LỜI MỞĐẦU Luật doanh nghiệp đã được Quốc hội khoá X, kỳ họp thứ 5 ngày 29/5/1999 thông qua với 84,5% phiếu thuận, tiếp đó được Chủ tịch Quốc hội ký ngày 12/6/1999, được Chủ tịch nước ký quyết định ban hành và đã chính thức có hiệu lực từ 1/1/2000. Đánh dấu một mốc quan trọng trong quá trình tích cực và nhất quán hoàn thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam theo các nguyên tắc kinh tế thị trường, Luật doanh nghiệp là kết quả của sự tập hợp những kinh nghiệm quý báu rút ra từ thực tiễn chuyển đổi cơ chế kinh tế suốt những năm cuối thập kỷ 90, mà trực tiếp là từ việc thực hiện Luật công ty, Luật doanh nghiệp tư nhân (đã được ban hành từ 1990) và được tiếp thu từ kinh nghiệm quốc tế, trước hết là Luật công ty của các nước ASEAN. Đồng thời, trong cùng bối cảnh chuyển đổi từ cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế thị trường, khác với Luật doanh nghiệp của Nga đặt trọng tâm vào đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá và tư nhân hoá khu vực doanh nghiệp Nhà nước, và cũng khác với Luật doanh nghiệp của Trung quốc đặt trọng tâm vào thúc đẩy xu hướng công ty hoá các doanh nghiệp Nhà nước và tạo động lực thành lập các doanh nghiệp mới, Luật doanh nghiệp của Việt Nam có đặc trưng nổi bật là thực hiện đột phá trong Đăng ký kinh doanh để tạo thuận lợi dễ dàng cho việc thành lập mới các doanh nghiệp dân doanh . Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đã nhấn mạnh trong Diễn văn bế mạc Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra ngày 13/11/2001 vừa qua như sau: "việc nghiêm chỉnh thực hiện Luật doanh nghiệp, ch ỉ đạo tháo gỡ những vướng mắc cho doanh nghiệp.v.v đã đem lại những kết quả rõ rệt, chứng tỏ rằng chúng ta có thể phát huy mạnh mẽ hơn nữa nguồn nội lực để phát triển đất nước". Thực tiễn triển khai Luật doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hà Nội (địa phương có số lượng và sự tập trung các doanh nghiệp đứng thứ hai cả nước chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh) thời gian gần đây đã và đang khẳng định tính đúng đắn của kết luận trên. Qua quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Ngoại thương, kết hợp với thực tế công tác của bản thân trong lĩnh vực kinh tế ngoài quốc doanh của địa bàn thành phố Hà nội, tôi quyết định chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quả thi hành luật doanh nghiệp c ủa các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn thành phố Hà nội “. Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên chắc chắn nội dung khoá luận không tránh khỏi những hạn chế nhất định, rất mong các thầy cô giáo và bạn đọc chân thành góp ý kiến. Nhân đây, tôi xin chân thành cảm ơn Khoa kinh tế Ngoại thương, Khoa Quản lý đào tạo tại chức trường Đại học Ngoại thương, Sở Công An Hà nội, và đặc biệt là thầy giáo hướng dẫn – Ts. Nguyễn Hữu Khải, đã giúp đỡ tôi hoàn thành Khoá luận tốt nghiệp đại học. ngoài quốc doanh trên địa bàn thành phố Hà nội “. Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên chắc chắn nội dung khoá luận không tránh khỏi những hạn chế nhất định, rất mong các thầy cô giáo và bạn đọc chân thành góp ý kiến. Nhân đây, tôi xin chân thành cảm ơn Khoa kinh tế Ngoại thương, Khoa Quản lý đào tạo tại chức trường Đại học Ngoại thương, Sở Công An Hà nội, và đặc biệt là thầy giáo hướng dẫn – Ts. Nguyễn Hữu Khải, đã giúp đỡ tôi hoàn thành Khoá luận tốt nghiệp đại học. ngoài quốc doanh trên địa bàn thành phố Hà nội “. Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên chắc chắn nội dung khoá luận không tránh khỏi những hạn chế nhất định, rất mong các thầy cô giáo và bạn đọc chân thành góp ý kiến. Nhân đây, tôi xin chân thành cảm ơn Khoa kinh tế Ngoại thương, Khoa Quản lý đào tạo tại chức trường Đại học Ngoại thương, Sở Công An Hà nội, và đặc biệt là thầy giáo hướng dẫn – Ts. Nguyễn Hữu Khải, đã giúp đỡ tôi hoàn thành Khoá luận tốt nghiệp đại học. ngoài quốc doanh trên địa bàn thành phố Hà nội “. Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên chắc chắn nội dung khoá luận không tránh khỏi những hạn chế nhất định, rất mong các thầy cô giáo và bạn đọc chân thành góp ý kiến. Nhân đây, tôi xin chân thành cảm ơn Khoa kinh tế Ngoại thương, Khoa Quản lý đào tạo tại chức trường Đại học Ngoại thương, Sở Công An Hà nội, và đặc biệt là thầy giáo hướng dẫn – Ts. Nguyễn Hữu Khải, đã giúp đỡ tôi hoàn thành Khoá luận tốt nghiệp đại học. ngoài quốc doanh trên địa bàn thành phố Hà nội “. Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên chắc chắn nội dung khoá luận không tránh khỏi những hạn chế nhất định, rất mong các thầy cô giáo và bạn đọc chân thành góp ý kiến. Nhân đây, tôi xin chân thành cảm ơn Khoa kinh tế Ngoại thương, Khoa Quản lý đào tạo tại chức trường Đại học Ngoại thương, Sở Công An Hà nội, và đặc biệt là thầy giáo hướng dẫn – Ts. Nguyễn Hữu Khải, đã giúp đỡ tôi hoàn thành Khoá luận tốt nghiệp đại học. MỤC LỤC Lời mởđầu Các chữ viết tắt CHƯƠNG I. TIẾP CẬN LUẬT DOANH NGHIỆP DƯỚI GÓC ĐỘ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC . .1 I. Quan điểm, nội dung cải cách nền hành chính nhà nước trong giai đoạn hiện nay. .1 1. Cải cách nền hành chính là trọng tâm của việc xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam . 1 2. Nội dung cải cách một bước nền hành chính 2 II. Nội dung chức năng quản lý Nhà nước trong Luật doanh nghiệp 6 1. Về công tác đăng ký kinh doanh . 7 2. Về công tác hậu kiểm 13 3. Về các công tác quản lý Nhà nước khác .17 III. Tác động của Luật doanh nghiệp trong thực tiễn phát triển kinh tế ở nước ta thời gian qua . .19 1. Các tác động tích cực . . 20 2. Các tác động tiêu cực . 26 2.1. Trong lĩnh vực quản lý Nhà nước .26 2.2. Trong hoạt động của các doanh nghiệp .29 CHƯƠNG II. THỰC TIỄN CÔNG TÁC TỔ CHỨC TRIỂN KHAI LUẬT DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI . 32 I. Những thuận lợi và khó khăn trong phát triển kinh tế và triển khai Luật doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hà Nội .32 1. Những yếu tố thuận lợi .32 2. Những yếu tố bất lợi .35 II. Thực tiễn Thực hiện luật doanh nghiệp trên địa bàn Hà nội 41 1. Công tác quán triệt và tuyên truyền Luật doanh nghiệp của các cấp cơ quan, Sở, Ban, Ngành của Thành phố .41 2. Công tác tổ chức đăng ký kinh doanh .43 3. Công tác hậu kiểm 44 4. Kết quảĐăng ký kinh doanh và hoạt động của doanh nghiệp theo Luật doanh nghiệp từ 1/1/2000 đến 12/2001 trên địa bàn Hà Nội46 III. Một số vướng mắc và vấn đề phát sinh trong thực tiễn triển khai Luật doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội . .50 1. Những vướng mắc từ văn bản pháp luật, cơ chế- chính sách 50 2. Về phía tổ chức thực hiện các cơ quan quản lý Nhà nước. 53 3. Về phía các doanh nghiệp .55 CHƯƠNG III. NHỮNG PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ NHẰM TĂNG CƯỜNG TRIỂN KHAI HIỆU QUẢ LUẬT DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI THỜI GIAN TỚI .57 I. Một số dự báo triển vọng phát triển doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội . .57 II. Một số nguyên tắc, nội dung, cơ chế hậu kiểm để tăng cường quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp .59 1. Những nguyên tắc và cơ chế liên quan đến việc Nhà nước hậu kiểm doanh nghiệp. .59 2. Cơ chế và giải pháp khi các chủ thể khác tham gia hậu kiểm. .63 3. Điều chỉnh cơ cấu tổ chức và quan hệ giữa cơ quan đăng ký kinh doanh (Thành phố+ quận, huyện) với các đơn vị Sở, ngành chức năng quản lý Nhà nước khác (Sở KHĐT, Sở TCVG, Sở KHCN&MT, Sở công nghiệp, sở thương mại, Cục thuế, UBND các cấp) trong quá trình tổ chức đăng ký kinh doanh 66 3.1.Về hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và bộ máy của cơ quan đăng ký kinh doanh . 