Thạc Sĩ Kinh tế tư nhân trong ngành thủy sản ở tỉnh Bến Tre

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Kinh tế tư nhân trong ngành thủy sản ở tỉnh Bến Tre
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương, 6 tiết.
Mở Đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bến Tre là một tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long, được hợp thành
bởi 3 cù lao lớn. Với địa thế nằm ở cuối nguồn Cửu Long và gần như bao
trùm toàn bộ vùng hạ lưu sông Tiền, bốn nhánh đổ ra biển, đã tạo ra cho Bến
Tre một hệ sinh thái khá độc đáo của một vùng cù lao cửa sông với 65 km bờ
biển, địa hình có nhiều sông ngòi, kênh rạch lớn nhỏ, đây là tiềm năng rất lớn
để Bến Tre phát triển ngành thủy sản. Vì vậy, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ
tỉnh lần thứ VII (2000) đã xác định thủy sản là ngành kinh tế mũi nhọn là
bước đột phá sự tăng trưởng kinh tế của địa phương và chủ trương này được
cụ thể hoá bằng các nghị quyết, chuyên đề về phát triển ngành thủy sản, trong
đó đặc biệt quan tâm về phát triển kinh tế tư nhân (KTTN) trong ngành thủy
sản. Trên thực tế, thời gian qua KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre phát
triển khá mạnh và đã đóng góp rất lớn vào phát triển ngành thủy sản, KTTN
có nhiều kinh nghiệm trong khai thác, chế biến và nuôi trồng thủy sản. Mặt
khác, KTTN rất linh hoạt, nhạy bén với cơ chế thị trường phù hợp với điều
kiện phát triển kinh tế biển hiện nay. Tuy nhiên, do ảnh hưởng tư duy nhận
thức cũ về KTTN của một số cán bộ xem nhẹ vai trò của KTTN, nên KTTN
chưa phát huy hết vai trò trong phát triển ngành thủy sản nói riêng và phát
triển kinh tế tỉnh nhà nói chung.
Để tiếp tục khai thác có hiệu quả tiềm năng thế mạnh của KTTN và
phấn đấu sớm đưa ngành thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh,
thì cần làm rõ thực trạng KTTN nhằm hoạch định chính sách phù hợp để phát
triển KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre theo nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN).
Chính vì vậy, “Kinh tế tư nhân trong ngành thủy sản ở tỉnh Bến Tre”
3
được chọn làm đ ề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ Kinh tế.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Kinh tế tư nhân trong quá trình đổi mới ở nước ta hiện nay đã được
nhiều nhà khoa học quan tâm ở các góc độ, phạm vi, mức độ khác nhau và đã
có nhiều bài viết đăng trên các báo, tạp chí như:
- GS.TS Hồ Văn Vĩnh (chủ biên), Kinh tế tư nhân và quản lý nhà nước
đối với kinh tế tư nhân ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2003. Trong công trình này, tác giả đã đề cập đến vị trí, vai trò của KTTN
trong nền kinh tế nhiều thành phần; vấn đề quản lý của nhà nước đối với
KTTN, thực trạng KTTN ở nước ta, phương hướng, giải pháp, chiến lược
phát triển KTTN trong tình hình hiện nay.
- TS. Hà Huy Thành (chủ biên), Thành phần kinh tế cá thể, tiểu chủ và
tư b ản tư nhân- lý luận và chính sách, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002.
tác giả đã nghiên cứu những vấn đề lý luận về kinh tế cá thể, tiểu chủ và tư
bản tư nhân, đánh giá và phân tích thực trạng phát triển khu vực KTTN ở
nước ta trong thời kỳ đổi mới, đồng thời trình bày những quan điểm, chính
sách và đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực
KTTN trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
- Luận văn thạc sĩ Phan Mậu Doãn, Kinh tế tư nhân trong nền kinh tế
thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở tỉnh Đồng Nai, Học viện Chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh, 2005. Tác giả đã phân tích, đánh giá vị trí, vai trò và
xu hướng vận động của KTTN trong nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN. Phân tích thực trạng KTTN ở tỉnh Đồng Nai, từ đó đề ra những giải
pháp có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả của KTTN ở Đồng Nai.
