Luận Văn Kinh tế Nhà nước & vai trò chủ đạo của nó trong nền Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam hi

Thảo luận trong 'CNXH Khoa Học' bắt đầu bởi Thúy Viết Bài, 5/12/13.

  1. Thúy Viết Bài

    Thành viên vàng

    Bài viết:
    198,891
    Được thích:
    173
    Điểm thành tích:
    0
    Xu:
    0Xu
    Đề tài : Kinh tế Nhà nước & vai trò chủ đạo của nó trong nền KTTT định hướng XHCN ở VN hiện nay



    Vào các thập kỷ 80 kinh tế thế giới lâm vào tình trạng khủng hoảng có tính chu kỳ. Nền kinh tế đóng nước ta với cơ chế quản lý tập trung, quan liêu bao cấp đã biểu hiên rõ những khuyết nhược điểm của nó. Chính điều này đã làm cho nhiều người nghi ngờ về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng và nhà nước ta đã lựa chọn.
    Trước tình hình đó, tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI( tháng 12 năm 1986) Đảng ta đã đề ra chủ trương đổi mới nền kinh tế một cách toàn diện, chuyển nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Lý luận kinh tế về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội lúc này đã có những thay đổi cơ bản. Đó là thừa nhận sự tồn tại khách quan của năm thành phần kinh tế và xác định rõ vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước trong cơ cấu nền kinh tế đa thnàh phần.
    Trong hơn 10 năm đổi mới, nước ta đã thu được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, nhất là sự phát triển về kinh tế, chứng tỏ đường lối của Đảng và nhà nước ta đề ra là đúng đắn. Việc phát triển nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa rất cần có sự điều tiết của nhà nước, để đảm bảo cho nền kinh tế phát triển đúng hướng.
    Do đó tại các kỳ đại hội VII, VIII, XI Đảng ta đã không ngừng khẳng định, bổ sung và nâng cao vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước-một công cụ điều tiết vĩ mô đắc lực của nhà nước, để nó thực sự có thể đảm nhận vai trò con trưởng trong một gia đình đông con.
    Để đi sâu tìm hiểu vấn đề này, qua một năm học tập và nghiên cứu, dưới sự hướng dẫn giảng dạy của thầy Mai Hữu Thực em đã chọn đề tài “Kinh tế nhà nước và vai trò chủ đạo của nó trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam ta hiện nay”. Do trình độ có hạn, bài viết còn nhiều sai sót, em mong thầy giáo giúp đỡ em sửa chữa cho bài viết hoàn chỉnh.

    .