67 3.2. Vềđiều chỉnh quan hệ và phân công trách nhiệm giữa cơ quan đăng ký kinh doanh với các đơn vị sở, ngành chức năng quản lý Nhà nước khác của Thành phố trong quá trình tổ chức đăng ký kinh doanh .71 1. Công tác quán triệt và tuyên truyền Luật doanh nghiệp của các cấp cơ quan, Sở, Ban, Ngành của Thành phố .41 2. Công tác tổ chức đăng ký kinh doanh .43 3. Công tác hậu kiểm 44 4. Kết quảĐăng ký kinh doanh và hoạt động của doanh nghiệp theo Luật doanh nghiệp từ 1/1/2000 đến 12/2001 trên địa bàn Hà Nội46 III. Một số vướng mắc và vấn đề phát sinh trong thực tiễn triển khai Luật doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội . .50 1. Những vướng mắc từ văn bản pháp luật, cơ chế- chính sách 50 2. Về phía tổ chức thực hiện các cơ quan quản lý Nhà nước. 53 3. Về phía các doanh nghiệp .55 CHƯƠNG III. NHỮNG PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ NHẰM TĂNG CƯỜNG TRIỂN KHAI HIỆU QUẢ LUẬT DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI THỜI GIAN TỚI .57 I. Một số dự báo triển vọng phát triển doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội . .57 II. Một số nguyên tắc, nội dung, cơ chế hậu kiểm để tăng cường quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp .59 1. Những nguyên tắc và cơ chế liên quan đến việc Nhà nước hậu kiểm doanh nghiệp. .59 2. Cơ chế và giải pháp khi các chủ thể khác tham gia hậu kiểm. .63 3. Điều chỉnh cơ cấu tổ chức và quan hệ giữa cơ quan đăng ký kinh doanh (Thành phố+ quận, huyện) với các đơn vị Sở, ngành chức năng quản lý Nhà nước khác (Sở KHĐT, Sở TCVG, Sở KHCN&MT, Sở công nghiệp, sở thương mại, Cục thuế, UBND các cấp) trong quá trình tổ chức đăng ký kinh doanh 66 3.1.Về hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và bộ máy của cơ quan đăng ký kinh doanh . 67 3.2. Vềđiều chỉnh quan hệ và phân công trách nhiệm giữa cơ quan đăng ký kinh doanh với các đơn vị sở, ngành chức năng quản lý Nhà nước khác của Thành phố trong quá trình tổ chức đăng ký kinh doanh .71 1. Công tác quán triệt và tuyên truyền Luật doanh nghiệp của các cấp cơ quan, Sở, Ban, Ngành của Thành phố .41 2. Công tác tổ chức đăng ký kinh doanh .43 3. Công tác hậu kiểm 44 4. Kết quảĐăng ký kinh doanh và hoạt động của doanh nghiệp theo Luật doanh nghiệp từ 1/1/2000 đến 12/2001 trên địa bàn Hà Nội46 III. Một số vướng mắc và vấn đề phát sinh trong thực tiễn triển khai Luật doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội . .50 1. Những vướng mắc từ văn bản pháp luật, cơ chế- chính sách 50 2. Về phía tổ chức thực hiện các cơ quan quản lý Nhà nước. 53 3. Về phía các doanh nghiệp .55 CHƯƠNG III. NHỮNG PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ NHẰM TĂNG CƯỜNG TRIỂN KHAI HIỆU QUẢ LUẬT DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI THỜI GIAN TỚI .57 I. Một số dự báo triển vọng phát triển doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội . .57 II. Một số nguyên tắc, nội dung, cơ chế hậu kiểm để tăng cường quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp theo luật doanh nghiệp .59 1. Những nguyên tắc và cơ chế liên quan đến việc Nhà nước hậu kiểm doanh nghiệp. .59 2. Cơ chế và giải pháp khi các chủ thể khác tham gia hậu kiểm. .63 3. Điều chỉnh cơ cấu tổ chức và quan hệ giữa cơ quan đăng ký kinh doanh (Thành phố+ quận, huyện) với các đơn vị Sở, ngành chức năng quản lý Nhà nước khác (Sở KHĐT, Sở TCVG, Sở KHCN&MT, Sở công nghiệp, sở thương mại, Cục thuế, UBND các cấp) trong quá trình tổ chức đăng ký kinh doanh 66 3.1.Về hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và bộ máy của cơ quan đăng ký kinh doanh . 67 3.2. Vềđiều chỉnh quan hệ và phân công trách nhiệm giữa cơ quan đăng ký kinh doanh với các đơn vị sở, ngành chức năng quản lý Nhà nước khác của Thành phố trong quá trình tổ chức đăng ký kinh doanh .71 4. Các giải pháp đồng bộ khác nhằm tăng cường triển khai hiệu quả Luật doanh nghiệp thời gian tới . 78 KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
