Tiến Sĩ Marketing lãnh thổ nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn thành phố Hà Nội

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NĂM 2013

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN i
LỜI CAM ĐOAN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC BẢNG BIỂU ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH xi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT xii

PHẦN MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MARKETING LÃNH THỔ NHẰM THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI 11
1.1 Cơ sở lý luận về Marketing lãnh thổ 11
1.1.1 Định nghĩa và đặc điểm của marketing lãnh thổ 11
1.1.1.1 Định nghĩa marketing lãnh thổ 11
1.1.1.2 Đặc điểm của marketing lãnh thổ 12
1.1.2 Chủ thể của marketing lãnh thổ 14
1.1.2.1 Các nhà chức trách và quản lý lãnh thổ, các tổ chức công cộng 14
1.1.2.2 Khu vực kinh tế tư nhân – các doanh nghiệp 15
1.1.2.3 Cộng đồng dân cư 15
1.1.3 Phân đoạn thị trường, lựa chọn thị trường mục tiêu và định vị lãnh thổ 16
1.2 Cơ sở lý luận về FDI và thu hút FDI 17
1.2.1 Khái niệm về FDI và thu hút FDI 17
1.2.2 Mục tiêu thu hút FDI cho lãnh thổ 18
1.2.2.1 Xác định mục tiêu của thu hút FDI 18
1.2.2.2 Cơ sở xác lập mục tiêu thu hút FDI 19
1.2.3 Các chức năng quản lý nhà nước của chính quyền địa phương nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thu hút FDI 21
1.2.3.1 Chức năng dự báo 21
1.2.3.2 Chức năng định hướng 21
1.2.3.3 Chức năng bảo hộ và hỗ trợ 21
1.2.3.4 Chức năng tổ chức và điều hành 22
1.2.3.5 Chức năng kiểm tra và giám sát 22
1.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 23
1.3.1 Ảnh hưởng của nhóm nhân tố môi trường vĩ mô tới marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 23
1.3.1.1 Môi trường luật pháp - chính trị (P) 23
1.3.1.2 Môi trường kinh tế (E) 24
1.3.1.3 Môi trường văn hóa xã hội (S) 24
1.3.1.4 Môi trường công nghệ (T) 25
1.3.1.5 Môi trường quốc tế (toàn cầu) 26
1.3.2 Ảnh hưởng của các nhân tố môi trường cạnh tranh 26
1.3.3 Ảnh hưởng của nhóm nhân tố từ phía các nhà đầu tư nước ngoài 27
1.3.4 Ảnh hưởng của nhóm nhân tố các cơ quan, chủ thể thực hiện của marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 30
1.4 Marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 32
1.4.1 Vai trò và nhiệm vụ của marketing lãnh thổ với thu hút FDI 32
1.4.1.1 Vai trò của marketing lãnh thổ với thu hút FDI 32
1.4.1.2 Nhiệm vụ cơ bản của marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 33
1.4.2 Vận dụng các công cụ marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 35
1.4.2.1 Cung sản phẩm lãnh thổ (Product) 35
1.4.2.2 Giá cả và không gian lãnh thổ (Price) 40
1.4.2.3 Vị trí, địa điểm (Place) 41
1.4.2.4 Khuếch trương và quảng bá lãnh thổ (Promotion) 42
1.4.2.5 Sức mạnh của chính quyền (Power) và thái độ của công chúng (Public) 44
1.4.3 Đánh giá kết quả và điều chỉnh marketing lãnh thổ nhằm nâng cao hiệu quả thu hút FDI 45
1.4.3.1 Đánh giá kết quả marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 45
1.4.3.2 Điều chỉnh các biện pháp, công cụ để nâng cao hiệu quả marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 48
1.5 Kinh nghiệm vận dụng marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 48
1.5.1 Kinh nghiệm vận dụng marketing lãnh thổ ở châu Á 48
1.5.1.1 Kinh nghiệmvận dụng marketing lãnh thổ ở Philippines dựa vào cải thiện môi trường trong nước 48
1.5.1.2 Kinh nghiệm vận dụng marketing lãnh thổ của Singapore dựa vào sự cải thiện marketing 49
1.5.2 Kinh nghiệm marketing lãnh thổ của một số tỉnh thành phố Việt Nam 50
1.5.2.1 Kinh nghiệm marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI của Đà Nẵng 50
1.5.2.2 Kinh nghiệm marketing lãnh thổ với việc thu hút FDI của tỉnh Bình Dương 51
1.5.3 Tổng hợp kinh nghiệm quốc tế và trong nước về marketing lãnh thổ thu hút đầu tư FDI tham khảo cho Thành Phố Hà Nội 53
1.5.3.1 Vai trò đặc biệt quan trọng của Lãnh đạo địa phương trong quá trình xây dựng và thực hiện chiến lược marketing lãnh thổ 53
1.5.3.2 Xác định tầm nhìn đúng đắn để định hướng rõ ràng và lâu dài cho công tác kế hoạch hóa marketing lãnh thổ 54
1.5.3.3 Ý nghĩa quyết định của nghiên cứu và hiểu biết hành vi nhà đầu tư 55
1.5.3.4 Vai trò quan trọng của định vị hình ảnh trong marketing lãnh thổ 56
1.5.3.5 Xác lập chiến lược marketing hỗn hợp lãnh thổ đúng đắn và phù hợp 56
1.5.3.6 Thực hiện kiểm tra và đánh giá hoạt động marketing lãnh thổ 57