    I.Tính tất yếu tồn tại thành phần kinh tế nhà nước.
    1.Nền kinh tế trong thời kỳ quá độ.
    Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội có nhiều đặc điểm, nhưng đặc điểm nổi bật là cơ cấu của nền kinh tế có kinh tế nhiều thành phần. Cơ cấu kinh tế nhiều thành phần tồn tại không phải do ý kiến chủ quan của nhà nước; nó xuất hiện, tồn tại và phát triển phụ thuộc vào những tiền đề kinh tế và chính trị khách quan của nền kinh tế. Trong cơ cấu này, mỗi thành phần kinh tế luôn có vai trò, vị trí và vận động, phát triển theo một xu hướng nhất định. Xuất phát từ qui luật vốn có của nền kinh tế thị trưòng có thể thấy các thành phần kinh tế đều vận động hướng tới mục tiêu lợi ích. Sự vận động này cũng có thể khác hướng, thậm chí ngược chiều nhau tuỳ theo mục tiêu ấy là gì, ai là chủ thể của lợi ích được tạo ra, việc phân chia và sử dụng lợi ích đó như thế nào.
    Trong suốt 15 năm qua, nhất là từ Đại Hội VI đến nay, trên cơ sở tư duy ngày càng rõ hơn về thực tiễn của đất nước và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã không ngừng đổi mới quan điểm, chính sách về chế độ sở hữu và thành phần kinh tế. Điều này được thể hiện tóm tắt trên 6 điểm lớn:
    ã Thực hiện phát triển nền kinh tế nhiều thành phần: mỗi thành phần đều có vị trí quan trọng trong cơ cấu của nền kinh tế, mỗi doanh nghiệp cũng đan xen nhiều hình thức sở hữu, thực hiện sự bình đẳng về cạnh tranh để phát triển.
    ã Sở hữu nhà nước có thể tồn tại ở nhiều hình thức tổ chức kinh tế, kinh tế nhà nước có vai trò chủ đạo trong nền kinh tế vì nó chiếm lĩnh một số ngành, lĩnh vực rất cơ bản. Do đó nó có thể làm đòn bẩy thúc đẩy nhanh chóng tăng trưởng kinh tế và giải quyết những vấn đề xã hội, mở đường hướng dẫn, hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển, làm chỗ dựa để nhà nước thực hiện chức năng điều tiết và quản lý vĩ mô, tạo nề tảng cho chế độ kinh tế xã hội.
    ã Hợp tác là tổ chức kinh tế đựơc hình thành trên cơ sở người lao động tự nguyện đóng góp sức, vốn và quản lý dân chủ, với mọi qui mô và mức độ tập thể hoá tư liệu sản xuất khác nhau, phát huy vai trò tự chủ của các hộ xã viên.
    ã Kinh tế cá thể có thể có vai trò quan trọng, có thể tham gia nhiều hình thức liên kết, hợp tác khác nhau để có thể tiếp tục lớn hơn.
    ã Kinh tế tư bản tư nhân là một bộ phận trong cơ cấu của nền kinh tế quốc dân, có khả năng góp phần xây dựng đất nước, được phát triển không hạn chế trong những ngành, lĩnh vực mà pháp luật không cấm, được khuyến khích đầu tư như mọi thành phần kinh tế khác.
    ã Thực hiện nhiều hình thức phân phối, lấy phân phối theo kết quả lao độnh là hiệu quả kinh tế, phân phối dựa trên mức đóng góp của các nguồn lực khác vào sản xuất, kinh doanh và phân phối thông qua phúc lợi xã hội.
    Việc tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần là một tất yếu khách quan, nó khắc phục được những yếu nhược điểm của nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung, nó phù hợp với sự phát triển của xã hội, phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, cho phép tận dụng tối đa mọi nguồn lực hiện có của đất nước một cách hiệu quả nhất. Nhưng để phát triển kinh tế nhiều thành phần ở nước ta ngày nay không phải bằng bất kỳ cách nào, mà Đảng chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều thành phần phải định hướng xã hội chủ nghĩa. Đại Hội VIII của Đảng, kinh tế nhà nước đựơc giao giữ vai trò chủ đạo trong việc thực hiện trọng trách này.
    Tuy nhiên việc xác định rõ vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước không rõ ràng chút nào, bởi vì nó còn nằm trong sự tác động qua lại giữa các thành phần kinh tế khác. Do đó đòi hỏi chúng ta cần đi sâu nghiên cứu tính chủ đạo của kinh tế nhà nước dựa trên cơ sở thực tiễn và đổi mới tư duy đúng đắn.
    2.Kinh tế nhà nước.
    Mọi nhà nước đều có chức năng kinh tế, chức năng này được thể hiện với mức độ khác nhau tuỳ theo từng giai đoạn phát triển. Ở bất kỳ nước nào dù kém phát triển, đang phát triển hay phát triển thì chức năng kinh tế của nhà nước luôn gắn liền và thể hiện thông qua các hoạt động kinh tế của nhà nước trên cơ sở tiềm lực vật chất của nhà nước. Nhà nước còn có lực lượng vật chất mạnh trong tay để chi phối, hướng dẫn, điều tiết sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế. Lực lượng vật chất này cùng với luật pháp, kế hoạch, chính sách tạo cho nhà nước một sức mạnh làm cho nền kinh tế phát triển theo đúng định hướng đã định.
