Tài liệu Kiến trúc La Mã cổ đại

Đề tài: Kiến trúc La Mã cổ đại

[TABLE=align: left]
[TR]
[TD=align: left][/TD]
[/TR]
[/TABLE]

rong quá tŕnh phát triển của lịch sử loài người con người đă sáng tạo được những công tŕnh mỹ thuật tuyệt vời. Từ những thời xa xưa đă để lại những công tŕnh kiến trúc, hội hoạ, điêu khắc, và những h́nh trang trí có giá trị nghệ thuật trờn cỏc đồ dùng hàng ngày và các công cụ sản xuất. Cái vốn quư bỏu đú của thế giới nói lên sức sáng tạo nghệ thuật của con người phục vụ cho đời sống. Những cái vốn đó, không nhưng cho ta thưởng thức cái hay cái đẹp mà cũn giỳp cho ta hiểu biết sự phát triển của một xă hội, của mỗi dân tộc trên trái đất.
Mỹ thuật cổ đại đă phát triển từ hơn 3000 năm trước công nguyên ở vùng Lưỡng Hà (I-Răc ngày nay) Ai Cập, rồi đến Hi Lạp (từ thế kỷ thứ 3 TCN đến khoảng đầu công nguyên) và La Mă (kéo dài trong năm trăm năm tiếp theo), đánh dấu giai đoạn cực thịnh trong lịch sử tiến hoá của nhân loại.
Vào năm 753 TCN La Mă được thành lập, người ta cho rằng Rụ-muy-luyt (Rmulus) là hoàng đế đầu tiên của La Mă đồng thời là người sáng lập ra thành La Mă. Ngày nay ở La Mă vẫn c̣n bức tượng đồng diễn tả hai đứa bé đang bú một con chó sói rừng. Bức tượng này được coi là biểu tượng cho La Mă. Hai đứa bộ đó theo truyền thuyết là hai anh em Rờmỳt va Rụ-muy-luyt. Đó là hai cậu con trai sinh đôi của công chúa Rlea Silvca và thần chiến tranh Mas. Do không biết cha chúng la ai, nờn ông ngoại chỳng đó sai đem dỡm chỳng xuống sông Ti-bơ-rơ. Nhưng các thần linh đă cứu thoát hai đứa trẻ và nuôi nấng chúng bằng sữa chó sói. Sau đó chúng được một người chăn cừu nuôi nấng và đăt tên là Rô -muy - luyt và Rê - mut. Sau này, lớn lên, khi phát hiện ra nguồn gốc thần thánh của ḿnh, hai anh em quyết định lập thành phố cho riêng ḿnh. La Mă ra đời như thế. Từ một thành phố do các vua cai trị đến năm 509 TCN, La Mă nước cộng hoà. Sau đó đến năm 260 TCN La Mă trở thành một quốc gia mạnh mẽ. Năm 146 TCN La Mă trở thành đế quốc mạnh nhất Địa Trung Hải. Cũng vào thời điểm này La Mó đó chiếm Macedon và đưa Hi Lap vào quyền thống trị của ḿnh. Họ là người mang đến cho La Mă nghệ thuật, văn chương,thần thoại, Người La Mă đă sao chép lại những tác phẩm nghệ thuật danh tiếng của Hi Lạp. Nhiêu nghệ si Rụ-ma vốn gốc người Hi Lạp hoặc đă được học ở Hi Lạp, ở các bậc thầy Hi Lạp. Nghệ thuật Hi Lạp đă ảnh hưởng lớn đến nghệ thuơt La Mă.
Ảnh hưởng của nghệ thuật Hi Lạp đến La Mă bằng hai con đường, trực tiếp và gián tiếp. Con đường trực tiếp là khi xâm chiếm tất cả các nước xung quanh Địa Trung Hải để thành lập quốc gia La Mă vào đại thời cổ, giai cấp cầm quyền La Mó vụ cùng giàu có đă mời các nghệ sĩ Hi Lạp trở thành hạt nhân xây dựng nền nghệ thuật La Mă. Con đường gián tiếp vốn cũ của Etơ-suưt-cơ mà La Mă thừa kế, cũng chịu ảnh hưởng của thời cổ ngữ Hi Lạp. Bởi thế nên nghệ thuật La Mă liên quan mật thiết vơi nghệ thuơt Hi Lạp. Tuy nhiên v́ tính chất xă hội của đế quốc La Mă khác với xă hội Hi Lạp, cho nên chiều hướng phát triển có những điểm khác nhau. Vô vàn của cải chiếm đoạt của cỏc dơn tộc bại trận vô số tù binh bị bắt làm nô lệ được đem về phục vụ giai cấp cầm quyền La Mă, sự giàu sang. Họ phải nghĩ đến việc kiến thiết cho việc ăn, ở, giải trí Môn nghệ thuật đăc biệt phát triển là kiến trúc, để trang hoàng cho đep thêm. Bởi thế kiến trúc là môn đặc sắc có nhiều sáng tạo nhất của nghệ thuật La Mă.
Tuy ảnh hưởng của Hi Lạp vẫn thấy trong kiến trúc La Mă, nhưng đặc sắc của nó không ai chối căi và những sáng tạo của La Mă c̣n tồn tại trong kiến trúc ngày nay. Sự sáng chế ra xi măng,dung gạch nung và vữa giúp cho kiến trúc sư La Mă xây dựng những công tŕnh đồ sộ, mà với lối xơy đỏ theo Hi Lap không làm được. Với những vật liệu mới, trong tất cả các thể loại kiến trúc La Mă kiến trúc sư La Mă đều sử dụng ṿm cuốn nhiều kiểu. Họ tỏ ra có biệt tài trong viờc xây dựng mái ṿm với kỹ thuật điêu luyện. Điện vĩ nhân Pan - tê - ôn (Pantheon) là một ví dụ điển h́nh cho kỹ thuật xây mái ṿm có lỗ thủng h́nh tṛn, qua đó có thể thấy bầu trời lồng lộng bên ngoài. Nhờ cửa sổ tṛn trên đỉnh mái ṿm đó, trong ḷng kiến trúc điện Pan - tê - ôn tràn đầy ánh sáng toả ra từ trên cao.
Thành tích của La Mă tổng kết được kinh nghiệm về khoa quy hoạch thành phố của Ê-tơ-ruưt-cơ và Hi Lạp, xơy dựng những loại công tŕnh rất đặc sắc. Kiến trúc thế tục được đặc biệt chú trọng và phát triển. Sự nổi tiếng và vĩ đại của La Mó chớnh là ở loại h́nh kiến trúc này. Quy hoạch thành phố là thành tích lớn của kiến trúc La Mă, mà chính ngày nay nhiều nước chưa làm được.Tại các nơi đánh chiếm, người La Mă đều xây dựng thành phố để ở và cai trị. Họ phải xây đền “Ba-đi-lit” để phô trương uy thế của chính quyền phải có đền thờ để thoả măn tín ngưỡng, họ phải có nhà tắm, vơ trường đồ sộ để sống và giải trí thoải mái. Những thành phố xa nguồn nước th́ họ xơy cầu máng dẫn nước hết sức vi đại, để đủ nước dung cả ngày, ở thủ đô La Mă hay là những trung tâm quan trọng thỡ cú khải hoàn môn, trụ đá để kỉ niệm sự kiện quan trọng của lịch sử. Tất cả công tŕnh xây dựng trong thành phố đều theo kế hoạch hợp lư, quan
[TABLE]
[TR]
[TD][/TD]
[/TR]
[TR]
[TD][/TD]
[TD][/TD]
[/TR]
[/TABLE]

