Tiến Sĩ Luật tục người Thái và sự vận dụng trong quản lý nhà nước đối với cộng đồng người Thái ở các tỉnh Bắ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2015
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 8
1.1. Tình hình nghiên cứu của tác giả nước ngoài 8
1.2. Các công trình nghiên cứu của tác giả trong nước 11
1.3. Đánh giá khái quát kết quả các công trình nghiên cứu có liên
quan đến đề tài 20
1.4. Những vấn đề cần tập trung nghiên cứu, luận giải sâu hơn 24
Chương 2: LUẬT TỤC NGƯỜI THÁI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
VỀ VẬN DỤNG LUẬT TỤC NGƯỜI THÁI TRONG QUẢN
LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CỘNG ĐỒNG NGƯỜI THÁI Ở
VIỆT NAM 27
2.1. Người Thái và luật tục người Thái ở Việt Nam 27
2.2. Những vấn đề lý luận về vận dụng luật tục người Thái trong
quản lý nhà nước đối với cộng đồng người Thái ở Việt Nam 49
2.3. Kinh nghiệm vận dụng luật tục, tập quán trong quản lý nhà
nước trên thế giới và ở Việt Nam 66
Chương 3: GIÁ TRỊ XÃ HỘI CỦA LUẬT TỤC NGƯỜI THÁI HIỆN
NAY VÀ THỰC TRẠNG VẬN DỤNG TRONG QUẢN LÝ
NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CỘNG ĐỒNG NGƯỜI THÁI Ở CÁC
TỈNH BẮC TRUNG BỘ VIỆT NAM 78
3.1. Giá trị xã hội và một số hạn chế của luật tục người Thái hiện nay 78
3.2. Thực trạng vận dụng luật tục người Thái trong quản lý nhà
nước đối với cộng đồng người Thái ở các tỉnh Bắc Trung Bộ
Việt Nam 110
Chương 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO VIỆC VẬN DỤNG
LUẬT TỤC NGƯỜI THÁI TRONG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
ĐỐI VỚI CỘNG ĐỒNG NGƯỜI THÁI Ở CÁC TỈNH BẮC
TRUNG BỘ VIỆT NAM 133
4.1. Quan điểm đảm bảo việc vận dụng luật tục người Thái trong
quản lý nhà nước đối với cộng động người Thái ở các tỉnh Bắc
Trung Bộ Việt Nam 133
4.2. Giải pháp đảm bảo việc vận dụng luật tục Thái trong quản lý
nhà nước đối với cộng đồng người Thái ở các tỉnh Bắc Trung
Bộ Việt Nam 139
KẾT LUẬN 163
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Điều 2, Hiếp pháp năm 2013 đã xác định “Nhà nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân,
do Nhân dân, vì Nhân dân” [82]. Do đó, trong tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước cần xây dựng cơ chế vận hành bảo đảm nguyên tắc tất cả
quyền lực thuộc về nhận dân. Điều 8, Hiến pháp 2013 chỉ rõ “Nhà nước được
tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến
pháp pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ” [82]. Để quản lý xã
hội bằng pháp luật, Nhà nước cần hoàn thiện pháp luật, tăng tính cụ thể, khả
thi của các qui định trong hệ thống văn bản qui phạm pháp luật, đồng thời
hoàn thiện những phương thức, biện pháp quản lý, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả
và tăng cường khả năng điều chỉnh bằng pháp luật trên mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội.
Vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật là một chức năng cơ bản của
Nhà nước, vừa là nhiệm vụ có tính chiến lược lâu dài vừa là nhiệm vụ trước
mắt. Trong Nghị quyết số 48-NQ/TW, ngày 24/5/2005 về Chiến lược xây
dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng
đến năm 2020, khi đề cập đến các giải pháp xây dựng pháp luật có nêu: “cần
nghiên cứu khả năng khai thác, sử dụng án lệ, tập quán (kể cả tập quán, thông
lệ quốc tế) và qui tắc của các hiệp hội nghề nghiệp, góp phần bổ sung và hoàn
thiện pháp luật” [12]. Xây dựng một hệ thống pháp luật đồng bộ, toàn diện,
phù hợp với điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước, ngoài việc vận
dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại, kỹ thuật pháp lý tiên tiến, cần
kế thừa, phát huy yếu tố tích cực của tập quán vận dụng vào công tác lập
pháp, công tác quản lý xã hội.