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MARKETING LÃNH THỔ NHẰM THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI TRONG GIAI ĐOẠN TỪ 2009 ĐẾN 2012 60
2.1 Thực trạng phát triển kinh tế và thu hút FDI của Hà Nội trong thời gian từ 2009 đến 2012 60
2.1.1 Khái quát về dân số và kinh tế của Hà Nội - Thủ đô của Việt Nam 60
2.1.2 Thực trạng thu hút đầu tư nước ngoài của Thành phố Hà Nội 61
2.2 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới Marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI trên địa bàn Hà Nội 64
2.2.1 Phân tích ảnh hưởng các nhân tố vĩ mô 64
2.2.1.1 Ảnh hưởng của nhân tố Pháp luật – Chính sách (P) 64
2.2.1.2 Ảnh hưởng của nhân tố kinh tế (E) 66
2.2.1.3 Ảnh hưởng của nhân tố Nhân khẩu – Xã hội -Văn hóa (S) 68
2.2.1.4 Ảnh hưởng của nhân tố Khoa học – Công nghệ (T) 70
2.2.1.5 Ảnh hưởng của nhân tố Quốc tế (I) 72
2.2.2 Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố môi trường cạnh tranh 73
2.2.3 Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về nhà đầu tư 74
2.2.4 Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố bên trong (của Hà Nội) 75
2.2.4.1 Các nhân tố gắn liền với điểm mạnh của Hà Nội 75
2.2.4.2 Các nhân tố liên quan đến điểm yếu của Hà Nội 77
2.2.5 Phân tích SWOT của Hà Nội đối với thu hút FDI 78
2.2.5.1 Những cơ hội và thách thức 78
2.2.5.2. Những điểm mạnh và điểm yếu 79
2.3 Phân tích và đánh giá về marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI trên địa bàn Hà Nội trong thời gian từ 2009 đến 2012 81
2.3.1 Xác định và thu hút khách hàng/nhà đầu tư chiến lược trên địa bàn Hà Nội 81
2.3.2 Thực trạng marketing lãnh thổ với việc thu hút FDI của Hà Nội qua điều tra của luận án 85
2.3.2.1 Mục tiêu và nội dung điều tra 85
2.3.2.2 Phương pháp nghiên cứu 86
2.3.2.3 Qui mô và cơ cấu mẫu điều tra định lượng 87
2.3.2.4 Kết quả nghiên cứu 88
2.4 Đánh giá hoạt động marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI trên địa bàn thành phố Hà Nội 96
2.4.1 Những thành công và kết quả của hoạt động marketing lãnh thổ 96
2.4.1.1 Triết lý về khách hàng 96
2.4.1.2 Tổ chức định hướng marketing 97
2.4.1.3 Hiệu quả hoạt động marketing. 97
2.4.2 Hạn chế cơ bản về marketing lãnh thổ với việc thu hút FDI của thành phố Hà Nội 100
2.4.2.1 Môi trường đầu tư chưa được cải thiện mạnh mẽ 100
2.4.2.2 Tuyên bố định vị không rõ ràng 101
2.4.2.3 Các chương trình xúc tiến và truyền thông kém hiệu quả 102
2.4.2.4 Hạn chế về hạ tầng cơ sở 104

