Thạc Sĩ Luận văn Thạc sĩ Lịch sử: Văn hoá đảo quan lạn huyện vân đồn tỉnh quảng ninh trong lịch sử

Luận văn Thạc sĩ dài 103 trang có File WORD

MỞ ĐẦU . 1
Chương 1: KHÁI QUÁT VỀ ĐẢO QUAN LẠN HUYỆN VÂN ĐỒN
TỈNH QUẢNG NINH 8
1.1. Vị trí địa lý - Điều kiện tự nhiên 8
1.2. Quan Lạn trong lịch sử . 10
1.3. Thành phần dân cư, dân tộc . 13

Chương 2: VĂN HOÁ VẬT CHẤT CỦA CƯ DÂN ĐẢO QUAN LẠN HUYỆN VÂN ĐỒN TỈNH QUẢNG NINH . 15
2.1. Ăn- ở- mặc- đi lại . 15
2.2. Hoạt động kinh tế . 20
2.2.1. Kinh tế ngư nghiệp . 20
2.2.2. Kinh tế thương nghiệp 24
2.2.3. Kinh tế nông nghiệp . 29
2.2.4. Kinh tế lâm nghiệp . 30
2.2.5. Nghề vận tải biển 31

Chương 3: VĂN HOÁ TINH THẦN CỦA CƯ DÂN ĐẢO QUAN LẠN . 34
HUYỆN VÂN ĐỒN TỈNH QUẢNG NINH . 34
3.1 Các tục lệ chủ yếu trong đời sống . 34
3.1.1. Sinh đẻ . 34
3.1.2. Cưới xin . 37
3.1.3. Tang ma . 45
3.1.4. Một số lễ tết và lễ hội trong năm . 48
3.1.5. Những biến đổi ngày nay 54
3.2. Tín ngưỡng- tôn giáo . 56
3.2.1 Tín ngưỡng dân gian . 57
3.2.2. Những ảnh hưởng của tam giáo trong đời sống ngư dân Quan
Lạn . 69
3.3. Văn học dân gian . 72
3.4. Mối quan hệ và ảnh hưởng giữa văn hoá tinh thần của ngư dân Quan
Lạn với ngư dân và cư dân Quảng Ninh. 85
KẾT LUẬN . 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO 91




MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Văn hoá là hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội. Nếu văn hoá vật chất cung cấp cho con người mọi phương tiện cần thiết để ứng phó với môi trường tự nhiên và xã hội thì văn hoá tinh thần lại thực hiện chức năng gắn kết cộng đồng, điều chỉnh xã hội, định hướng các chuẩn mực làm động lực cho sự phát triển.
Văn hoá Việt Nam là thành quả kết tinh những tinh hoa có phong cách riêng biệt của nhiều cộng đồng dân cư. Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, trong lao động sản xuất, mỗi cộng đồng dân cư trên các vùng lãnh thổ khác nhau vừa sáng tạo ra truyền thống văn hoá riêng cho mình, vừa giao lưu tác động lẫn nhau làm cho nền văn hoá vật chất, tinh thần Việt Nam phong phú đa dạng. Bản sắc văn hoá Việt Nam có ý nghĩa thiêng liêng cao quý là linh hồn của núi sông là biểu hiện sự trường tồn của giống nòi, là sợi dây kết nối giữa các thế hệ.
Mỗi giá trị văn hóa đều được biểu hiện trong cuộc sống thường nhật, được lưu giữ trong trí nhớ, chữ viết, tồn tại trong lối sống, kí ức, tâm thức của mỗi con người. Những giá trị văn hoá đặc biệt là văn hoá tinh thần với những sinh hoạt cộng đồng có tính bền vững lâu dài song đang đứng trước nguy cơ thất truyền mai một rất cao, nhất là khi các điều kiện của đời sống đang từng bước được cải thiện cùng với sự hấp dẫn của những loại hình giải trí hiện đại. Do đó cần hết sức coi trọng bảo tồn, kế thừa và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống không chỉ là bảo tồn mô hình mà phải làm cho những giá trị văn hoá đó đi vào đời sống cộng đồng một cách tự nhiên, trở thành lối sinh hoạt có văn hóa của mỗi người dân.
Vị trí cách biệt với đất liền, sự giao lưu với các khu vực xung quanh cũng như trình độ phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội còn nhiều hạn chế đã làm cho những giá trị văn hoá truyền thống của ngư dân đảo Quan Lạn, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh trở nên vô cùng quan trọng trong đời sống của cư dân nơi đây. Những giá trị văn hoá được vun đắp trong hàng ngàn năm lịch sử vừa là kết quả của sự giao lưu tình cảm văn hoá giữa các cộng đồng ngư dân, vừa là sản phẩm của sự hòa nhập trong truyền thống của ngư dân Quan Lạn- hoà nhập để cùng nhau kiên cường đứng trước biển nơi đầu sóng ngọn gió, hoà nhập để tạo nên sức mạnh đập tan âm mưu xâm lược của các thế lực ngoại xâm, gìn gữi từng tấc đất biên cương của tổ quốc, hoà nhập để cùng “chung lưng đấu cật” cần cù làm ăn và phát triển. Hơn nữa được quy định bởi tính chất ngư nghiệp, quan niệm tâm linh cũng như những tục lệ trong đời sống văn hoá tinh thần của ngư dân nơi đây có nhiều nét đặc trưng riêng và tiến bộ đơn giản mà ý nghĩa, đa dạng mà thống nhất. Đặc biệt hơn, những hoạt động tín ngưỡng tôn giáo, lễ hội ở Quan Lạn đã và đang trở thành một trong những tiềm năng quan trọng để phát triển loại hình kinh tế du lịch văn hoá - lịch sử - sinh thái trên đảo.
Dựa trên nghị quyết hội nghị lần thứ X Ban chấp hành trung ương Đảng khoá 9 đã xác định “tiếp tục đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng tư tưởng đạo đức lối sống và đời sống văn hoá lành mạnh trong xã hội ", với mục đích bảo tồn và phát huy các giá trị bản sắc trong văn hoá của ngư dân đảo Quan Lạn, được sự giúp đỡ chỉ bảo tận tình của PGS TS. Đàm Thị Uyên, cùng các thầy cô giáo trong tổ bộ môn lịch sử Việt Nam và Ban chủ nhiệm khoa lịch sử ĐHSP - ĐHTN, nên em chọn “Văn hoá đảo Quan Lạn huyện Vân Đồn tỉnh Quảng Ninh trong lịch sử” làm đề tài luận văn. Đề tài góp phần làm rõ một số nội dung và hình thức biểu hiện, chỉ ra những nét đặc sắc mang tính truyền thống trong văn hoá của ngư dân đảo Quan Lạn. Qua đó góp phần giáo dục thế hệ trẻ trên đảo có ý thức trách nhiệm giữ gìn bảo vệ những giá trị văn hoá truyền thống. Từ việc phát huy bảo tồn các yếu tố văn hoá sẽ thúc đẩy hơn nữa sự phát triển kinh tế xã hội ở địa phương.