Chuyên Đề Mô hình định lượng phân tích các yếu tố tác động tới kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thủ công mỹ nghệ

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sản phẩm thủ công mỹ nghệ là mặt hàng có truyền thống lâu đời của
Việt Nam, đã được xuất khẩu từ khá sớm so với các mặt hàng khác, và có
những đóng góp tích cực vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Theo số
liệu của Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu ngành hàng thủ công mỹ
nghệ của nước ta đã đạt 3,5 tỷ USD vào năm 2009. Hiện nay hàng thủ công
mỹ nghệ của Việt Nam cũng đã có mặt ở gần 200 quốc gia trên thế giới, và
được đánh giá là một trong những mặt hàng có tiềm năng xuất khẩu rất lớn.
Hà Nội là một trong những địa phương có nhiều làng nghề và doanh
nghiệp thủ công mỹ nghệ nhất trên cả nước. Trong những năm qua, hoạt động
xuất khẩu thủ công mỹ nghệ của Hà Nội đã góp phần tích cực vào việc
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết công ăn việc làm và nâng cao thu nhập
cho hàng trăm ngàn lao động ở khu vực làng nghề.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy hoạt động xuất khẩu thủ công mỹ nghệ của
cả nước nói chung, Hà Nội nói riêng vẫn còn có nhiều hạn chế. Doanh nghiệp
xuất khẩu chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, gặp rất nhiều khó khăn
trong việc tìm kiếm nguồn vốn và thị trường xuất khẩu. Hệ thống hỗ trợ
ngành chưa hiệu quả, không có nhiều tiến bộ trong đổi mới sản phẩm hay quy
mô sản phẩm còn hạn hẹp. Điều này đã làm hạn chế phần nào tiềm năng xuất
khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ ở nước ta.
Để có thể tìm ra những giải pháp hiệu quả nhằm thúc đẩy hoạt động
xuất khẩu thủ công mỹ nghệ, nhất thiết phải có những đánh giá toàn diện và
khoa học về những yếu tố tác động tới kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thủ
công mỹ nghệ, xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố. Chỉ trên cơ sở đó
chúng ta mới có những định hướng đúng đắn và những điều chỉnh kịp thời




2
nhằm phát huy tối đa tiềm năng xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Trước
yêu cầu đó, giới hạn nghiên cứu tại Hà Nội, nhóm tác giả đã quyết định lựa
chọn đề tài: “Mô hình định lượng phân tích các yếu tố tác động tới kim

ngạch xuất khẩu nhóm hàng thủ công mỹ nghệ của Hà Nội giai đoạn
2005 - 2009” làm đề tài tham dự cuộc thi Sinh viên nghiên cứu khoa học Đại
học Ngoại thương năm 2011.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Trong thời gian qua có khá nhiều nghiên cứu sử dụng mô hình kinh tế
lượng, cụ thể là mô hình trọng lượng nhằm phân tích các yếu tố tác động tới
tổng kim ngạch xuất khẩu hoặc kim ngạch xuất khẩu các nhóm hàng của một
quốc gia.
Tuy nhiên, đối với nhóm hàng thủ công mỹ nghệ, mặc dù đã có nhiều
nghiên cứu về hoạt động xuất khẩu nhóm hàng này, nhưng chưa có nghiên
cứu nào sử dụng mô hình trọng lượng nhằm phân tích các yếu tố tác động tới
kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thủ công mỹ nghệ, của cả ngành nói chung,
và của từng tiểu ngành nói riêng.
Vì vậy, đề tài nghiên cứu khoa học “Mô hình định lượng phân tích
các yếu tố tác động tới kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thủ công mỹ
nghệ của Hà Nội giai đoạn 2005 - 2009” là đề tài đầu tiên chỉ ra và phân
tích một cách định lượng các yếu tố tác động tới kim ngạch xuất khẩu ngành
hàng thủ công mỹ nghệ.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động xuất khẩu thủ công mỹ
nghệ của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2005 -
2009 và các nhân tố tác động tới hoạt động xuất khẩu này.




3
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Đề tài nghiên cứu về hoạt động xuất khẩu và các yếu tố
tác động đến hoạt động xuất khẩu ngành hàng thủ công mỹ nghệ.
Về không gian: Mặc dù đề tài có khái quát hoạt động xuất khẩu thủ
công mỹ nghệ của cả nước, nhưng phạm vi nghiên cứu chính để xây dựng mô
hình định lượng là các doanh nghiệp xuất khẩu thủ công mỹ nghệ trên địa bàn
thành phố Hà Nội1.
Về thời gian: Từ năm 2005 - 2009. Đây là quãng thời gian đủ dài để
đánh giá tác động của các yếu tố tới kim ngạch xuất khẩu thủ công mỹ nghệ
của Hà Nội. Hơn nữa, do nghiên cứu có sử dụng các phân tích định lượng nên
thời gian nghiên cứu trên cũng phụ thuộc vào sự sẵn có của số liệu.
4. Mục tiêu nghiên cứu
 Xác định được những yếu tố có ảnh hưởng và xây dựng mô hình định
lượng đánh giá tác động của những yếu tố ấy tới kim ngạch xuất khẩu
nhóm hàng thủ công mỹ nghệ của Hà Nội;
 Nghiên cứu sâu kinh nghiệm về hoạt động sản xuất và xuất khẩu thủ
công mỹ nghệ của Ấn Độ - một nước có nhiều điều kiện tương đồng
với Việt Nam để rút ra những bài học cho xuất khẩu thủ công mỹ nghệ
của nước ta;
 Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao kim ngạch xuất khẩu nhóm
hàng thủ công mỹ nghệ của Hà Nội nói riêng, cả nước nói chung trong
thời gian sắp tới.
5. Phương pháp nghiên cứu
1 Sau khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính vào năm 2008 thì tính cả trên địa bàn Thành
phố Hà Nội mở rộng




4
Để hoàn thành nghiên cứu, nhóm tác giả sử dụng phương pháp phân
tích định lượng với những thông tin và số liệu thứ cấp được tổng hợp từ
nhiều nguồn khác nhau, trong đó chủ yếu là số liệu của Tổng cục Thống kê và
Tổng cục Hải quan.
Bên cạnh đó, nhóm tác giả cũng sử dụng phương pháp duy vật lịch sử,
duy vật biện chứng, luôn đặt đối tượng nghiên cứu trong những mối tương
quan tác động nhiều chiều và xem xét đầy đủ các khía cạnh trong những hoàn
cảnh khác nhau.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết thúc, danh mục bảng biểu, tài liệu tham khảo
và phụ lục, đề tài được chia làm ba chương:
Chương 1: Khái quát về xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu nhóm
hàng thủ công mỹ nghệ. Cơ sở lý thuyết của mô hình định lượng.
Chương 2: Phân tích các yếu tố tác động tới kim ngạch xuất khẩu
nhóm hàng thủ công mỹ nghệ của Hà Nội giai đoạn 2005 - 2009.
Chương 3: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động xuất
khẩu nhóm hàng thủ công mỹ nghệ trong thời gian tới.