành [36]
4
1.3. Đặc điểm sinh thái
Hầu hết cá khoang cổ đều sống quanh vùng rạn san hô vùng biển nhiệt đới, nơi
có độ sâu từ 1m đến 50m nước [32]. Phần lớn chúng sống ở mực nước từ 5m đến 15m,
màu sắc có thể thay đổi tùy theo các giao đoạn phát triển của cơ thể và vật chủ hải quì.
Cá khoang cổ được nuôi làm cảnh đã bắt đầu từ những năm 1881 nhưng những
hiểu biết về đặc điểm sinh học của chúng đến gần giữa thế kỷ XX mới được khám phá
[18]. Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu các đặc điểm sinh học và sinh thái học
của các loài cá cảnh biển như Allen (1972) [12] nghiên cứu về sinh thái học của các
loài cá khoang cổ.
Cá khoang cổ nói chung và cá khoang cổ nemo nói riêng có một khả năng đặc
biệt có thể sống cộng sinh với các loài hải quì. Chúng thường nằm trên cơ thể hải quì
vào ban đêm mà không bị tổn thương mặc dầu các xúc tu hải quì có thể gây tê liệt cho
tất cả các loài khác [18, 29]. Hai nhân tố đóng góp vào sự “miễn dịch” của cá đó là tập
tính bơi đặc trưng cùng với những chất đặc biệt có trong lớp màng nhầy ở da cá. Nhờ
có chất này, cá có thể trung hòa được những độc tố trên bề mặt của các xúc tu hải quì
[12, 20, 26].
1.4. Đặc điểm sinh trưởng
Cá khoang cổ nhìn chung sinh trưởng tương đối chậm. Theo Fautin và Allen
(1992) [19] tuổi thọ của chúng ngoài tự nhiên được xác định từ 6 tuổi đến 10 tuổi
nhưng trong nuôi nhốt cá có thể sống trên 18 năm. Cá thành thục đầu tiên sau sáu
tháng tuổi, thường con cái có kích thước lớn hơn con đực.
Sự sinh trưởng của cá khoang cổ khác nhau tùy từng loài, nhưng ngay những cá
thể cùng loài cũng có sự khác biệt. Giai đoạn cá còn non và tiền trưởng thành có tốc độ
tăng trưởng nhanh nhất [34]. Tại Eniwetok (Mỹ), Allen (1972) [12] đã làm thí nghiệm
thấy rằng trong một đàn cá nuôi, những cá lớn sẽ tăng trưởng nhanh hơn những cá nhỏ
trong cùng một đàn do chúng cạnh tranh thức ăn mạnh mẽ hơn. Kích thước của vật hội
sinh hải quì cũng ảnh hưởng đến tăng trưởng của cá khoang cổ, cá sống cùng hải quì
có kích thước lớn sẽ tăng trưởng nhanh hơn cá sống trong hải quì kích thước nhỏ [12].
Khi nghiên cứu về tốc độ tăng trưởng của đàn cá khoang cổ đỏ trong bể nuôi,
Hà Lê Thị Lộc (2005) [5] cho thấy tốc độ tăng trưởng của cá cao nhất trong hai tháng
đầu. Từ 2 đến 3 tháng tuổi, cá con đạt kích cỡ phù hợp để cung cấp cho thị trường
Châu Âu.
5
1.5. Đặc điểm dinh dưỡng
Theo Hà Lê Thị Lộc (2004) [3] và một số tác giả khác, cá khoang cổ là nhóm
ăn tạp, thức ăn chủ yếu có nguồn gốc động vật, phổ thức ăn tương đối rộng và chuỗi
thức ăn ngắn nên năng lượng có ích là khá cao.
Ngoài tự nhiên, cá khoang cổ dành phần lớn thời gian vào việc tìm kiếm thức
ăn [28]. Thành phần thức ăn quan trọng nhất của cá khoang cổ là sinh vật phù du với 4
nhóm chính là giống Hypnea thuộc ngành tảo đỏ, loài Schizothrix mexicana ngành tảo
lục. Các động vật chân Chèo Paracaudacia truncata và Tisbe furcata. Sau đó là nhóm
Tunicate, Amphipoda, Isopoda, Mollusca, trứng cá, giun thỉnh thoảng còn gặp cả
trứng cá khoang cổ [20].