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP MARKETING LÃNH THỔ NHẰM THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI, GIAI ĐOẠN 2013 – 2020 107
3.1 Bối cảnh mới tác động đến hoạt động marketing lãnh thổ nhằm thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam trong thời gian tới 107
3.1.1 Bối cảnh chung 107
3.1.2 Thách thức đối với thu hút đầu tư nước ngoài của Việt nam 108
3.2 Quan điểm marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI của Việt Nam đến 2020 109
3.2.1 Quan điểm 1: Marketing lãnh thổ phải đảm bảo thu hút FDI phù hợp với các chương trình phát triển công nghiệp, kinh tế xã hội. 109
3.2.2 Quan điểm 2: Marketing lãnh thổ cần phải hỗ trợ thực hiện khai thác vốn FDI trên cơ sở tận dụng tốt nhất lợi thế cạnh tranh của Việt Nam với các quốc gia trong khu vực ASEAN. 110
3.2.3 Quan điểm 3: Marketing lãnh thổ tạo diều kiện thuận lợi cho việc thu hút, sử dụng và quản lý đầu tư trực tiếp nước ngoài hiệu quả. 3.2.4 Quan điểm 4: Marketing lãnh thổ phải đảm bảo khuyến khích thu hút FDI "sạch" cho sự phát triển bền vững nền kinh tế Việt nam 111
3.3 Mục tiêu thu hút FDI của Hà Nội 111
3.3.1 Phương hướng phát triển của Thủ đô Hà Nội 111
3.3.2 Định hướng thu hút FDI của Hà Nội 113
3.3.3 Mục tiêu thu hút FDI của Hà Nội 114
3.4 Các giải pháp marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI trên địa bàn thành phố Hà Nội 114
3.4.1 Tìm hiểu, nắm bắt hành vi của nhà đầu tư nước ngoài 114
3.4.1.1 Nhà đầu tư là khách hàng 114
3.4.1.2 Am hiểu nhà đầu tư là cơ sở thỏa mãn nhu cầu của họ 115
3.4.2 Phân đoạn, lựa chọn khách hàng mục tiêu và định vị lãnh thổ 117
3.4.2.1 Phân đoạn thị trường các nhà đầu tư 117
3.4.2.2 Lựa chọn khách hàng mục tiêu 118
3.4.2.3 Định vị hình ảnh Hà Nội 118
3.4.3 Marketing hỗn hợp lãnh thổ của Hà Nội nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài 120
3.4.3.1 “Sản phẩm lãnh thổ” và “Quyền lực của Chính quyền” (Product – Power) 121
3.4.3.2 Truyền thông, quảng bá lãnh thổ (Promotion) 129
3.4.3.3. Nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm xúc tiến đầu tư 134
3.4.3.4 Phân phối và giá cả lãnh thổ (Place, Price) 135
3.4.3.5 Tìm kiếm sự ủng hộ của người dân đối với các dự án FDI (Public) 136
3.4.4 Xây dựng các chương trình marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 138
3.4.4.1 Chương trình hành động 138
3.4.4.2 Triển khai thực hiện các giải pháp marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 141
3.4.5 Đánh giá và điều chỉnh chương trình marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI 142
3.5 Kiến nghị và đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư của Việt Nam nhằm thu hút FDI của Hà Nội 143
3.5.1 Giải pháp khuyến nghị nhằm thu hút FDI đối với Hà Nội 143
3.5.2 Một số kiến nghị chính sách về cải thiện môi trường đầu tư của Việt Nam 145
KẾT LUẬN 149
TÀI LIỆU THAM KHẢO 152
PHỤ LỤC 158



