Luận Văn Khoa học và công nghệ là lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá - hiên đại hoá

Lời mở đầu

Tính cấp thiết của đề tài:

Bước vào thiên niên kỷ thứ ba, khoa học và công nghệ đã trở thành yếu tố

cốt tử của sự phát triển, là lực lượng sản xuất trực tiếp của nền kinh tế toàn cầu.

Điều này được phản ánh rõ trong việc hoạch định các chính sách và chiến lược

phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế của nhiều nước trên thế giới. Tuy

nhiên tuỳ thuộc vào trình độ sự phát triển cụ thể của từng nước mà xây dựng

chiến lược, chính sách phát triển khoa học công nghệ mang tính đa dạng và đặc

thù đối với từng giai đoạn phát triển cụ thể phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện cơ

sở vật chất của mỗi quốc gia. Và điều nỗi bật rút ra ở các chiến lược, chính sách

đó ở tất cả các nước trên thế giới từ những nước có nền kinh tế hiện đại đứng

hàng đầu thế giới như Mỹ, Nhật, Pháp, .cho đến những nước có nền kinh tế

chậm phát triển và lạc hậu như Việt Nam , Lào , Campuchia, một số nước Trung

Đông .đó chính là quan điểm:"Sự phát triển khoa học và công nghệ là một

phương hướng quan trọng mới , có tính quyết định trong việc phát triển kinh tế

quốc gia"Bởi vậy việc nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng các chính sách và chiến

lược phát triển khoa học và công nghệ của các nước trên thế giới và trong khu

vực để áp dụng và phát huy một cách sáng tạo vào hoàn cảnh của đất nước mình

có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các nước trên con đường công nghiệp hoá-

hiên đại hoá nói chung và đối với Việt Nam nói riêng hiện nay.

Trong thời đại ngày nay, khi nền văn minh nông nghiệp dần dần nhường

chỗ cho nền văn minh công nghiệp thì tương ứng với nó thuật ngữ "công nghiệp

hoá - hiện đại hoá" cũng ít được sử dụng mà thay thế vào đó là các thuật ngữ

khoa học mang tính chất hiện đại ,phù hợp với xu thế của một thời đại mới "thời

đại tri thức" như "tăng trưởng", "phát triển"," cất cánh theo lối hoá rồng" Mặc

1

dù vậy,chúng ta không thể phủ nhận công nghiệp hoá- hiện đại hoá luôn luôn là

vấn đề hàng đầu trong các lí luận về sự phát triển kinh tế của các quốc gia trên

thế giới .Thật vậy ,lịch sử phát triển của nhân loại trong vài trăm năm trước đó đã

cho thấy con đường mà các nước chậm tiến cần phải đi theo,không thể là cái gì

khác ngoài việc biến đổi nền kinh tế theo cơ cấu hợp lý ,phát triển năng động

dựa trên cơ sở khoa học công nghệ hiện đại .Để đạt được mục đích đó,điều tất

yếu là phải đưa đất nước đi lên con đường công nghiệp hoá- hiên đại hoá bởi đó

là phương thức duy nhất để phát triển kinh tế thế giới, và bất kì một quốc gia nào

bỏ qua quá trình này đều sẽ trở nên quá chậm , quá lạc hậu so với bước đi của

thế giới.Có thể coi đó là quy luật Việt Nam không thể đứng ngoài.

Chúng ta đều biết ,công nghiệp hoá được coi là sản phẩm trực tiếp của

cuộc cách mạng công nghiệp cuối thế kỷ XVII, còn hiện đại hoá là sản phẩm tất

yếu của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật giữa thế kỷ XX. Ngày nay, trong bối

cảnh của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, công nghiệp hoá gắn

liền với hiện đại hoá được xem là nấc thang đánh dấu trình độ phát triển mới của

nền văn minh nhân loại. Chúng ta không thể phủ nhận những thành tựu về khoa

học cũng như nhiều lĩnh vực khác trong đời sống kinh tế xã hội .Chẳng hạn, việc

sử dụng năng lượng nguyên tử, năng lượng mặt trời đã làm giảm sự phụ thuộc

của con người vào nguồn năng lượng khoáng sản, việc chế tạo ra các tên lửa với

công suất cực lớn dùng nhiên liệu hoá học, hỗn hợp ở dạng lỏng hoặc rắn. Với hệ

thống động lực mới này, con người đã tạo ra được tốc độ vũ trụ cấp một

(7,9km/s),phóngvệ tinh nhân tạo đầu tiên của trái đất (năm 1957), tốc độ vũ trụ

cấp hai (11,2 km/s) phóng các tàu vũ trụ thám hiểm các hành tinh thuộc hệ mặt

trời như mặt trăng, Sao hoả, Sao kim (năm 1959) và đặc biệt là đưa con người

đặt chân lên mặt trăng (năm 1981) mở ra kỷ nguyên chiến lược chinh phục vũ

trụ. Sự ra đời của các vật liệu tổng hợp không những giúp con người giảm sự phụ

thuộc vào tài nguyên thiên nhiên không tái sinh được mà cung cấp cho con người

nguồn vật liệu mới có tính năng ưu việt hơn và tái sinh được Do đó vấn đề đặt

ra cho mỗi quốc gia trên con đường thực hiện công nghiệp hoá- hiên đại hoá là ở



2

chỗ cần nắm bắt xu thế phát triển tất yếu, khách quan của thời đại, khai thác tối