- Cùng một số bài viết của các tác giả: GS.TS Vũ Đình Bách; PGS.TS
Vũ Văn Phúc; PGS.TS Nguyễn Đình Kháng; PGS.TS Ngô Thị Ho ài Lam;
GS.TS Nguyễn Thị Doan; TS Nguyễn Văn Lịch.
4
Trong ngành thủy sản, đã có luận án tiến sĩ của Nguyễn Thị Hồng Minh
về đề tài “Phát huy năng lực các thành phần kinh tế trong công nghiệp chế
biến thủy sản xuất khẩu ở Việt Nam hiện nay”, năm 1996, luận án này chỉ đề
cập đến việc phát huy năng lực các thành phần kinh tế trong công nghiệp chế
biến thủy sản xuất khẩu chung cho cả nước. Luận án tiến sĩ của Nguyễn
Thành Hưng về đề tài: “Doanh nghiệp nhà nước khai thác, chế biến thủy sản
trong cơ chế thị trường ở nước ta hiện nay”, năm 2001, luận án chỉ đề cập
doanh nghiệp nhà nước khai thác, chế biến thủy sản trong phạm vi cả nước
và một số luận văn thạc sĩ nghiên cứu về ngành thủy sản như:
- “Phát triển công nghiệp chế biến thủy sản ở tỉnh Kiên Giang”, năm
2000 của thạc sĩ Lê Thị Đ ào Thanh. Luận văn chỉ đề cập ở góc độ đánh bắt xa
bờ biển, chế biển hải sản (cá nước mặn, nước lợ) ở tỉnh Kiên Giang.
- “Phát huy năng lực kinh tế tư nhân trong ngành thủy sản ở Kiên
Giang”, năm 2000 của thạc sĩ Võ Thị Xinh. Luận văn này đề cập vai trò thành
phần KTTN trong công nghiệp khai thác chế biến thủy sản (cá nước mặn,
nước lợ) ở tỉnh Kiên Giang.
- “Phát triển công nghiệp chế biến thủy sản ở tỉnh An Giang”, năm 2001
của thạc sĩ Lưu Vĩnh Nguyên. ở luận văn này, tác giả chỉ đề cập đến phát triển
công nghiêp chế biến thủy sản nước ngọt trên địa bàn tỉnh An Giang.
Nhìn chung đã có rất nhiều công trình, bài báo, luận án tiến sĩ và luận
văn thạc sĩ nghiên cứu về KTTN nhưng ở góc độ chung của nền kinh tế quốc
dân hoặc nghiên cứu KTTN trong việc khai thác, chế biến thủy sản. Trong khi
đó, ở Bến Tre thủy sản đang trở thành một trong hai ngành chiến lược của
tỉnh, ngành thủy sản ở Bến Tre đã đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao
tỉ lệ tăng trưởng GDP, góp phần quan trọng giải quyết việc làm cho người lao
động. Tuy vậy, việc nghiên cứu KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre chưa
có đề tài nào nghiên cứu một cách độc lập. Vì vậy, vấn đề KTTN trong ngành
thủy sản ở Bến Tre cần được nghiên cứu một cách cơ bản và toàn diện hơn.
5
3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Mục đích nghiên cứu của luận văn là khẳng định rõ hơn vai trò, tính
tất yếu khách quan của KTTN trong ngành thủy sản, đồng thời thông qua việc
nghiên cứu thực trạng tình hình KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre đã
làm luận cứ khoa học cho việc đưa ra những giải pháp phát triển KTTN trong
ngành thủy sản ở Bến Tre.
- Với mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ:
+ Làm rõ vai trò KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre.
+ Phân tích, đánh giá thực trạng KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre
trong những năm gần đây để tìm ra những vấn đề cần giải quyết trong phát
triển KTTN ngành thủy sản.
+ Từ thực trạng, xác định phương hướng và đề ra các giải pháp chủ yếu
nhằm phát huy hiệu quả KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre thời gian tới.
- Phạm vi nghiên cứu:
Luận văn xác định đối tượng nghiên cứu là KTTN trong ngành thủy sản
ở Bến Tre, thời gian khảo sát chủ yếu những năm gần đây.
4. Cơ sở ký luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn được thực hiện dựa trên những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam, những chủ trương, chính sách của Nhà nước về các thành phần kinh tế
nói chung, KTTN nói riêng. Ngoài ra, luận văn kế thừa có chọn lọc các kết
quả nghiên cứu của các công trình khoa học có liên quan đến đề tài.