Trên khía cạnh văn hóa, việc phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc
được Đảng ta hết sức quan tâm. Theo đó, nghị quyết Đại hội Đảng qua các
thời kỳ đã thể hiện tính nhất quán về sự lãnh đạo của Đảng đối với nội dung
này. Văn kiện Đại hội XI tiếp tục làm rõ hơn yêu cầu phát huy các giá trị văn
hóa, trong đó Cương lĩnh 1991, Cương lĩnh bổ sung, phát triển năm 2011 chỉ rõ: “Kế thừa và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của cộng đồng
các dân tộc Việt Nam, tiếp thu những tinh hoa văn hoá nhân loại, xây dựng
một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, vì lợi ích chân chính và phẩm giá
con người” [17]. Từ việc tổng kết rút kinh nghiệm mười năm thực hiện Nghị
quyết TW5 (khóa VIII), Nghị quyết TW9 (khóa XI) tiếp tục khẳng định làm
sâu sắc thêm quan điểm xây dựng và phát triển văn hóa: “Xây dựng nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của
cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, nhân văn, dân
chủ và khoa học”, và khi nói về nhiệm vụ, nghị quyết nêu rõ “Giữ gìn và phát
huy di sản văn hóa của các dân tộc thiểu số, nhất là tiếng nói, chữ viết, trang
phục, lễ hội truyền thống; các giá trị tích cực trong tôn giáo, tín ngưỡng” [3].
Như vậy, việc khai thác các giá trị văn hóa nói chung và nghiên cứu tập
quán, luật tục nói riêng để xác định giá trị của nó nhằm vận dụng trong quản
lý xã hội là chủ trương có tính hệ thống của Đảng, Nhà nước, là yêu cầu đòi
hỏi từ thực tiễn khách quan.
Trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc Thái có quá trình lịch
sử phát triển lâu đời, với nền văn hóa phong phú, độc đáo; người Thái có
tiếng nói và chữ viết riêng. Ngoài ra, cộng đồng dân tộc Thái có một vị trí, vai
trò hết sức quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vùng cư trú của
người Thái là những địa bàn trọng yếu về quốc phòng, an ninh, là vùng đa
dạng về tài nguyên thiên nhiên, đã và đang góp phần vào phát triển kinh tế -
xã hội của đất nước.
Luật tục người Thái là một yếu tố cấu thành văn hóa Thái. Với những
đặc điểm riêng, luật tục người Thái có mối quan hệ chặt chẽ với pháp luật. Hệ
thống luật tục giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc gắn kết cộng đồng, tự
quản ở cộng đồng dân cư, điều hòa xã hội, trong việc giữ gìn và phát huy bản
sắc dân tộc của người Thái.
Tuy có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, song hệ thống luật tục người
Thái cho tới nay vẫn chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ, nhất là nghiên
cứu những giá trị xã hội của luật tục người Thái vận dụng trong quản lý nhà
nước đối với cộng đồng người Thái ở các tỉnh Bắc Trung bộ Việt Nam. Xuất phát từ những lý do nêu trên, nghiên cứu sinh đã chọn đề tài: Luật
tục người Thái và sự vận dụng trong quản lý nhà nước đối với cộng đồng
người Thái ở các tỉnh Bắc Trung Bộ Việt Nam.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
[FONT=Segoe UI]Luận án tìm hiểu luật tục người Thái, tập trung phân tích, đánh giá[/FONT]
[FONT=Segoe UI]những giá trị xã hội của luật tục người Thái, nhằm tìm ra những khả năng có[/FONT]
[FONT=Segoe UI]thể vận dụng trong quản lý nhà nước ở cơ sở đối với cộng đồng người Thái.[/FONT]
[FONT=Segoe UI]Trên cơ sở đó đề xuất những quan điểm và giải pháp vận dụng luật tục người[/FONT]
[FONT=Segoe UI]Thái trong quản lý nhà nước ở cơ sở đối với cộng đồng người Thái Bắc Trung[/FONT]
[FONT=Segoe UI]Bộ Việt Nam, góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị, bản sắc văn hóa, luật[/FONT]
[FONT=Segoe UI]tục người Thái trong điều kiện hiện nay.[/FONT]