Tài liệu Khôi phục và phát triển cây mận Tam hoa ở huyện nghèo Bắc Hà tỉnh Lào Cai

Đề tài: Khôi phục và phát triển cây mận Tam hoa ở huyện nghèo Bắc Hà tỉnh Lào Cai

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1
PHẦN II: NỘI DUNG DỰ ÁN . 3
I. MÔ TẢ DỰ ÁN . 3
1. Mục tiêu dự án . 3
2. Vai tṛ của dự án 3
3. Mô tả sản phẩm 4
4. Đối tượng được hưởng lợi 4
5. Thời gian tiến hành dự án . 5
II. QUY MÔ VÀ ĐỊA ĐIỂM TRIỂN KHAI DỰ ÁN . 5
1. Quy mô dự án . 5
2. Các hoạt động triển khai mở rộng dự án khôi phục và phát triển cây mận Tam hoa 6
III. CÔNG NGHỆ ĐƯỢC ÁP DỤNG . 8
1. Kỹ thuật đốn tỉa chăm sóc, pḥng trừ sâu bệnh (áp dụng cho cây từ 8 – 15 tuổi): 9
2. Kỹ thuật trồng mới và chăm sóc: 12
3. Về khơu cơy giống 13
IV. KẾ HOẠCH TÀI CHÍNH . 14
1. Một số dự tính về nguồn vốn, nguyên vật liệu cần mua 14
2. Phân tích tài chính 19
PHẦN III: HIỆU QUẢ CỦA DỰ ÁN 21
I. HIỆU QUẢ CỦA VIỆC KHÔI PHỤC . 21
1. Đánh giá hiệu quả .21
2. Quản lư rủi ro trong quá tŕnh thực hiện dự án . 25
KẾT LUẬN 26



LỜI MỞ ĐẦU
Nước ta nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa ẩm, điều đó tạo điều kiện phát triển đa dạng các loại cây ăn quả. Mỗi một vùng, một địa phương có lợi thế phát triển một loại cây ăn quả đặc trưng của vựng đú như nhăn lồng Hưng Yên, vải thiều Thanh Hà Trong số đó không thể không kể tới cây mận Tam hoa huyện Bắc Hà tỉnh Lào Cai.
Cây ăn quả nói chung và cây mận Tam hoa nói riêng là định hướng và mục tiêu quan trọng để phát triển một nền nông nghiệp hàng hoá ở Bắc Hà. Giống mận Tam hoa có nguồn gốc từ Trung Quốc, điều đặc biệt hơn là cây mận Tam hoa sinh trưởng tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu của Bắc Hà. Trên cơ sở đó, năm 1978 trại rau quả Bắc Hà khảo nghiệm mở rộng diện tích 0,7 ha tại trại của huyện và một số hộ nông dân trên địa bàn, đồng thời từng bước xây dựng vườn giống diện tích 2,2 ha.
Năm 1985 mận Tam hoa được đưa vào trồng, sản xuất đại trà ở vùng cao nguyên Bắc Hà và phát triển mạnh trên địa bàn huyện. Những năm 1993 - 1998 đă trở thành vùng mận lớn với diện tích từ 2.500 - 2.700 ha, sản lượng trung b́nh hàng năm đạt khoảng trên 10.000 tấn quả cung cấp cho thị trường. Mận Tam hoa đă trở nên nổi tiếng bởi năng suất và chất lượng, được người tiêu dùng ưa chuộng, biết đến “ Mận Tam hoa Bắc Hà”. Cây mận Tam hoa đă thực sự trở thành cây đặc sản, cây chủ lực trong xoỏ đúi giảm nghèo cho nhân dân các dân tộc trong huyện.
Mận Tam hoa được trồng chủ yếu trong vườn các hộ gia đ́nh, trang trại nhỏ là chính, thu nhập của người dân phụ truộc phần lớn vào cây mận và có ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân. Mặc dù được thiên nhiên ưu đăi cho cây mận Tam hoa phát triển, nhưng chất lượng của quả mận hiện nay đang dần mất đi do đa số cây mận đă trồng hơn 30 năm và người dân chỉ biết khai thác khai thác mà không chăm sóc, cải tạo, khôi phục nên cây mận dần bị mất đi ưư điểm vốn có của nó. Đặc biệt từ năm 2000 trở lại đây đối với cây mận Tam hoa việc đầu tư, chăm sóc không được chú trọng và thiếu kỹ thuật trong chăm sóc quản lư dẫn đến năng suất, chất lượng giảm đáng kể, quả nhỏ chất lượng kém làm mất đi sức hấp dẫn đối với người tiêu dùng. Đồng thời cơ sơ vật chất dịch vụ kỹ thuật và hỗ trợ sản xuất, công nghệ bảo quản chế biến sau khi thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm c̣n yếu, việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất c̣n gặp nhiều khó khăn do tŕnh độ dân trí của người dân thấp và điều kiện kinh tế nghèo, khả năng tự đầu tư phát triển sản xuất của người dân là rất hạn chế. Do vậy để có sản phẩm đạt chất lượng cao, mẫu mă đẹp đáp đứng được thị hiếu người tiêu dùng cần phải có sự tác động của con người bằng các biện pháp kỹ thuật như: đốn tỉa, cải tạo thay thế, chăm sóc đúng kỹ thuật để bồi dưỡng cây, kéo dài thời gian cho thu hoạch sản phẩm.