Về phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp duy vật
biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác- Lênin, phương pháp lôgíc
và lịch sử. Ngoài các phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác-Lênin, luận văn còn sử dụng các phương pháp khác như: phân tích, tổng hợp,
so sánh
6
5. Những đóng góp về mặt khoa học của luận văn
Luận văn vận dụng lý luận chung vào phân tích tình hình cụ thể trong
một lĩnh vực ở địa phương nhằm làm rõ vai trò KTTN trong ngành thủy sản ở
Bến Tre. Trên cơ sở đó đề ra những giải pháp có tính khả thi để phát triển
KTTN ngành thủy sản ở Bến Tre trong nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt Nam.
6. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Từ việc nghiên cứu, phân tích thực trạng, đề xuất những giải pháp cơ
bản nhằm phát triển KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre theo định hướng
XHCN. Luận văn góp phần cung cấp thêm những cơ sở khoa học cho các cơ
quan, ban ngành trong tỉnh tham khảo, hoạch định chính sách nhằm phát triển
KTTN trong ngành thủy sản ở Bến Tre nói riêng và phát triển kinh tế- xã hội
nói chung.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương, 6 tiết.
7
Chương 1
Vai trò kinh tế tư nhân trong ngành thủy sản
ở bến tre
1.1. kinh tế tư nhân và đặc điểm của kinh tế tư nhân trong ngành thủy sản
1.1.1. Quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân
Trong lịch sử phát triển của Việt Nam, sở hữu tư nhân và KTTN đã ra đời
trước và có một quá trình phát triển lâu dài, cho đến khi chúng ta đã tiến hành
các đợt cải tạo XHCN, phát triển nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, thì KTTN
bị coi là không đồng hành với quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH), do đó
nó đã không được thừa nhận về mặt nhận thức, quan điểm và pháp lý. Do đó,
việc thừa nhận và tạo mọi điều kiện khuyến khích phát triển KTTN, coi mọi
thành ph ần kinh tế điều là những bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế
quốc dân là cả một quá trình phát triển không ngừng về tư duy nhận thức. Quá
trình đó đã gắn liền với trình đổi mới toàn diện của đất nước chuyển nền kinh tế
từ kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế thị trường định hướng XHCN.
Kinh tế tư nhân được Đảng và Nhà nước ta thừa nhận là một bộ phận
cấu thành của nền kinh tế quốc dân. Trong những năm qua, thực hiện đường
lối đổi mới của Đảng, KTTN phát triển rộng khắp cả nước trên tất cả các lĩnh
vực. Đánh giá vai trò của KTTN trong nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN, Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khoá IX đã khẳng định:
KTTN là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc
dân. Phát triển KTTN là vấn đề chiến lược lâu dài trong phát triển
nền kinh tế nhiều thành phần định hướng XHCN, góp phần quan
trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, công
nghiệp hoá, hiện đại hoá, nâng ca o nội lực của đất n ước trong hội nhập
kinh tế quốc tế [14, tr.363- 364].

Danh mục tài liệu tham khảo
1. Vũ Đình ánh (2004), “Vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, Tạp chí Lý luận
chính trị, (5), tr.53 -60.
2. Ban Chỉ đạo Trung ương (2006), Báo cáo sơ bộ kết quả tổng điều tra nông
thôn, nông nghi ệp và thủy sản năm 2006, Nxb Thống kê, Hà Nội.
3. Chính phủ (2005), Nghị định 59/ 2005/NĐ - CP ngày 4/5/2005 Về điều
kiện kinh doanh một số ngành nghề thủy sản.
4. Cục Thống kê Bến Tre (2004), Kết quả điều tra thủy sản năm 2004.
5. Cục Thống kê Bến Tre (2005), Kết quả điều tra thủy sản năm 2005.
6. Cục Thống kê Bến Tre (2006), Niên giám Thống kê Bến Tre năm 2005.
7. Cục Thống kê Bến Tre (2006), Kết quả điều tra thủy sản năm 2006.
8. Cục thuế tỉnh Bến Tre, Báo cáo tình hình quản lý thu thuế ngành thủy
sản từ năm 2001 đến năm 2006.