PHẦN MỞ ĐẦU
1 Tính cấp thiết của đề tài
Trong phạm vi một quốc gia, các vùng lãnh thổ hay địa phương luôn đứng trước thách thức đạt được sự phát triển đồng bộ và bền vững. Trong điều kiện hiện tại của các vùng, để phát huy lợi thế của mình, nhu cầu về vốn ngày càng trở nên cấp bách mà con đường khả thi và hiệu quả nhất là thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
Xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế đã làm cho sự chuyển dịch vốn giữa các quốc gia, trong đó có vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) ngày càng gia tăng. Điều này tạo ra sự cạnh tranh giữa các quốc gia, các vùng lãnh thổ trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài để phát triển KT-XH trong nước.
Thông qua công cụ marketing lãnh thổ, lãnh đạo các địa phương có thể hiểu biết và xác định chính xác những mong đợi hiện tại hay tiềm năng của tổng thể các tác nhân hoạt động trên một vùng lãnh thổ. Trên cơ sở đó, đưa ra các chính sách, biện pháp cần thiết để thu hút FDI nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu về vốn và công nghệ từ các nhà đầu tư bên ngoài.
Tuy nhiên, làm thế nào để khuếch trương một địa phương, một vùng lãnh thổ đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước? Cần cung cấp những dịch vụ gì cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài để họ đầu tư vào vùng hay địa phương mình, nhất là khi cạnh tranh giữa các vùng lãnh thổ để thu hút vốn đầu tư vào địa phương mình ngày càng trở nên mạnh mẽ? Câu trả lời thuộc về việc nhận thức và vận dụng công cụ marketing lãnh thổ của những người có trách nhiệm quản lý và phát triển vùng lãnh thổ/địa phương.
Marketing lãnh thổ là một lĩnh vực khoa học còn rất mới tại Việt Nam, cả về học thuật và thực tiễn. Các địa phương nói chung còn hạn chế trong nhận thức về vai trò xây dựng hình ảnh của mình đối với các nhà đầu tư và khách hàng từ bên ngoài lãnh thổ, dẫn đến việc thu hút vốn đầu tư, du khách và đội ngũ lao động chuyên nghiệp từ bên ngoài lãnh thổ chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế của địa phương.
Hà Nội là Thủ đô của Việt Nam. Để luôn luôn là trung tâm chính trị, văn hóa-xã hội và kinh tế của cả nước, lãnh đạo Thành phố Hà Nội đã và tiếp tục ban hành nhiều chính sách phát triển thủ đô, trong đó có chính sách thu hút và khuyến khích đầu tư. Hiểu biết và vận dụng tư duy cũng như qui trình marketing lãnh thổ vừa là yêu cầu, vừa là công cụ để thu hút đầu tư trong nước và quốc tế nhằm thực hiện thành công các chủ trương, chính sách phát triển KT-XH của Thủ đô.
Với lý do trên, tác giả đã chọn chủ đề “Marketing lãnh thổ nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu của Luận án tiến sĩ.

2 Mục tiêu nghiên cứu
Luận án “Marketing lãnh thổ nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn Thành phố Hà nội” hướng tới các mục tiêu cơ bản sau:
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI.
- Đánh giá thực trạng và phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động marketing lãnh thổ nhằm thu hút đầu tư nước ngoài trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2009-2012.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện marketing lãnh thổ nhằm thu hút đầu tư nước ngoài trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2013-2020.
Các câu hỏi nghiên cứu của luận án là:
- Định nghĩa, qui trình marketing lãnh thổ? Các chính sách (hay công cụ) marketing lãnh thổ nhằm thu hút FDI?
- Thực trạng marketing lãnh thổ với việc thu hút FDI trên địa bàn Hà Nội trong thời gian qua? Những thành công, hạn chế và các nguyên nhân của nó?
- Những giải pháp marketing lãnh thổ nào cần triển khai để thu hút FDI của Hà Nội trong giai đoạn 2013-2020?