Nhận thức được thực trạng trên, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xă hội huyện Bắc Hà đến năm 2020 đă định hướng: “mận Tam hoa trong thời gian tới, không phát triển theo mở rộng diện tích mà tập trung tăng cường đầu tư chăm sóc cải tạo để phục hồi và nâng cao giá trị kinh tế của cây mận trên một đơn vị diện tích canh tác”. Trong bối cảnh trên, để thực hiện định hướng quy hoạch và để phục hồi cây mận vốn là biểu tượng của vùng cao nguyên trắng hiện đang bị lăng quên và rơi vào t́nh trạng thoỏi hoỏ cú nguy cơ bị mất giống lớn, tôi đề xuất dự án sau: “Khôi phục và phát triển cây mận Tam hoa ở huyện nghèo Bắc Hà tỉnh Lào Cai” là cấp thiết, không chỉ có ư nghĩa về mặt kinh tế mà c̣n có giá trị to lớn góp phần bào tồn gen di truyền quư hiếm của cây mận Tam Hoa và một phần xoỏ đúi giảm nghèo cho bà con vùng miền núi huyện Bắc Hà.


















PHẦN II: NỘI DUNG DỰ ÁN
I. MÔ TẢ DỰ ÁN
1. Mục tiêu dự án
- Dự án nhằm xây dựng mô h́nh Khuyến nông về áp dụng tiến bộ kỹ thuật tiên tiến trồng, thâm canh và cải tạo cây ăn quả (mận Tam Hoa), giúp cho người dân áp dụng kỹ thuật tiên tiến vào thực tế sản xuất phát triển cây ăn quả tại hộ gia đ́nh.
- Dự án thực hiện góp phần nâng cao năng suất, chất lượng vườn mận đang ngày một suy thoái xuống cấp do quá tŕnh khai thác quả mà không được bồi dưỡng chăm sóc, đốn tỉa theo yêu cầu kỹ thuật đảm bảo cây cho thu nhập và mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài.
- Đưa ra các giải pháp xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường, giải quyết đầu ra ổn định cho nông dân nghèo.
- Thông qua dự án để khẳng định hiệu quả của việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất, từ đó giải quyết công ăn việc làm cho người lao động tại địa phương.
- Đến năm 2012, thực hiện mô h́nh khuyến nông cải tạo bằng trồng mới thay thế và đốn tỉa 452 ha.
2. Vai tṛ của dự án
Triển khai dự án sẽ khôi phục diện tích mận khoảng 452 ha với chất lượng cao, kết nối sản xuất với thị trường tạo thị trường tiêu thụ ổn định, tăng thu nhập cho hộ nông dân, góp phần xúa đúi, giảm nghèo và bảo vệ môi trường sinh thái. Cụ thể:
- Khôi phục và tiếp tục phát triển cây mận Tam Hoa, cây mũi nhọn cây chủ lực trong việc xóa đói giảm nghèo của huyện.
- Tạo thêm cho các hộ trồng mận Tam Hoa có nhiều kiến thức, kinh nghiệm trong sản xuất mận Tam Hoa hàng hóa và tiếp cận thị trường; Giải quyết công ăn việc làm tăng thu nhập cho người lao động.
- Tăng giỏ trị trên một ha canh tác, góp phần đưa thu nhập chung toàn huyện ngày càng cao. Đưa tổng thu nhập từ cây mận đạt từ: 16 - 24 tỷ đồng đến năm 2012, b́nh quân 53 triệu/ha, góp phần giảm nghèo cho các hộ nông dân trong huyện.
- Kết quả đạt được của dự án sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tăng năng suất cây trồng, tăng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích, góp phần nâng cao độ ph́ đất, hạn chế thoỏi hoỏ đất, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và cải thiện môi trường sinh thái.
3. Mô tả sản phẩm
* Mận tươi
Mận là một trong những cây ăn quả hết sức thông dụng trong đời sống người Việt và được trồng ở triền núi thung sâu, nơi có khí hậu quanh năm mát mẻ. Cây mận có hoa nở trắng như tuyết mang mùi hương thơm ngát, quả mận đủ mầu xanh, tím, đỏ có vị ngọt, chua . Mận là cây có đủ vị đủ màu, vốn là một trong những loại trái cây không thể thiếu trong ngày Tết Đoan ngọ theo phong tục truyền thống của người Việt.
