Tài liệu Mô hình CNH trong lịch sử và sự lựa chọn của đảng ta

Mô hình CNH trong lịch sử và sự lựa chọn của đảng taLời mở đầu
Như chúng ta đã biết,sau khi hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ,Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN)quyết định đưa Việt Nam đi lên chủ nghĩa xã hội(CNXH ) bỏ qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa nhưng cơ sở vật chất kỹ thuật của chúng ta lúc bấy giờ còn rất lạc hậu,lại bị chiến tranh tàn phá nặng nề nên không phù hợp với CNXH.Chính vì thế ,đại hội đảng toàn quốc lần thứ III đã xác định công nghiệp hoá-hiện đại hoá (CNH_HĐH) là vụ trọng tâm hàng đầu của thời kì quá độ lên CNXH ở nước ta nhằm xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho CNXH.Nhưng vấn đề đặt ra là xây dựng một chiến lược CNH_HĐH phù hợp với từng thời kì phát triển của nền kinh tế.Từ năm 1986 ,Đảng và Nhà nước đã đề xuất triển khai chiến lược đổi mới ,dành nhiều nguồn lực để thực hiện CNH_HĐH một cách nhanh chóng và hiểu quả.Trước sức ép của toàn cầu hoá và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế cũng như trước những đòi hỏi của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đang diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh nhiều thách thức mới đang nảy sinh ,đòi hỏi quá trình CNH_HDH phải được đẩy mạnh hơn nữa .Chính vì thế ,đại hội đảng IX đã đưa ra một chiến lược phát triển kinh tế mới: “Phát triển kinh tế ,CNH_HĐH là nhiệm vụ trung tâm. Con đường CNH_HĐH ở nước ta cần và có thể rút ngắn thời gian so với các nước đi trước,vừa phải có bước tuần tự vừa phải có bước nhảy vọt .Phát huy lợi thế của đất nước,tận dụng mọi khả năng để đạt trình độ công nghệ tiên tiến,đặc biệt là công nghệ thông tin và công nghệ sinh học,tranh thủ ứng dụng ngày càng nhiều hơn,ở mức độ cao hơn và phổ biến hơn những thành tựu mới về khoa học và công nghệ,từng bước phát triển kinh tế tri thức” . Nhưng muốn đi được con đường mà đảng ta đã chọn phải có những giải pháp đặc biệt.Theo đầu đề thì dưới đây chúng ta sẽ nghiên cứu những vấn đề đó.


Nội dung chính
I/.Một số vấn đề cơ bản về CNH_HĐH
1. Khái niệm CNH_HĐH :
Những khái niệm kinh tế nói chung và khái niệm CHH_HĐH nói riêng đều mang tính lịch sử, tức là luôn có sự thay đổi cùng với sự phát triển của nền sản xuất xã hội và của khoa học công nghệ .Do đó, việc nhận thức đúng đắn khái niệm này trong từng giai đoạn phát triển của nền sản xuất xã hội có ý nghĩa to lớn cả về lý luận và thực tiễn.