Theo Allen (1972) [12], trứng cá khoang cổ cũng thỉnh thoảng bắt gặp trong dạ
dày của những cá bố mẹ đang chăm sóc ổ trứng. Sau khi cá đẻ trứng, cá đực chăm sóc
trứng và ăn những trứng không thụ tinh hoặc bị hư hỏng. Một số tác giả khác cho rằng
trong điều kiện nuôi cho sinh sản nhân tạo, cá bố mẹ sẽ ăn trứng cá của mình nếu
người nuôi không cách ly chúng ra khỏi ổ trứng [30].
Hà Lê Thị Lộc (2004) [3], cho biết khi nghiên cứu thành phần thức ăn trong dạ
dày cá khoang cổ đỏ (Amphiprion fenatus) vùng biển Khánh Hòa cho thấy thành phần
thức ăn chủ yếu trong dạ dày là nhóm Copepoda (chiếm 34,61%), sau đó là trứng cá
các loại (11,2%). Ngoài ra, có nhiều chủng loại thức ăn khác nhau được tìm thấy trong
dạ dày như nhóm hai mảnh vỏ Bivalvia, Gastropoda, Nematoda, Isopoda, Amphipoda,
Cladocera, Mycidacea, trứng và phôi cá, thậm chí có cả trứng của cá khoang cổ đỏ.
Trong điều kiện sinh sản nhân tạo, chế độ dinh dưỡng của cá khoang cổ đỏ gồm
những thành phần thức ăn có nguồn gốc từ các loài động vật giáp xác như: ấu trùng
nauplii của Artemia, Copepoda, B. Plicatilis, tôm, vi tảo và thức ăn tổng hợp Năm
2008, Hà Lê Thị Lộc và Nguyễn Thị Thanh Thủy [7] đã thử nghiệm ảnh hưởng của
thức ăn đến tỷ lệ sống và tăng trưởng của cá khoang cổ đỏ giống. Kết quả cho thấy chế
độ thức ăn có ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ sống và sự tăng trưởng chiều dài của cá khoang
cổ đỏ dưới một tháng tuổi. Cá được ăn luân trùng (Brachionus plicatilis) kết hợp với
tảo tươi (Nannochloropsis oculata) ngay từ một ngày tuổi và Artemia khi cá 3 ngày
tuổi, có tỷ lệ sống từ 70,83 – 72,50%, cao hơn đáng kể so với cá sử dụng Artemia thay
vì luân trùng chỉ đạt tỷ lệ sống từ 10,83 – 27,50%. Cá được ăn luân trùng kết hợp với
tảo tươi (Nannochloropsis oculata) và Artemia, sau 30 ngày tuổi có chiều dài trung

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Trương Sĩ Kỳ và Hà Lê Thị Lộc (2001), Cơ sở sinh thái và sinh học nhằm phục
vụ cho sinh sản nhân tạo cá khoang cổ (Amphiprion clarkii) vùng biển Khánh
Hoà. Báo cáo Đề Tài Trung Tâm Khoa Học Tự Nhiên và Công Nghệ Quốc Gia.
Viện Hải Dương Học Nha Trang. 28 trang.
2. Hà Lê Thị Lộc (2003), Nghiên cứu sinh sản nhân tạo cá khoang cổ đỏ
(Amphiprion frenatus Brevoort, 1856). Tuyển tập nghề cá sông Cửu Long, Báo
cáo Khoa Học Hội Thảo Quốc Gia nghiên cứu khoa học phục vụ nghề nuôi
trồng Thủy sản ở các tỉnh phía Nam. Trang: 208 – 215.
3. Hà Lê Thị Lộc (2004), Một số đặc điểm dinh dưỡng của cá khoang cổ đỏ
(Amphiprion frenatus Brevoort, 1856) vùng biển Nha Trang – Khánh Hòa.