Đặc biệt, theo y học dân gian, cây mận nói chung và quả mận nói riêng c̣n là những vị thuốc độc đáo. Mận có tên khoa học là Prunus salicina Lindl., dân gian c̣n gọi là lí tử, lí thực, gia khánh tử . Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu th́ quả mận nói chung và mận Tam hoa nói riêng là loại quả ngoài giá trị ăn uống c̣n là một vị thuốc tốt, rất giàu vitamin C và các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe như B1, B2, PP và C, canxi, sắt . Ngoài giá trị ăn uống, quả mận c̣n là một vị thuốc tốt. Trong các sách thuốc cổ, quả mận có tên là Lư tử, vị chua chỏt, tớnh bỡnh, có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, sinh tân dịch, giảm ho, kích thích tiêu hóa, lợi tiểu, tiêu thũng . được dùng để chữa nhiều bệnh, mứt mận có thể dùng chữa ho hoặc trong đĩa bánh kẹo ngày tết. Rượu mận có hương vị thơm ngon đặc biệt. V́ thế quả mận là một trong những loại hoa quả được nhiều nước trên thế giới ưa chuộng.
* Mứt mận
- Mứt mận làm từ mận tươi, đun với đường có vị ngọt dịu, hơi chua,
- Mứt là một thứ không thể thiếu trong ngày tết của người Việt. Và làm rất đơn giản, bà con nơi đây có thể làm để bán cho khách du lịch và bán cho các thị trường trong nước
4. Đối tượng được hưởng lợi
- Cộng đồng địa phương, trước hết là các hộ tham gia dự án sẽ là người hưởng lợi từ các hoạt động dự án, họ được nâng cao tŕnh độ khoa học kỹ thuật thông qua sự hỗ trợ đào tạo huấn luyện, nâng cao năng lực chăm sóc đốn tỉa cải tạo vườn trồng cây mận Tam Hoa, thiết lập quan hệ với các doanh nghiệp và ngân hàng, cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập, xoỏ đúi giảm nghèo.
- Các ban ngành có liên quan của tỉnh Lào Cai, chính quyền địa phương và các ban ngành có liên quan của huyện, xă nơi dự án triển khai, có điều kiện thử nghiệm xây dựng mô h́nh tŕnh diễn với các tiến bộ kỹ thuật trong công tác giống, thâm canh, bảo vệ và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất nhằm canh tác cây mận Tam Hoa bền vững, thúc đẩy sản xuất hàng hoá, góp phần phát triển kinh tế địa phương vàc cải thiện đời sống cộng đồng dân tộc.
5. Thời gian tiến hành dự án
Từ năm 2010-2011 thực hiện dự án cải tạo mận Tam Hoa trên cơ sở diện tích mận Tam Hoa hiện có và không phát triển diện tích nữa. (Dự kiến duy tŕ diện tích mận Tam Hoa 452 ha trên địa bàn toàn huyện).
Năm 2010 - 2011, xây dựng mô h́nh khuyến nông tập trung cải tạo bằng trồng mới thay thế và đốn tỉa chăm sóc là 15 ha.
II. QUY MÔ VÀ ĐỊA ĐIỂM TRIỂN KHAI DỰ ÁN
1. Quy mô dự án
Tôi cho rằng cần thiết phải triển khai dự án mở rộng mô h́nh khôi phục và phát triển mận Tam hoa. Bởi v́, trên thực tế, nhận thức được tiềm năng lợi thế trong phát triển cây ăn quả, trước hết là cây mận Tam hoa, huyện Bắc Hà đă xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xă hội đến năm 2020, trong đó cây mận được coi là một trong các cây chủ lực và khôi phục và phát triển cây ăn quả nói chung, mận Tam hoa nói riêng là một trong cỏc khơu đột phá trong phát triển kinh tế của Huyện. Hiện tại, Bắc Hà đă và đang triển khai dự án “Cải tạo mận Tam hoa Bắc Hà” hứa hẹn đạt kết quả tốt. Nhưng do nguồn lực hạn chế, dự án mới triển khai trong phạm vi hẹp 7 ha trồng mới thay thế và cải tạo, chăm sóc đốn tỉa 4,3 ha. Diện tích c̣n lại cần khôi phục rất lớn, cần đa dạng hóa các nguồn lực để thực hiện, nguồn kinh phí tài trợ của dự án là rất cần thiết và quan trọng.Đến năm 2012, thực hiện mô h́nh khuyến nông cải tạo bằng trồng mới thay thế và đốn tỉa 452 ha. Địa điểm triển khai dự án cụ thể như sau:
Bảng1: Diện tích mận cần thay thế và cải tạo tại một số địa phương
huyện Bắc Hà
Đơn vị: Ha
[TABLE=width: 606]
[TR]
[TD] Nội dung
Địa phương
[/TD]
[TD]Tổng diên tích
[/TD]
[TD]Diện tích trồng mới
[/TD]
[TD]Diện tích đốn tỉa
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Thị trấn Bắc Hà
[/TD]
[TD]73,00
[/TD]
[TD]69,70
[/TD]
[TD]3,30
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Xă Na Hối
[/TD]
[TD]120,47
[/TD]
[TD]51,60
[/TD]
[TD]16,70
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Xă Tà Chải
[/TD]
[TD]103,25
[/TD]
[TD]170,5
[/TD]
[TD]51,20
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Cỏc xó khỏc
[/TD]
[TD]155,28
[/TD]
[TD]1,70
[/TD]
[TD]153,58
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
Nguồn: Pḥng thống kê huyện Bắc Hà.