Thạc Sĩ Khí tượng thủy văn vịnh bắc bộ

- 1 -
lời nói đầu

Vịnh Bắc Bộ (hình 1.1) là một trong những vịnh lớn ở Đông Nam á và
thế giới, vịnh có diện tích khoảng 126.250 km 2 (36.000 hải lý vuông), chiều
ngang nơi rộng nhất khoảng 310 km (176 hải lý), nơi hẹp nhất ở cửa vịnh rộng
khoảng 220 km (119 hải lý). Vịnh hoàn toàn do bờ biển của hai n-ớc Việt Nam
và Trung Quốc bao bọc, bao gồm bờ biển Đông Bắc Việt Nam chạy qua 10 tỉnh,
thành phố và bờ biển hai tỉnh Quảng Tây, Hải Nam của Trung Quốc. Vịnh có hai
cửa là eo biển Quỳnh Châu nằm giữa bán đảo Lôi Châu và đảo Hải Nam với bề
rộng khoảng 19 hải lý và cửa chính của cửa vịnh từ đảo Cồn Cỏ (Việt Nam) tới
mũi Oanh Ca (đảo Hải Nam, Trung Quốc) rộng khoảng 112 hải lý. Chiều dài bờ
biển phía Việt Nam khoảng 763 km, phía Trung Quốc khoảng 695 km. Phần
vịnh phía Việt Nam có khoảng trên 3000 hòn đảo đá ven bờ, ngoài ra còn có đảo
Bạch Long Vĩ nằm cách đất liền Việt Nam khoảng 110 km, cách đảo Hải Nam
(Trung Quốc) khoảng 130 km. Phía Trung Quốc chỉ có một số ít đảo nhỏ ở phía
Đông Bắc vịnh nh- đảo Vị Châu, Tà D-ơng vịnh Bắc Bộ là cửa ngõ giao l-u lớn
và lâu đời của Việt Nam ra thế giới, trong đó có Trung Quốc, nó có tầm quan
trọng đặc biệt đối với sự phát triển kinh tế, th-ơng mại quốc tế cũng nh- quốc
phòng và bảo vệ an ninh, chủ quyền của n-ớc ta.
Hoạt động điều tra, khảo sát và nghiên cứu biển ở vịnh Bắc Bộ đã đ-ợc
tiến hành từ những năm 20 của thế kỷ XX. Ngay từ những năm 1922 tàu nghiên
cứu biển De Lanessan và một số tàu của hải quân Pháp đã tiến hành điều tra
khảo sát vịnh Bắc Bộ với các mặt cắt định kỳ để thu thập các yếu tố Khí t-ợng,
Thuỷ văn, địa chất, sinh vật nổi và sinh vật đáy của vịnh. Trải qua nhiều giai
đoạn gắn liền với lịch sử phát triển đất n-ớc, công cuộc điều tra nghiên cứu biển
ở vịnh Bắc Bộ liên tục đ-ợc thực hiện và phát triển với qui mô ngày càng mở
rộng, trình độ ngày càng đ-ợc nâng cao với sự tham gia của nhiều ngành, nhiều
địa ph-ơng cả ở trong và ngoài n-ớc nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế
biển, quản lý và khai thác bền vững tài nguyên môi tr-ờng biển vịnh Bắc Bộ. - 2 -
Đề tài “ Điều tra tổng hợp điều kiên tự nhiên tài nguyên và môi tr-ờng
vịnh Bắc Bộ”, mã số: KC09-17 đã đ-ợc triển khai để tiến hành tập hợp một cách
có hệ thống các tài liệu, số liệu điều tra khảo sát biển tại vịnh Bắc Bộ từ năm
1960 trở lại đây. Đồng thời cũng tiến hành điều tra, khảo sát bổ sung nhằm mục
đích xây dựng đ-ợc một cơ sở dữ liệu hoàn chỉnh và đầy đủ nhất về các điều
kiện tự nhiên tài nguyên và môi tr-ờng nói chung và Khí t-ợng Thủy văn nói
riêng tại vịnh Bắc Bộ. Dựa trên cơ sở dữ liệu đó, chuyên đề Khí t-ợng Thủy văn
của đề tài đã sử dụng các ph-ơng pháp nghiên cứu khoa học để đánh giá biến
động của các yếu tố Khí t-ợng Thủy văn biển trong vòng hơn 40 năm qua cũng
nh- cơ chế hoạt động của chúng tại vịnh Bắc Bộ.