    Ở nước ta, sau khi đất nước giành được độc lập, chúng ta đã phiến diện và giản đơn trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp ngày càng tỏ ra không phù hợp, đã bộc lộ rất rõ nét những nhược điểm căn bản làm thui chột tính năng động sáng tạo, không phát huy tối đa được các tiềm lực tồn tại trong nền kinh tế.
    Trước tình hình đó tại Đại Hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Đảng tađã đề ra chủ trương đối với nền kinh tế một cách toàn diện, chuyển nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thừa nhận sự tồn tại khách quan của 5 thành phần kinh tế, mỗi thành phần kinh tế dựa trên một hình thức sở hữu nhất định.
    ã Kinh tế nhà nước là thành phần kinh tế dựa trên sở hữu toàn dân về tư liệu sản xuất. Vệc tổ chức kinh doanh tiến hành theo nguyên tắc hạch toán kinh tế và tiến hành phân phối theo lao động. Đây là thành phần kinh tế đại diện cho quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
    ã Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế dựa trên sở hữu tập thể. Nó bao gồm những đơn vị do những người lao động góp vốn, góp sức sản xuất kinh doanh theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, cùng có lợi. Nó được phát triển dưới nhiều hình thức đa dạng từ thấp tới cao, từ tổ nhóm hợp tác đến hợp tác xã.
    ã Kinh tế tư bản tư nhân là thành phần kinh tế dựa trên sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa và sử dụng lao động làm thuê, trả lương như các công ty trách nhiệm hữu hạn, các doanh nghiệp tư nhân các công ty cổ phần không có vốn của nhà nước.
    ã Kinh tế cả thể tiểu chủ là thành phần kinh tế dựa trên cơ sở tư hữu nhỏ và lao động của bản thân người sở hữu. Tức là hoàn toàn dựa vào vốn và lao động của bản thân và các thành viên trong gia đình. Kinh tế tiểu chủ cũng dựa trên tư hữu nhỏ nhưng có sử ụng lao động làm thuê, tuy nhiên thu nhập chủ yếu vẫn dựa vào lao động của bản thân và các thành viên trong gia đình
    ã Kinh tế tư bản nhà nước là thành phần kinh tế dựa trên sở hữu hỗn hợp giữa nhà nước và tư nhân. Nó bao gồm các hình thức hợp tác kinh doanh giữa tư bản nhà nước với tư bản tư nhân trong và ngoài nước.
    ã Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài: là thành phần kinh tế mới được Đảng và nhà nước ta công nhận tại Đại Hội IX, nó là một bộ phận của nền kinh tế Việt Nam bao gồm vốn do người Việt Nam ở nước ngoài về nước đầu tư kinh doanh. Nhà nước cần tạo điều kiện để kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài phát triển thuận lợi hướng vào xuất khẩu, xây dựng kết cấu hạ tầng, gắn với thu hút công nghệ hiện đại. Hiện nay cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh tế, pháp lý để thu hút, tận dụng triệt để các nguồn vốn đầu tư nước ngoài.
    Sự tồn tại của kinh tế nhà nước ở hầu hết các nước trên thế giới chứng tỏ sự cần thiết khách quan của khu vực này trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện đại, khi các hoạt động vĩ mô đòi hỏi nhà nước phải đóng vai trò ngày càng to lớn trong nền kinh tế. Có thể nói khu vực kinh tế nhầ nước giữ vai trò như một công cụ kinh tế của nhà nước vừa thực hiện chức năng kinh tế, vừa làm một phần chức năng xã hội, góp phần thực hiện sự tăng trưởng và ổn định kinh tế mỗi nước.
    Trên thực tế, không một nước nào phát triển nền kinh tế thị trường lại không sử dụng các xí nghiệp nhà nước trong các lĩnh vực quan trọng nhằm thực hiện chức năng kinh tế vĩ mô, đặc biệt vì lợi ích của toàn xã hội như:
    ã Những ngành thuộc cơ sở hạ tầng của nền kinh tế: năng lượng, giao thông, bưu điện, ngân hàng, bảo hiểm nhằm đảm bảo ổn định xã hội và tạo ra quá trình liên tục trong tái sản xuất xã hội.
    ã Những ngành kinh tế chiến lược bảo đảm đẩy nhanh tiến bộ khoa học kỹ thuật như: kỹ thuật hàng không vũ trụ, năng lượng nguyên tử, chế tạo ô tô
    ã Những ngành thuộc về sản xuất và dịch vụ các loại hàng hoá công cộng cần thiết cho sinh hoạt xã hội được nhà nước trợ cấp hoặc bù lỗ như: giáo dục, y tế, văn hoá, bảo vệ môi trường
    Như vậy, dù phát triển theo định hướng nào mỗi nước đều phải có khu vực kinh tế nhà nước. Sự khác nhau chủ yếu ở mức độ chiếm giữ của sở hữu nhà nước trong các ngành, các lĩnh vực cũng như mục tiêu và cách thức hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước.
     
Đang tải...