hệ hữu cơ với nhau.
Khải hoàn môn Công –xtăng -tin

Trong các công tŕnh đồ sộ rất “La Mó” này. Đặc biệt nhất là nhà tắm nước nóng và cầu máng nước. Dùng từ “nhà tắm”chỳng ta ngày nay khó quan niệm được một công tŕnh hết sức lớn lao và phức tạp mà người quư tộc La Mă ở đấy phần lớn th́ giờ trong ngày. Nhà tắm nóng La Mă chẳng những là một khối nhà mờng mụng, đủ tiện nghi cho người tắm nước nóng, nước lạnh, tắm hơi chỗ sưởi mà c̣n là nơi họp mặt sau khi tắm xong để thảo luận mọi vấn đề, đọc những áng văn mới, xem sách, diễn thuyết, đi bách bộ trong sân, có vườn hoa, vân động thể dục, thể thao có thể nói công tŕnh kiến trúc này là sự kết hợp nhà tắm, bể bơi, câu lạc bộ, thư viện, sân vận động. V́ nhằm mục đích như vậy cho nên nhà tắm nước nóng thường rộng lớn và sự kiến thiết rất phức tạp. Ở Rụ-ma có khoảng 1000 nhà tắm công cộng lớn nhất có hai nhà tắm Ca-ra-ca-la và Đi - ô - clờ - ti - an. Nhà tắm Ca - ra - ca - la xây dựng năm 212 với kích thước 330 - 330m, nhà tắm này thực sự là công tŕnh nghỉ ngơi giải trí của người La Mă cổ.