Tiểu Luận Lý luận của Lênin về chủ nghĩa tư bản nhà nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và sự vận d

A. PHẦN MỞ ĐẦU

V.I.Lênin là người Mac-Xit đầu tiên đã có công nghiên cứu sâu sắc vấn đề Chủ nghĩa tư bản Nhà nước trong rất nhiều tác phẩm của mình, xay dựng nên những nền tảng lý luận về Chủ nghĩa tư bản Nhà nước trong điều kiện chuyên chính vô sản. Và đã áp dụng lý luận này vào nước Nga sau thời kỳ cộng sản thời chiến.

Sau khi thấy rõ sự thất bại trong cái ý định dùng phương pháp “xung phong”, nghĩa là dùng con đường ngắn nhất, nhanh nhất, trực tiếp nhất để thực hiện việc sản xuất và phân phối theo nguyên tắc xã hội chủ nghĩa, cùng với tình hình chính trị lúc đó Lênin nhận thấy cần phải rút lui về vị trí của chủ nghĩa tư bản Nhà nước, cần phải chuyển từ “xung phong” sang “bao vây”. Sự chuyển đổi ấy được đánh dấu bằng chính sách kinh tế mới (N.E.P).

Khi chuyển sang NEP, Lênin đã thẳng thắn thừa nhận “Toàn bộ quan điểm chủ chúng ta về chủ nghĩa xã hội đã thay đổi về cơ bản”. Lênin nhấn mạnh rằng, chủ nghĩa tư bản Nhà nước ở trong một nước mà chính quyền thuộc về tư bản, và chủ nghĩa tư bản Nhà nước ở trong một Nhà nước mô sản, đó là hai khái niệm khác nhau. Lênin còn chỉ rõ chủ nghĩa tư bản Nhà nước trong điều kiện Nhà nước vô sản không những là một hiện tượng mới mà còn là “Một điều hết sức bất ngờ”, “Không ai dự kiến”. Người nói : “Trong một nước tiểu nông, trước hết các đồng chí phải bắc những chiếc cầu nhỏ vững chắc, đi xuyên qua chủ nghĩa tư bản Nhà nước tiến lên chủ nghĩa xã hội”, đây là một bước lìu chiến lược, đúng hơn là trở lại con đường phát triển hợp kinh tế.

Bằng nhiều luận cuả Lênin đi tới sự khẳng định rằng chủ nghĩa tư bản Nhà nước dưới chính quyền Xô viết Nga thời ấy là điều cần thiết và có lợi, chẳng những “Không đáng sợ, mà đáng mong đợi” đến mức nếu không nói đến nó thì “Đó không phải vì chúng ta mạnh và thông minh, mà vì chúng ta kém và dốt”.

Lý luận về chủ nghĩa tư bản Nhà nước của Lênin không phải được hình thành ngay một lúc. Lý luận đó ra đời “Căn cứ vào điều kiện thực tế và sự tất yếu do hoàn cảnh thực tế đề ra”, cho nên lý luận này được hình thành trong một quá trình trải qua thực tiễn, rút kinh nghiệm hoặc là phát triển dầu, hoặc là sửa đổi những quan niệm ban đầu.

ở nước ta hiện nay chưa có đủ điều kiện để trực tiếp đi lên chủ nghĩa xã hội, chúng ta còn phải trải qua một thời kỳ quá độ để đi lên chủ nghĩa xã hội. Con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội không thể nào khác ngoài con đường phát triển kinh tế hàng hoá, dung nạp, du nhập chủ nghĩa tư bản và hướng nó vào chủ nghĩa tư bản Nhà nước. Tư tưởng của Lênin về chủ nghĩa tư bản Nhà nước trong hệ thống chính sách kinh tế mới là một trong những di sản quý báu nhất mà Người để lại cho chúng ta. Việc nghiên cứu sâu sắc tư tưởng đó của Lênin về chủ nghĩa thiết thực đối với chúng ta. Khi vận dụng tư tưởng của Lênin về chủ nghĩa tư bản Nhà nước cần xem xét vận dụng nó vừa như là một sách lược kinh tế của Nhà nước vô sản, vừa như một thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ, một kiểu tổ chức kinh tế.

Thành tựu của công cuộc xây dựng đất nước theo đường lối phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa đã và đang tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiến bước trên con đường công nghiệp hoá hiện, hiện đại hoá vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Vậy, chủ nghĩa tư bản Nhà nước có vị trí, vai trò như thế nào trong quan hệ với các thành phần kinh tế khác để phát huy có hiệu quả các nguồn lực đẩy mạnh đất nước theo những mục tiêu đã hoạch định. Bài viết này góp phần làm rõ vấn đề đã nêu trên.

Bài viết này không tránh khỏi những hạn chế nhất định. Em rất mong nhận ý kiến phê bình góp ý của thầy cô để tiếp tục hoàn thiện môn học và vận dụng tốt hơn những kiến thức về kinh tế chính trị vào những môn học khác.


Đề tài: Lý luận của Lênin về chủ nghĩa tư bản nhà nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và sự vận dụng lý luận đó ở Việt Nam hiện nay