Để hiểu được khái niệm CNH_HĐH chúng ta phải đi từ hai cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật (KHKT) mà lịch sử đã trải qua và đặt nó trong bối cảnh của thời đại ngày nay để vận dụng vào công cuộc phát triển kinh tế ở các nước đang phát triển.Cuộc cách mạng KHKT lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở Anh với mục tiêu cơ khí hoá gắn với bước chuyển từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp .Khái niệm công nghiệp hoá(CNH) gắn với cuộc cách mạng này .Lúc bấy giờ CNH được hiểu là quá trình biến một nước nông nghiệp thành một nước công nghiệp , là quá trình thay thế lao động thủ công bằng lao động sử dụng máy móc .Sau cuộc cách mạng KHKT lần thứ nhất nhân loại bước lên cuộc cách mạng khoa học kĩthuật_công nghệ(KHKT_CN)lần hai vào những năm 40 của thế kỉ 20 và nó xuất hiện ở những nước đã trải qua cách mạng lần thứ nhất.Mục tiêu của cuộc cách mạng KHKT_CN lần này là tiếp cận kinh tế tri thức, hiện đại hoá các trang thiết bị, máy móc,tăng cường tự động hoá trong sản xuất, có sự giao thoa giữa văn minh công nghiệp và văn hậu công nghiệp.Khái niệm hiện đại hoá(HĐH) gắn với cuộc cách mạng này.HĐH được hiểu là quá trình chuyển từ công cụ cơ khí sang công cụ tự động và sử dụng rộng rãi robot ,chuyển từ năng lượng truyền thống sang năng lượng hạt nhân ,chuyển từ vật tư có nguồn gốc tự nhiên sang vật tư có nguồn gốc nhân tạo là chủ yếu,công nghệ sinh học nhất là công nghệ gen được tăng cường nghiên cứu và vận dụng vào thực tế ,bên cạnh đó là phát triển công nghệ kĩ thuật cao . Như vậy HĐH là khái niệm dùng để chỉ sự biến đổi trình độ kĩ thuật công nghệ, trình độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế của một quốc gia ngang tầm với trình độ trang bị kĩ thuật công nghệ mà thế giới đã đạt được.
Trong thời đại ngày nay, một nước đi sau khi thực hiện CNH phải gắn liền với HĐH.Và để có thể làm được điều đó chúng ta phải xây dựng được một khái niệm về CNH_HĐH .Từ 2 khái niệm trên và từ thực tiễn tiến hành CNH_HĐH ở các nước thì trong thời đại ngày nay đã xuất hiện khái niệm “kép “ CNH_HĐH .Thuật ngữ này được đưa ra từ Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 7 khoá VI và đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII ĐCSVN : CNH_HĐH là quá trình chuyển đổi căn bản toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh ,dịch vụ và quản lý kinh tế xã hội từ sử dụng sức lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động cùng với công nghệ ,phương tiện và phương pháp tiên tiến hiện đại dựa trên sự phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa học _công nghệ tạo ra năng suất xã hội cao.
2/Tất yếu khách quan phải thực hiện CNH_HĐH:
Thứ nhất là do yêu cầu của việc xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho CNXH.Vì cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH là nền đại công nghiệp lớn hiện đại ,có cơ cấu kinh tế hợp lý ,trình độ xã hội hoá cao dựa trên nền tảng của khoa học công nghệ tiên tiến ,được hình thành có kế hoạch trên toàn bộ nền kinh tế quốc dân ,dưới sự thống trị của quan hệ sản xuất XHCN.
Thứ hai do yêu cầu phải thực hiện mục tiêu nâng cao năng suất lao động _ cái bảo đảm cho CNXH chiến thắng các xã hội trước nó và để nâng cao đời sống của mọi thành viên trong xã hội .C.Mác:” Phân tích cho đến cùng năng suất lao dộng là cái cơ bản nhất ,quyết định nhất ,sở dĩ chủ nghĩa tư bản (CNTB) chiến thắng được chủ nghĩa phong kiến(CNPK)vì CNTB tạo ra một năng suất lao động cao hơn CNPK ; do đó CNXH muốn chiến thắng chủ nghĩa tư bản thì CNXH phải tạo ra một năng suất lao động cao hơn nhiều so với CNTB .Đó là điểm chính yếu “(tác phẩm sáng kiến vĩ đại _Lênin toàn tập ,tập 44)
Thứ ba là do hiện nay trên thế giới đang diễn ra xu thế toàn cầu hoá,hội nhập kinh tế thế giới ,tất cả các nước đều đẩy mạnh nghiên cứu khoa học kĩ thuật,phát triển công nghệ sản xuất để tăng sản lượng ,nâng cao chất lượng sản phẩm,tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế và làm chủ thị trường trong nước.Nếu chúng ta không phát triển khoa học kĩ thuật thì chúng ta không thể nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm điều đó cũng đồng nghĩa với việc sản phẩm của chúng ta không thể cạnh tranh được với sản phẩm của các nước khác trên thị trường quốc tế thậm chí cả thị trường trong nước.