Chúng ta đang sống trong một thời kỳ mà tiếng gọi cho tự do và dân chủ đang vang lên trên khắp địa cầu. Đông Âu vừa loại bỏ các chính phủ chuyên chế tồn tại gần nửa thế kỷ và các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ cũng đang tranh đấu để thay thế chế độ cộng sản tồn tại gần 75 năm bằng một trật tự dân chủ mới- trật tự mà trước đây có thể họ chưa bao giờ biết đến. Tuy nhiên, những sự kiện xảy ra xung quanh các biến động chính trị lớn tại châu Âu đang phủ một bóng đen lên viễn cảnh tươi sáng mà dân chủ hứa sẽ đem lại - chính sự hứa hẹn này đang liên kết và huy động sức mạnh của mọi người trên khắp thế giới. Nam Mỹ và Bắc Mỹ hiện nay thực sự đang là một bán cầu của dân chủ; châu Phi đang trải qua một thời kỳ cải cách dân chủ chưa từng có; và các thể chế dân chủ mới và năng động hiện đang bén rễ tại châu Á. Hiện tượng toàn cầu này đang làm cho những người hoài nghi phải suy nghĩ lại, những người hoài nghi cho rằng dân chủ tự do hiện đại là một sản phẩm nhân tạo chỉ có ở phương Tây và không thể nhân bản thành công được ở các nền văn hóa không phải phương Tây. Trong một thế giới mà dân chủ đã được thực thi ở nhiều quốc gia khác nhau như Nhật Bản, Italia và Vênezuêla, các định chế dân chủ có thể lên tiếng một cách chính thức cho các khát vọng mang tính nhân loại toàn cầu về tự do và tự quản. Tuy nhiên làn sóng đòi tự do mạnh mẽ trong suốt thập kỷ qua rõ ràng đã đảm bảo cho sự thành công tối hậu của nó. Chester E. Finn, Jr.- Giáo sư về giáo dục và chính sách công tại trường Đại học Vanderbilt kiêm Giám đốc Tổ chức Giáo dục Xuất sắc (Educational Excellence Network), đã phát biểu trước một nhóm các nhà giáo dục và các thành viên chính phủ tại Managua, Nicaragua: “Con người ta sinh ra đã ưa thích tự do hơn áp bức, đó là điều tự nhiên. Nhưng chúng ta không thể kỳ vọng rằng các hệ thống chính trị dân chủ có thể đương nhiên được tạo ra và duy trì mãi mãi. Ngược lại, các ý tưởng dân chủ luôn tồn tại nhưng việc thực hiện dân chủ thì không phải lúc nào cũng làm được”. Ngày nay, các giá trị dân chủ có thể đang được xem lại, nhưng được xem lại theo suốt quá trình lịch sử lâu dài của loài người, từ cuộc Cách mạng Pháp cuối thế kỷ 18 cho tới sự xuất hiện của các chế độ một đảng vào giữa thế kỷ 20, phần lớn các thể chế dân chủ còn ít và tồn tại không lâu. Thực tế này không làm cho chúng ta bi quan hay thất vọng, mà ngược lại, đó là thách thức chúng ta phải vượt qua. Trong khi khát vọng tự do là điều tự nhiên bẩm sinh của con người thì việc thực hiện dân chủ lại đòi hỏi phải được giáo dục. Việc lịch sử có còn tiếp tục mở các cánh cửa của tự do và cơ hội nữa hay không phụ thuộc vào sự quyết tâm cống hiến và trí tuệ tập thể của chính bản thân người dân chứ không dựa trên bất kỳ quy luật nào của lịch sử và đương nhiên cũng không dựa trên lòng nhân từ của các nhà lãnh đạo tự bầu. Khác với một số quan điểm, một xã hội dân chủ lành mạnh không chỉ đơn giản là một đấu trường cho các cá nhân theo đuổi các mục đích của cá nhân họ. Dân chủ sẽ chỉ được thực hiện khi dân chủ là mong muốn của các công dân có quyết tâm sử dụng quyền tự do mà họ vất vả mới giành được để tham gia vào đời sống của xã hội - góp tiếng nói của họ vào các tranh luận tập thể, bầu ra các vị đại diện có trách nhiệm đối với các hành động của họ và chấp nhận yêu cầu dung hòa và thỏa hiệp trong đời sống công cộng. Các công dân của nền dân chủ được tận hưởng quyền tự do cá nhân, nhưng họ cũng phải chia sẻ trách nhiệm cùng những người khác xây dựng một tương lai trong đó các giá trị cơ bản của tự do và tự quản vẫn tiếp tục được theo đuổi.
