Luận Văn kế toán tiền và các khoản trích theo lương

kế toán tiền và các khoản trích theo lương
LỜI MỞ ĐẦU
Trong nền kinh tế thị trường có một ý nghĩa vụ cựng to lớn cả về mặt kinh tế cũng như mặt xó hội.
Trờn phạm vi toàn bộ nền kinh tế thỡ tiền lương là sự cụ thể hoá của quá trỡnh phõn phối vật chất do người lao động làm ra. Đó là xây dựng và thực hiện một hệ thống trả lương thực sự phát huy được vai trũ, khuyến khớch vật chất và tinh thần cho người lao động là hết sức cần thiết, quan trọng đối với mọi doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong cơ chế thị trường.
Đối với người lao động, tiền lương là một khoản thu nhập chủ yếu đảm bảo cuộc sống của họ và gia đỡnh, là động lực thúc đẩy họ làm việc, sáng tạo. Trong nền kinh tế thị trường tiền lương là tiêu chuẩn đầu tiên để người lao động đưa ra quyết định lựa chọn lĩnh vực và nơi làm việc.
Đối với doanh nghiệp, tiền lương chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng chi phí của doanh nghiệp phải bỏ ra để tiến hành sản xuất kinh doanh. Do vậy các doanh nghiệp luôn phải tỡm cỏch bảo đảm mức lương xứng đáng với kết quả làm việc của người lao động, tạo ra động lực để người lao động phấn đấu làm việc gắn bó với doanh nghiệp.
Nhưng vấn đề đặt ra doanh nghiệp nào cũng phải đảm bảo tối thiểu hoá chi phí tiền lương trong giá thành sản phẩm để tạo thế cạnh tranh trên thị trường. Muốn vậy công tác hạch toán kế toán tiền lương cần phải được chú trọng để cung cấp đầy đủ thông tin về số lượng, thời gian kết quả lao động cho các nhà quản trị. Căn cứ vào đó sẽ có những quyết định kịp thời, đúng đắn trong chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Để hoàn thành báo cáo chuyên đề này ngoài sự phấn đấu nỗ lực của bản thân em cũn được sự giúp đỡ nhiệt tỡnh của thầy Nguyễn Hải Hà và cụng ty chế tạo điện cơ. Song do trỡnh độ và thời gian có hạn nên chuyên đề không tránh khỏi những thiếu sót kính mong sự đóng góp ý kiến của cỏc thầy cô giáo để bảo báo cáo chuyên đề được hoàn thiện hơn và em có điều kiện học hỏi nâng cao kiến thức.
Em xin chân thành cảm ơn!

PHẦN I
Lí LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC HẠCH TOÁN TIỀN LƯƠNG, BẢO HIỂM XÃ HỘI, BẢO HIỂM Y TẾ, KINH PHÍ CễNG ĐOÀN TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan về kế toán lao động tiền lương và các khoản trích theo lương
1.1.1. Khỏi niệm, ý nghĩa của tiền lương và các khoản trích theo lương
Quỏ trỡnh sản xuất là quỏ trỡnh kết hợp đồng thời cũng chính là quá trỡnh tiờu hao cỏc yếu tố cơ bản (lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động). Trong đó, lao động với tư cách là hoạt động chân tay và trí óc của con người sử dụng các tư liệu lao động nhằm tác động biến đổi các đối tượng lao động thành các vật phẩm có ích phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của mỡnh. Để đảm bảo tiến hành liên tục quá trỡnh tỏi sản xuất trước hết cần phải đảm bảo tái sản xuất sức lao động, nghĩa là sức lao động mà con người bỏ ra phải được bồi hoàn thù lao lao động.
Tiền lương (tiền công) chính là phần thù lao lao động được biểu hiện bằng tiền mà doanh nghiệp trả cho người lao động căn cứ vào thời gian, khối lượng và chất lượng công việc của họ. Về bản chất tiền lương chính là biểu hiện bằng tiền của giá cả sức lao động. Mặt khác, tiền lương cũn là đũn bẩy kinh tế để khuyến khích tinh thần làm việc hăng hái, kích thích và tạo mối quan tâm của người lao động đến kết quả công việc của họ. Nói cách khác tiền lương chính là một nhân tố thúc đẩy năng suất lao động.
Ngoài tiền lương, người lao động cũn được hưởng các khoản trợ cấp thuộc quỹ BHXH, BHYT trong các trường hợp ốm đau thai sản, tai nạn lao động, khám chữa bệnh
Như vậy tiền lương, BHXH, BHYT là thu nhập chủ yếu của người lao động, đồng thời là những yếu tố chi phí sản xuất quan trọng, là một bộ phận cấu thành giá thành sản phẩm, dịch vụ. Không ngừng nâng cao tiền lương thực tế của người lao động, cải thiện và nâng cao mức sống của người lao động là vấn đề đang được các doanh nghiệp quan tâm, bởi vỡ đó chính là một động lực quan trọng để nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm.
1.1.2. Nhiệm vụ của kế toán lao động tiền lương và các khoản trích theo lương
Kế toán lao động tiền lương và các khoản trích theo lương được tổ chức tốt là một trong những điều kiện để quản lý tốt quỹ lương và các khoản tríc theo lương bảo đảm cho việc trả lương và BHXH đúng nguyên tắc, đúng chế độ, có tác dụng khuyến khích người lao động nâng cao năng suất lao động, đồng thời tạo điều kiện tính và phân bổ chi phí tiền lương vào giá thành sản phẩm được chính xác. Chính vỡ vậy kế toỏn tiền lương và các khoản trích theo lương phải được thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau:
+ Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp số liệu về số lượng lao động, thời gian lao động, kết quả lao động của từng người, từng bộ phận một cách chính xác, kịp thời.