Tuyển tập nghiên cứu biển, NXB Khoa học Kỹ thuật, tập XIV. Trang: 163 -168.
4. Hà Lê Thị Lộc (2005), Nghiên cứu cơ sở sinh học phục vụ cho sinh sản nhân
tạo cá khoang cổ (Amphirion sp.) vùng biển Khánh Hòa. Luận án Tiến sĩ Ngư
Loại Học, Viện Hải Dương Học, Nha Trang. 174 trang.
5. Hà Lê Thị Lộc (2005), Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản cá khoang cổ đỏ
(Amphiprion frenatus Brevoort, 1856) vùng biển Nha Trang. Tuyển tập Hội
thảo Toàn quốc về nghiên cứu và ứng Dụng Khoa Học Công Nghệ trong nuôi
trồng Thủy sản, NXB Khoa học Kỹ thuật. Trang: 571 – 576.
6. Hà Lê Thị Lộc và Bùi Thị Quỳnh Thu (2009), Ảnh hưởng của thức ăn đến tăng
trưởng, tỷ lệ sống và màu sắc của cá khoang cổ đỏ (Amphiprion frenatus
Brevoort, 1856). Tuyển tập Hội nghị khoa học Toàn quốc về Sinh học biển và
Phát triển bền vững, NXB Khoa học tự nhiên và công nghệ. Trang: 443 - 450.
7. Hà Lê Thị Lộc và Nguyễn Thị Thanh Thủy (2008), Ảnh hưởng của thức ăn đến
tỷ lệ sống và tăng trưởng của cá khoang cổ đỏ (Amphiprion frenatus Brevoort,
1856) giống. Tạp chí khoa học công nghệ biển. Số:2 (T9).Trang: 81-89.
8. Hà Lê Thị Lộc và Nguyễn Thị Thanh Thuỷ (2009), Quá trình phát triển phôi và
biến thể của cá khoang cổ nemo (Amphiprion ocellaris Cuvier, 1830) trong
điều kiện thí nghiệm. Tạp chí Khoa học và công nghệ biển. Hà Nội năm 2009.
pp: 103.
48
9. Nguyễn Thị Thanh Thủy và Nguyễn Trung Kiên (2008), Ảnh hưởng của độ
muối đến tỷ lệ sống và tăng trưởng của cá khoang cổ đỏ (Amphiprion frenatus
Brevoort, 1856) giống. Tạp chí Khoa học và Công nghệ biển T8. Số 4. Tr 82 –
88.
Tiếng Anh
10. Ajith Kumar, T.T. and Balasubramanian, T. (2009), Broodstock development,
spawning and larval rearing of the false clown fish, Amphiprion ocellaris in
captivity using estuarine water, Current Science, vol. 97 No. 10, 25 November,
pp.1483-1486.
11. Alayse J. P. (1983), Application of techniques used for temperate marine fish in
breeding Amphirion ocellaris Cuvier. Proceedings of Marine Aquariology of
the Oceanographical Institue, 16 Dec 1983, Vol. 10, No. 5, France. pp. 505 –
519.
12. Allen, G. R. (1972), Anemone fishes, T. F. H publication Inc. Ltd, Perth. 288pp.
13. Allen, G. R. (1972), Anemone fishes, T. F. H publication Inc. Ltd, Perth. 57 –
58pp.
14. Astakhov D. A.; Poponov S. Y. and Poponova V. R. (2002), Scientific Research
in Zoological Parks, EURO- ASIAN REGIONAL ASSOCIATION OF ZOOS
AND AQUARIA. MOSCOW zoo, Government of Moscow, 2002, Vol 14pp.
pp: 145 – 155.
15. Aquarama (2003), Advanced technology in ornamental fish aquaculture. The
3
rd
Aquarama World Conference. 51pp.
16. Bailey M. and Sandford G. (1996), The new guide to aquarium fish. A
comprehensive and authoritative guide to tropical fresh water, brackish and
marine fishes. Smithmark publisher. pp: 108 – 111.