9. Đảng bộ Bến Tre (2000), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bến
Tre lần thứ VII.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VI, Nxb Sự thật, Hà Nội.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VII, Nxb Sự thật, Hà Nội.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp
hành Trung ương khoá IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
15. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
16. Đảng bộ tỉnh Bến Tre (2005), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh
99
Bến Tre lần thứ VIII.
17. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Văn kiện Đảng thời kỳ đổi mới- Về
phát triển kinh tế-xã hội, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
18. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp
hành Trung ương khoá X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
19. Đại học Kinh tế quốc dân (2005), Giáo trình Kinh tế thủy sản, Nxb Lao
động-xã hội, Hà Nội.
20. Địa chí Bến Tre (2001), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
21. Huỳnh Thị Gấm (2004), “Chính sách và giải pháp phát triển kinh tế tư
nhân trong nông nghiệp ở nước ta”, Tạp chí Lý luận chính Trị, (1),
tr.47-50.
22. Ngô Văn Giang (2006), “Khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam -xu hướng
phát triển trong cơ cấu nền kinh tế nhiều thành phần”, Tạp chí Tài
chính, (3), tr.10-12.
23. Võ Nguyên Giáp (1981), Khoa học về biển và kinh tế miền biển, Nxb Sự
thật, Hà Nội.
24. Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 (sửa
đổi), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
25. Trần Thế Hoàng (2005), “Những thách thức của ngành thủy sản Việt Nam
trong h ội nhập kinh tế”, Tạp chí Phát triển kinh tế, (4), tr.17-19.
26. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2004), Giáo trình kinh tế
chính trị Má c- Lênin về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
27. Nguyễn Đình Kháng (2002), “Kinh tế tư nhân và xu hướng phát triển
trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam”, Tạp chí Lý luận chính trị, (4), tr.7-13.
28. Đặng Thị Loan, Lê Du Phong, Hoàng Văn Hoa (đồng chủ biên) (2006),
Kinh tế Việt Nam 20 năm đổi mới (1986- 2006) thành tựu và những
100
vấn đề đặt ra, Nxb Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
29. Nguyễn Thị Hồng Minh (1996), Phát huy năng lực các thành phần kinh
tế trong công nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu ở Việt Nam hiện
nay, Luận án tiến sĩ Khoa học kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh, Hà Nội.
30. Nguyễn Xuân Minh (2006), “Đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Thương mại, (8), tr.3-6.
31. Nguyễn Xuân Minh (2006), “Doanh nghiệp Việt Nam trong chiến lược
xuất khẩu thủy sản”, Tạp chí Thương mại, (9), tr.6,32.
32. Lê Hữu Nghĩa, Đinh Văn ân (đồng chủ biên) (2004), Phát triển kinh tế
nhiều thành phần ở Việt Nam - Lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội.
33. Đoàn Ngọc Phúc (2003), “Kinh tế tư nhân nước ta trước thách thức của tiến
trình h ội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Lý luận chính trị, (9), tr.20-23.
34. Vũ Văn Phúc (chủ biên) (2005), Nền kinh tế quá độ lên chủ nghĩa xã hội
ở Việt Nam, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.
35. Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Luật Thủy
sản.
36. Sở Thủy sản Bến Tre, Báo cáo của Sở Thủy sản Bến Tre từ năm 2001- 2006.
37. Sở Thủy sản (2002), Quy hoạch tổng thể thủy sản tỉnh Bến Tre đến năm
2010 và tầm nhìn 2020.
38. Sở Thủy sản (2002), Quy hoạch tổng thể nuôi trồng thủy sản tỉnh Bến
Tre đến năm 2010 và tầm nhìn 2020.
39. Sở Thủy sản (2002), Quy hoạch tổng thể khai thác, cơ khí và hậu cần
dịch vụ thủy sản tỉnh Bến Tre đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 .
40. Sở Thủy sản (2002), Quy hoạch hệ thống thủy lợi phục vụ nuôi trồng
thủy sản tỉnh Bến Tre đến năm 2010 và tầm nhìn 2020.
41. Sở Thủy sản (2002), Quy hoạch tổng thể chế biến và tiêu thụ thủy sản
tỉnh Bến Tre đến năm 2010 và tầm nhìn 2020.