Tiểu Luận Khủng hoảng kinh tế mỹ-thách thức,cơ hội-những bài học cho việt nam

Nguyễn Hằng Phương lớp DH23nh8
TIỂU LUẬN MÔN KINH TẾ VĨ MÔ
KHỦNG HOẢNG KINH TẾ MỸ-THÁCH THỨC,CƠ HỘI-NHỮNG BÀI HỌC CHO VIỆT NAM


I)Nguyên nhân khủng hoảng kinh tế Mỹ

Nguyên nhân trực tiếp và rõ ràng nhất của cuộc khủng hoảng tài chính lần này là sự suy sụp của thị trường bất động sản.
Từ lâu nay đa số người Mỹ vay tiền ở ngân hàng mua nhà với thời hạn từ 10 đến 30 năm .Đó là môt việc bình thường.Do đó giữa lãi suất và tình hình của thị trường bất động sản có một sự liên hệ hết sức chặt chẽ.Khi lãi suất thấp ,dễ vay mượn đương nhiên mọi người sẽ đổ xô đi mua nhà,giá nhà cửa sẽ được đẩy lên cao ,ngược lại khi lãi suất cao,thị trường bất động sản giẫm chân tại chỗ ,người bán nhiều hơn người mua,đấy giá nhà cửa xuống thấp
Bắt đầu từ năm 2001 để giúp nền kinh tế thoát khỏi tình trạng trì trệ ,cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed)đã liên tục hạ thấp lãi suất dẫn đến các ngân hàng cũng hạ lãi suất cho vay tiền mua bất động sản(vào giữa năm 2000 lãi suất của fed là trên 6% nhưng đến giữa năm 2003 chỉ còn 1%).
Hơn nữa lúc bấy giờ chính phủ khuyến khích và tạo điều kiện cho dân nghèo và nhóm dân da màu được vay tiền dễ dàng hơn để mua nhà.
Nhiều định chế đặt ra từ sau cuộc khủng hoảng 1929 bị xóa bỏ như việc phân định hai loại hoạt động riêng biệt là ngân hàng đòi hỏi cẩn trọng ,giảm rủi ro vì là dùng tiền của khách hàng và công ty tài chính ,nhằm thu hút vốn tư có như phát hành cổ phiếu ,giấy nợ là những hoạt động có rủi ro cao.
Rõ ràng ngân hàng không thể làm công ty tài chính và ngược lại .cũng thế công ty phi tài chính không thể lập ngân hàng và ngược lại.nếu có cổ phiếu ở mức độ nào đó thì phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ để tránh tự mình cho mình mượn tiền .Ngoài ra các định chế về vay mượn mua nhà thí dụ như phải có tỷ lệ vốn tối thiểu bỏ ra,tiền chi trả nợ thường xuyên không thể hơn một tỷ lệ nào đó so với thu nhập thương xuyên (thí dụ 30%)
Các định chế này đã bị xóa bỏ.Các ngân hàng và các tổ chức cho vay thấy bở ào ạt tạo ra những hợp đồng cho vay không đủ tiêu chuẩn và khuyến khích cả những người không đủ khả năng tài chính vay tiên để mua nhà.Gần như ai mượn tiền cũng được với khẩu hiệu người nghèo phải có nhà.
Thị trường bất động sản trở nên rất nhôn nhịp.Có nhiều người thu nhập thấp hoặc không có tín dụng tốt đổ xô đi mua nhà.Để có thể vay được tiền nhóm người này phải trả lãi suất cao hơn và thường được mượn dưới hình thức lãi suất điều chỉnh theo thời gian.Các tổ chức cho vay “sáng chế”ra những hợp đồng bắt đầu bằng lãi suất rất thấp trong những năm đầu .Sau đó điều chỉnh lại theo lãi suất của thị trường(VD :nếu thỏa thuận là được vay với lãi suất 6% và điều chỉnh sau 3 năm thì đúng 3 năm sau lãi suất mới sẽ được ấn định theo thời điểm đó).Cũng có những nhà đầu cơ ở một số nơi mua bất động sản và hy vọng sẽ bán lại để kiếm lời trong một thời gian ngắn
Bất kể khả năng trả nợ của nhóm người này khoản tiền cho vay dành cho nhóm này tăng lên vùn vut.Theo ước tính thì nó tăng từ 160 tỉ USD năm 2001 lên 540 tỉ năm 2004 và trên 1300 tỉ vào năm 2007
Hai công ty được bảo trợ bởi chính phủ là Fannie Mae và Freddie Mac đã giúp đổ vốn vào thị trường bất động sản bằng cách mua lại các khoản cho vay của ngân hàng thương mại ,biến chúng thành các loại chứng từ được bảo đảm bằng các khoản vay thế chấp(MBS-mortage –backed security),rồi bán lại cho các nhà đầu tư phố Wall ,đặc biệt là các ngân hàng đầu tư khổng lồ là Bears Strearns và Merrill Lynch.Các tổ chức tài chính phố Wall đã gom góp các hợp đồng cho vay bất động sản này lại và phát hành chứng khoán phát sinh,được bảo đảm bởi những hợp đồng cho vay thế chấp để bán ra trên khắp các thị trường quốc tế.
Các tổ chức giám định hệ số tín nhiệm (Credit rating agencies)đánh giá cao loại sản phẩm phát sinh này.Và nó được các ngân hàng ,công ty bảo hiểm ,quỹ đầu tư ,quỹ hưu trí trên toàn thế giới mua mà không biết rằng các hợp đồng cho vay bất động sản dùng để bảo dảm không dủ tiêu chuẩn .