+ Tớnh và phân bổ chính xác tiền lương và các khoản trích theo lương cho các đối tượng sử dụng.
+ Hướng dẫn, kiểm tra các nhân viên kinh tế phân xưởng và các phũng ban liờn quan thực hiện đầy đủ việc hạch toán ban đầu về lao động tiền lương theo đúng quy định.
+ Lập báo cáo về lao động và tiền lương kịp thời, chính xác.
+ Tham gia phõn tớch tỡnh hỡnh quản lý, sử dụng lao động cả về số lượng, thời gian, năng suất. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp thích hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng lao động.
+ Phõn tớch tỡnh hỡnh quản lý, sử dụng quỹ tiền lương, xây dựng phương án trả lương hợp lý nhằm kớch thớch người lao động nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm.
1.1.3. Nguyên tắc kế toán lao động, tiền lương và các khoản trích theo lương
Tại các doanh nghiệp, kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương là một bộ phận công việc phức tạp trong kế toán chi phí kinh doanh, bởi vỡ cỏch trả thự lao động thường không thống nhất giữa các bộ phận, các đơn vị, các thời kỳ Việc kế toán chính xác chi phí về tiền lương và các khoản trích theo lương có vị trí quan trọng, là cơ sở để xác định giá thành sản phẩm. Đồng thời nó cũn là căn cứ để xác định các khoản nghĩa vụ phải nộp cho ngân sách Nhà nước, cho các cơ quan phúc lợi xó hội. Vỡ thế, để đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời cho quản lý, đũi hỏi kế toỏn tiền lương và các khoản trích theo lương phải quán triệt các nguyên tắc sau:
* Phải phân loại lao động hợp lý
Do lao động trong doanh nghiệp có nhiều loại khác nhau nên đẻ thuận lợi cho việc quản lý và hạch toỏn, cần thiết phải tiến hành phõn loại. Phõn loại lao động là việc sắp xếp lao động vào các nhóm khác nhau theo những đặc trưng nhất định. Về mặt quản lý và hạch toỏn, lao động thường được phân loại theo các tiêu thức sau:
+ Phõn loại lao động theo thời gian lao động:
Theo thời gian lao động, toàn bộ lao động có thể chia thành lao động thành lao động thường xuyên (gồm cả hợp đồng ngắn hạn và dài hạn) và lao động tạm thời mang tính thời vụ. Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp nắm được tổng số lao động của mỡnh, từ đó có kế hoạch sử dụng, bồi dưỡng tuyển dụng và huy động khi cần thiết. Đồng thời, xác định các khoản nghĩa vụ với nhà nước được chính xác.
+ Phân loại lao động theo quan hệ với quá trỡnh sản xuất
Dựa theo mối quan hệ của lao động với quá trỡnh sản xuất, cú thể phõn loại lao động của doanh nghiệp thành hai loại sau.
Lao động trực tiếp sản xuất: lao động trực tiếp sản xuất chính là bộ phận hay thực hiện các lao vụ, dịch vụ.Thuộc loại này bao gồm những người điều khiển thiết bị, máy móc để sản xuất sản phẩm (kể cả cán bộ trực tiếp sử dụng). Những người phục vụ quá trỡnh sản xuất (vận chuyển, bốc dỡ nguyờn vật liệu trong nội bộ sơ chế nguyên vật liệu trước khi đưa vào sản xuất )
Lao động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: Thuộc bộ phận này bao gồm nhân viên kỹ thuật (trực tiếp làm công tác kỹ thuật hoặc tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn kỹ thuật) nhân viên quản lý kinh tế (trực tiếp lónh đạo, tổ chức, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh như giám đốc, phó giám đốc kinh doanh, cỏc cỏn bộ cỏc phũng ban kế toỏn, thống kờ, ) nhõn viờn quản lý hành chớnh (những người làm công tác tổ chức, nhân sự, văn thư, đánh máy, quản trị ).
Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp đánh giá được tính hợp lý của cơ cấu lao động. Từ đó có biện pháp tổ chức, bố trí lao động phù hợp với yêu cầu công việc, tinh giảm bộ máy gián tiếp.
* Phân loại tiền lương một cách phù hợp
Do tiền lương có nhiều loại với tính chất khác nhau, chi trả cho các đối tượng khác nhau nên cần phân loại tiền lương theo tiêu thức phù hợp. Trên thực tế có rất nhiều cách phân loại tiền lương như phân theo cách thức trả lương (lương theo sản phẩm, lương thời gian, lương khoán) phân loại theo đối tượng trả lương (lương gián tiếp, lương trực tiếp), phân theo chức năng tiền lương (sản xuất, bỏn hàng, quản lý) Mỗi cỏch phõn loại đều có những tác dụng nhất định trong quản lý. Tuy nhiên để thuận lợi cho công tác hạch toán nói riêng và quản trị nói chung, xét về mặt hiệu quả tiền lương được chia thành hai loại là tiền lương chính và tiên lương phụ.
Tiền lương chính là bộ phận tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế có làm việc, gồm cả tiền lương cấp bậc, tiền thưởng và các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương. Ngược lại, tiền lương phụ là bộ phận tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế không làm việc nhưng được hưởng chế độ quy định như nghỉ phép, hội họp, học tập, lễ tết, ngừng sản xuất Cách phân loại này không những giúp cho việc tính toán phân bổ chi phí tiền lương được chính xác mà cũn cung cấp thông tin cho việc phân tích chi phí tiền lương.