đa những thời cơ, thuận lợi và hạn chế đến mức thấp nhất mọi nguy cơ, bất lợi để

thực hiện thành công nghiệp sự nghiệp đó.

Đối vớiViệt Nam hiện nay, công nghiệp hoá- hiên đại hoá không chỉ là

quá trình mang tính tất yếu mà đó còn là một đòi hỏi bức thiết. Đứng trước thực

trạng đất nước từ một nền kimh tế tiểu nông đang phấn đấu vươn lên đạt đến

mục tiêu:" Dân giàu ,nước mạnh,xã hội công bằng dân chủ văn minh" lại vốn là

một nước nghèo bị chiến tranh tàn phá nhiều năm, tình trạnh khủng khoảng kinh

tế xã hội vẫn chưa chấm dứt, lạm phát còn ở mức cao, sản xuất chưa ổn định, bội

chi ngân sách lớn, lao động thất nghiệp hoặc không đủ việc làm ngày càng tăng

(riêng ở thành thị chiếm tới 7%), tổng sản phẩm quốc dân (GNP) tính theo đầu

người thấp nhất thế giới: 220$ (tháng9/1993) thấp hơn cả Lào, Băngladesh, chỉ

bằng 1/9 Thái Lan, bằng 1/4 của Malaixia, bằng 1/45 của Đài Loan Gắn liền

với nền kinh tế đó lại là lối làm ăn tản mạn, tuỳ tiện của sản xuất nhỏ; những

thói quen cũ của thời kì bao cấp trong sản xuất, kinh doanh vẫn còn tồn tại cho

tới ngày nay, ảnh hưởng không nhỏ tới sự tăng trưởng của nền kinh tế đất nước

trong quá trình toà cầu hoá. Vì vậy công nghiệp hoá- hiên đại hoá còn là quy

luật tất yếu của quá trình phát triển kinh tế-xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu, lợi ích

của các tầng lớp nhân dân và cả dân tộc.

Nhận thức rõ vai trò đó, Đảng và nhà nước, ta đã có nhiều nghị quyết quan

trọng về khoa học - công nghệ và khẳng định: "Cùng với giáo dục, đào tạo khoa

học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế -xã hội, là

điều kiện cần thiết để giữ vững độc lập dân tộc và xây dựng thành công chủ

nghĩa xã hội. Công nghiệp hoá- hiên đại hoá đất nước bằng cách dựa vào khoa

học, công nghệ" Như vậy, vai trò động lực, là lực lượng sản xuất hàng đầu của

khoa học và công nghệ đã được Đảng ta nhất quán khẳng định và là điều tất yếu

không thể thay đổi được. Song vấn đề đặt ra là làm sao để khoa học và công

nghệ đảm nhận được vai trò đó? Hay nói cách khác, trong điều kiện đất nước ta

hiện nay để phát triển khoa học và công nghệ phù hợp với vài trò "Là lực lượng

sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá- hiên đại hoá " thì chúng ta

phải làm gì? Đó là một vấn đề rất bức bách hiện nay trước thực trang khoa học -

công nghệ của đất nước còn phát triển chậm và chưa đi vào cuộc sống mặc dù

tiềm năng là không nhỏ.

Nghiên cứu về vấn đề khoa học và công nghệ trong sự nghiệp công nghiệp

hoá- hiện đại hoá không chỉ là công trình khoa học của các cơ quan, tổ chức, cá

nhân, mà còn là của toàn thể xã hội. Và cho tới nay, chúng ta cũng đã thu được

nhiều kết quả không nhỏ trong việc nghiên cứu, góp phần giúp cho đất nước

hoàn thành mục tiêu là một nước công nghiệp vào những năm 2020. Là một sinh

viên, em cũng muốn góp một phần nhỏ công sức của mình vào sự nghiệp nghiên

cứu khoa học của đất nước. Nghiên cứu về đề tài "Khoa học và công nghệ là

lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá- hiên đại hoá

ở nước ta" là một vấn đề lớn cần có thời gian và sự hiểu biết cũng như sự đầu tư

nhiều.