Tài liệu Lịch sử châu âu từ sau cách mạng pháp ðến hội nghị vienne

LỊCH SỬ CHÂU ÂU TỪ SAU CÁCH MẠNG PHÁP ÐẾN HỘI NGHỊ VIENNE



I. TỪ CHẾ ÐỘ TỔNG TÀI ÐẾN ÐẾ CHẾ

Sau khi phái Jacobins bị thất bại, tư sản phản động lên nắm chính quyền dưới hình thức quốc ước Thermidor và chế độ Ðốc chính. Những năm dưới thời cai trị của quốc ước Thermidor và chế độ Ðốc chính là những năm nhân dân Pháp sống trong bầu không khí chính trị đen tối và thiếu thốn về kinh tế. Nhân dân đã nhiều lần nổi dậy khởi nghĩa chống chính quyền. Tình hình này làm cho bọn bảo hoàng mạnh lên và ráo riết hoạt động giành chính quyền. Trong khi đó chế độ Ðốc chính tỏ ra mất uy tín do những khó khăn về tài chính. Bên cạnh đó là khuynh hướng tả của một số đại biểu trong quốc hội làm cho tư sản Thermidor lo ngại sẽ trở lại chế độ chuyên chính dân chủ cách mạng. Do đó, giai cấp tư sản cầm quyền lo sợ. Họ cho rằng cần phải có một chính quyền mạnh để bảo đảm quyền lợi của họ, vì vậy, họ đã nhờ đến bàn tay của Napoléon để làm cuộc đảo chính vào ngày 18 tháng sương mù (11.1799). Sau cuộc đảo chính, chính quyền nằm trong tay một ban Tổng tài lâm thời gồm 3 người: Napoléon Bonaparte, Sièyes và Ducot.

1. Chế độ Tổng Tài.

Một tháng sau ngày đảo chính, một bản Hiến Pháp mới được ban hành vào tháng 12.1799. Theo Hiến Pháp, đứng đầu nhà nước là ba vị Tổng tài. Napoléon là Tổng tài thứ nhất, nắm toàn bộ quyền hành, hai vị kia chỉ là tư vấn.

Quyền Lập Pháp nằm trong tay hai viện: Viện Bảo dân gồm100 người trên 25 tuổi và đoàn Lập Pháp gồm 300 người trên 30 tuổi. Cả hai viện đều không có quyền đề ra luật mà chỉ thảo luận những dự án do chính phủ đưa ra.

Bộ máy tinh vi của Napoléon thiết lập trong chế độ Tổng tài nhằm làm tê liệt những quyền dân chủ của nhân dân. Thực chất của chế độ mới là nền chuyên chế quân sự của phe đại tư sản mà Napoléon là người đại diện. Chính sách nội trị của ông đã chứng tỏ rằng chính phủ tư sản đã thủ tiêu những thành quả của cách mạng Pháp và chỉ giữ lại những thành quả nào của cách mạng có lợi cho giai cấp tư sản.

2. Ðế chế I. (1804 - 1815).

Năm 1802, Napoléon tự phong cho mình chức Tổng tài suốt đời, đến 1804 thì xưng là Hoàng đế, lập ra Ðế chế I. Ðế chế I thực chất là nền quân chủ tư sản nằm trong tay cá nhân Napoléon.

Sau khi tuyên bố đế chế, một triều đình mới được tổ chức, họ Bonapate trở thành một dòng vua mới của Pháp. Ðể kiện toàn bộ máy chính quyền, Napoléon tiến hành những cải cách và ban hành nhiều bộ luật, một số các bộ luật đó hiện nay vẫn được thi hành ở Pháp.

2.1. Các bộ luật của Napoléon:

- Bộ Dân luật: thông qua vào tháng 3.1804. Ðây là một văn bản có hệ thống mà mục đích chính là đảm bảo quyền tư hữu của giai cấp tư sản. Bộ luật này đặt địa vị người phụ nữ rất thấp kém và bất lợi đối với anh em về quyền thừa kế. Những nhà bình luận dù thiên vị nhất cũng đều cho rằng so với pháp chế thời cách mạng, bộ luật này là một bước lùi.

- Bộ Hình luật: ra đời vào năm1811. Bộ luật này qui định những vụ xử có tính chất hình sự. Hình luật qui định duy trì tội tử hình, khôi phục hình phạt đánh bằng roi đã bị cách mạng thủ tiêu, công nhận điều luật Le Chapelier. Các công đoàn công nhân đều bị nghiêm cấm hoạt động và những cuộc bãi công đều bị trừng trị nghiêm khắc. Công nhân bị đặt dưới sự kiểm soát của chính phủ và bị kiểm tra bằng sổ lao động (tiểu bạ công nhân). Công nhân cũng bị cấm không được tổ chức và tham gia vào các cuộc bãi công.

- Bộ Thương luâtû (1807): pháp lý hóa những quan hệ sản xuất TBCN dựa trên sự bảo đảm những quyền tư hữu của giai cấp tư sản. Nó còn đề ra những khế ước trong việc kinh doanh hoặc thành lập công ty, những qui định về việc thanh toán nợ.

Tất cả những bộ luật này tuy so với pháp chế thời kì cách mạng là một bước lùi nhưng so với những luật lệ phong kiến đang tồn tại ở châu Âu, thì đây làì những công trình tiến bộ của giai cấp tư sản.