Báo cáo tổng kết chuyên đề Khí t-ợng Thủy văn đ-ợc trình bày nh- sau:
+ Mục I. Cơ sở dữ liệu.
Trình bày cụ thể các công việc thu thập số liệu quá khứ, khảo sát đo đạc
bổ xung, tập hợp và chỉnh lý số liệu góp phần hoàn thành một nhiệm vụ quan
trọng của đề tài là: Xây dựng cơ sở dữ liệu về điều kiện tự nhiên, tài nguyên và
môi tr-ờng vịnh Bắc Bộ.
+ Mục II. Biến động các yếu tố Khí t-ợng Thủy văn tại vịnh Bắc Bộ.
Trình bày các ph-ơng pháp và tiến hành phân tích, đánh giá biến động, cơ
chế hoạt động của các yếu tố Khí t-ợng Thủy văn tại vịnh Bắc Bộ trong vòng
hơn 40 năm qua kể từ năm 1960.
+ Mục III. Mô phỏng các quá trình Khí t-ợng Thủy văn tại vịnh Bắc Bộ
bằng mô hình .
Giới thiệu sơ l-ợc về các mô hình đã sử dụng để mô phỏng các quá trình
động lực, vật lý, Khí t-ợng Thủy văn tại vịnh Bắc Bộ và phân tích sơ bộ các kết
quả đạt đ-ợc .
+ Mục IV. Kết luận.
Tóm tắt toàn bộ các công việc do chuyên đề Khí t-ợng Thủy văn đã thực
hiện theo nhiệm vụ của đề tài giao, kết luận sơ bộ về tình hình biến động của các yếu tố Khí t-ợng Thủy văn tại vịnh Bắc Bộ trong hơn 40 năm qua kể từ năm
1960 .
+ Phần phụ lục:
Trình bày toàn bộ các biến trình, bản đồ, hình vẽ nhận đ-ợc trong quá
trình nghiên cứu, phân tích, đánh giá biến động cũng nh- mô phỏng các yếu tố
Khí t-ợng Thủy văn tại vịnh Bắc Bộ.
I. Cơ sở dữ liệu
Để thực hiện nhiệm vụ của đề tài: “Điều tra tổng hợp điều kiện tự nhiên
tài nguyên và môi tr-ờng vịnh Bắc Bộ”. Chuyên đề Khí t-ợng Thủy văn
(KTTV) đã tiến hành thu thập đ-ợc một l-ợng rất lớn số liệu thực đo các yếu tố
Khí t-ợng Thủy văn tại các trạm Khí t-ợng Hải văn ven bờ, hải đảo và số liệu đã
đ-ợc tiến hành khảo sát đo đạc tại vịnh Bắc Bộ trong các ch-ơng trình, dự án
quốc tế cũng nh- trong n-ớc. Ngoài ra đề tài còn triển khai đ-ợc 04 chuyến khảo
sát tổng hợp, trong đó có 03 chuyến đo đạc các yếu tố Khí t-ợng Thủy văn tại
ngoài khơi vịnh Bắc Bộ. Đây là bộ số liệu đầy đủ nhất có đ-ợc kể từ tr-ớc tới
nay ở Việt Nam. Việc tập hợp và thu thập số liệu đ-ợc tiến hành cụ thể nh- sau:
I.1 Số liệu quan trắc tại các trạm Khí t-ợng Hải văn ven bờ và hải đảo
thuộc vịnh Bắc Bộ
Tại 5 trạm Khí t-ợng Hải văn ven bờ và hải đảo thuộc vịnh Bắc Bộ là:
Bạch Long Vĩ, Cô Tô, Hòn Dấu, Hòn Ng- và Cồn Cỏ ( Hình 1.1) đề tài đã thu
thập đ-ợc một số l-ợng rất lớn số liệu thực đo các yếu tố Khí t-ợng Hải văn
quan trắc theo 04 obs ( 1h, 7h, 13h, 19h) từ năm 1960 đến năm 2002.