17. Claude E. Boyd, (1990), Water quality in ponds for aquaculture, Birmingham
Publishing Co. Birmingham, Alabama. pp. 84 – 85.
18. Eschmeyer, W.N. (1998), Encyclopedia of fishes, Natural World Publishe &
Academic Press. United State. pp. 205 – 208.
19. Fautin, D.G. and Allen, G. R. (1992), Field guide to anemonefishes and their
host sea anemones, Western Australia museum, Perth. 160pp.
49
20. Fautin, D.G. and Allen, G. R. (1992), Field guide to anemonefishes and their
host sea anemones, Western Australia museum, Perth. 166pp.
21. Frank H. Hoff Jr (1996), Conditioning, spawning and rearing of fish with
emphasis on marine clownfish, Aquaculture Consultants Inc. 33418 Old Saint
Joe Rd. Date City, FL 33525.
22. Fricke H. W. (1979), Mating system, resource defence and *** change in the
Anemonefish Amphiprion akalloisos. Z. Tierpsychol. 50. pp: 313-326.
23. Fricke H. W. (1983), Social control of ***: field experiments with the
Anemonefish Amphiprion bicinctus. Z. Tierpsychol. 61. pp: 71-77.
24. Froese R. and D. Pauly (2000). The CD-Rom Version of Fishbase. Four disks.
ICLARM. Philippines.
25. Godwin J. R. (1994a), Behavioral aspects of protandrous *** change in the
anemonefishes, Amphiprion melanopus and endocrine correlates. Animal
Behaviour 48. pp: 55-567.
26. Guiter S. (1996), Relation between sea anemones and marine organisms: the
example of the symbiosis with the clown fish, Publisher Ecole Nationale
Veterinaire, Alfort (France). 1996, 205pp.
27. Hattori A. (1991). Socially controlled growth and size-dependent *** change in
the anemonefish Amphiprion frenatus in Okinawa, Japan. [JAP. J.
ICHTHYOL.], vol. 38, no. 2. pp: 165-178.
28. Haschick R. D. (1998), Reproductive behaviour of the Skunk Clownfish,
Amphiprion akallopisos, under captive conditions. Master Thesis of GENT
UNIVERSITY. Belgium.
29. Mebs D. (1994), Anemonefish sybiosis: Vulnerability and resistance of fish to
the toxin of the sea anemone. Toxicology Abstracts; ASFA Marine
Biotechnology Abtracts; ASFA1: Biological Sciences & Living Resouces.
Frankfurt. Vol. 32, no. 9, pp: 1059 – 1068.
30. Moe, M. A. (1992), The marine aquarium handbook, Beginning to breeder,
Green Turtle Publication. American. 318 pp.
31. Moyer J.T. and Bell L.J.(1976), Reproductive behaviour of the anemonefish
Amphiprion clarkii at Miyake – Jima, Japan. Jpn.J. Ichthyol. Vol 23, no 1.pp:
23 – 32.
50
32. Myers R. F. (1991), Micronesian reef fish, A practical guide to the
identification of the coral reef fishes of the Tropical Central and Western
Pacific, A Coral Graphics GUAM. USA, 298pp.
33. Ochi H. (1985), Temporal patterns of breeding and larval settlement in a
temperate population of the tropical anemonefish, Amphiprion clarkii . Jap. J.
Ichthyol. Vol 32. pp: 248 - 257.
34. Ochi H. (1986), Growth of the anemonefish Amphiprion clarkii in temperate
waters, with special reference to the influence of settling time on the growth of
0-year olds. [MAR. BIOL.]. Japan. Vol. 92, no. 2, pp: 223-229.
35. Ross R. M. (1978), Reproductive behavior of the anemonefish Amphiprion
melanopus on Guam. Copeia. (1978). Hawaii, Honolulu, USA. No1, pp 103-107.
Websites
36. http://www.flickr.com/photos/michaelhenke/3289494272/