Trước năm 2006 thì thị trường bất động sản chưa có dấu hiệu nào của việc nổ bong bóng ,sự cạnh tranh lẫn nhau và sự xuất hiện của CDS-credit default swap (hợp đồng bảo lãnh nợ khó đòi ,do các tổ chức tài chính và các công ty bảo hiểm bán ra theo đó bên mua CDS sẽ được bên bán bảo đảm sẽ hoàn trả đầy đủ số nợ cho vay nếu bên vay không trả được nợ) đã khiến các công ty mạnh tay mua các khoản cho vay đầy mạo hiểm này
Điều này lại làm cho các công ty bán bảo hiểm càng mạnh tay hơn trong việc bán CDS ra thị trường bất chấp khả năng bảo đảm của mình.
Vay tiền dễ dàng nên nhu cầu mua nhà tăng lên rất cao điều này đã đây giá bất động sản tăng lên liên tục.Giá nhà bình quân đã tăng 54% chỉ trong vòng 4 năm từ 2001(năm bắt đầu cắt mạnh lãi suất )đến 2005.Ai cũng tin rằng giá nhà không bao giờ xuống .Kết quả là người ta sẵn sàng mua nhà với giá cao bất chấp giá trị thực và khả năng trả nợ sau này vì nghĩ rằng nếu cần là bán thì vừa trả được nợ vừa có lời
Định luật kinh tế là khi giá quá cao so với thu nhập thì giá phải xuống,nó đã xảy ra ở Nhật năm 1990 tạo ra cuộc khủng hoảng kéo dài 10 năm.Vậy thì nó phải xảy ra ở Mỹ
Trong vài năm trở lại đây thị trường bất động sản liên tiếp hạ nhiệt,người đi vay đã không có khả năng trả được nợ lại cũng rất khó bán bất động sản để trả nợ,và kể cả bán được thì giá trị của bất động sản cũng đã giảm thấp tới mức không còn khả năng trả nợ
Hậu quả là một số lớn hợp đồng cho vay bất động sản dùng để bảo đảm MBS là nợ khó đòi,MBS mất giá thảm hại trên thị trường ,thậm chí không còn mua bán được.Các ngân hàng ,công ty bảo hiểm các tổ chức tài chính nắm hàng nghìn tỷ USD chứng khoán đó không bán được ,mất khả năng thanh khoản và mất khả năng thanh toán đi đến gục ngã hoặc phá sản
Theo ước tính của nhiều chuyên gia thì trong 22000 tỷ USD giá trị bất động sản tại Mỹ thì có tới 12000 tỷ USD là tiền đi vay,trong đó có tới khoảng 4000 tỷ USD là nợ xấu.
Điều này không chỉ có ở Mỹ mà các thị trường tài chính nhiều nước châu Âu cũng bắt chước Mỹ phát hành trái phiếu phát sinh tương tự
Trên toàn thế giới tổng số nợ bất động sản khó đòi và tổng số MBS nhiếm độc là chưa tính hết được.vì vậy tác động của nó trên toàn thế giới là chưa thể đo lường hết được
Bear Stern,Indy Marc,Fannie Mae,Lehman brothers .Meryll lynch (Mỹ),New century finnancial,nothern rock,HBOs(Anh),Dexia(Pháp Bỉ Luxembourg) hoặc bị lung lay hoặc bị ngã gục
Ở Mỹ tổng số CDS ước tính khoảng 35 nghìn tỷ USD ,và toàn thế giới khoảng 54.600 tỷ USD (theo ước tính của hiệp hội International swap and Derivatives association)
Tập đoàn tài chính và bảo hiểm hàng đầu thế giới AIG bị đỗ vỡ một phần là do đầu tư vào MBS và phần lớn là do các hợp đồng CDS này.
Cơn chấn động tài chính ở Hoa Kỳ chắc chắn sẽ khiến nhiều thị trường tài chính ,nhiều ngân hàng trên khắp thế giới rung động theo ,bởi hàng loạt ngân hàng trên thế giới đã đầu tư mua loại trái phiếu này.
Đối với từng khu vực ,từng lĩh vực tác động sẽ khác nhau bởi nó phụ thuộc vào mối quan hệ kinh tế trong lĩnh vực vay trả nợ ,xuất nhập khẩu đầu tư kỹ thuật,công nghệ những nước nào càng có mối quan hệ càng chặt chẽ với Mỹ thì càng chịu ảnh hưởng nặng nề
Ông Alan Greenspan cựu chủ tịch Fed cho rằng khủng hoảng sẽ khiến hàng loạt định chế tài chính hàng đầu trên thế giới thua lỗ hoặc phá sản. “rõ ràng cuộc khủng hoảng này đang vượt xa những gì tôi từng chứng kiến ,và đến nay vẫn chưa được giải quyết”.Theo ông khủng hoảng sẽ còn tiếp diễn đến chừng nào giá nhà đất tại Mỹ ổn định trở lại
Ngày 8-10 Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF)đưa ra đánh giá về triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới sẽ sụt giảm,trong đó nguyên nhân chính là ảnh hưởng khủng hoảng tài chính của Mỹ .Dự báo triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2008 chỉ còn 3.9%(so với năm 2007 là 5%)và sẽ giảm xuống còn 3%vào năm 2009