Luận Văn Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương - Phạm Thị Vân Anh

LỜI MỞ ĐẦU
Lao động là sự kết hợp giữa hoạt động chân tay và trí óc
của con người,lao động là một trong ba yếu tố quan trọng quyết
định nên sự tồn tại của quá trình sản xuất,lao động đóng vai trò chủ
chốt trong việc tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội.
Muốn phát huy hết được năng lực , trí tuệ và khả năng sang
tạo tổng công việc của con người khi sức lao động của họ bỏ ra cho
công việc phải được đền bù một cách xứng đỏng.Đú là thù lao ,lao
động mà ngươi chủ lao động trả cho người lao động một cách hợp
lý để dựa vào đó họ có thể tái tạo sản xuất sức lao động sau những
giờ làm việc mệt nhọc,thự lao đó gọi la ‘’tiền lương’’.
Tiền lương là thu nhập chính của người lao động nờn cỏc
doanh nghiệp thường sử dụng tiền lương làm đòn bẩy kinh
tế,khuyến khích tinh thần tích cực lao động,phỏt huy khả năng sang
tạo , tinh thần trách nhiệm va sự nhiệt tình của người lao động tạo
thành động lực quan trọng để phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, tiền
lương còn là một trong những khoản chi phí sản xuất cấu thành nên
giá thành sản phẩm cho nên cụngtỏc kế toán tiền lương và các
khoản trích theo lương là vấn đề mà doanh nghiệp rất quan tâm.
Ngoài ra tiền lương còn là một trong những công cụ kinhh tế để
phân phối sắp xếp lại lao động một cách có kế hoạch giữa các
doanh nghiệp và các nghành sản xuất,thớch hợp với yêu cầu phát
triển nhịp nhàng của kinh tế quốc dân.
Tiền lương chiếm một phần không nhỏ trong chi phí sản xuất kinh
doanh, nếu áp dụng hình thức trả lương hợp lý có tác dụng, động
lực năng suất lao động và ngược lại. Nhìn vào tiền lương thanh toán
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 1
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
cho người lao động nú đó thể hiện sự phát triển hay thất bại một
doanh nghiệp.
Để giải quyết vấn đề trên mỗi doanh nghiệp nói chung và
công ty TNHH Môi Trường Công Nghệ Cao Nam An, nói riêng cần
có những thông tin phục vụ cho quản lý, sản xuất kinh doanh. Đ ặc
biệt là các thong tin về tiền lương và các khoản trích theo lương. Do
vây hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương là một trong
những công cụ hết sức hữu hiệu và đắc lực .Chi phí về tiền lương
và các khoản trích thheo lương được tập hợp một cách chính xác sẽ
làm lành mạnh các quan hệ kinh tế tài chính trong doanh nghiệp, góp
phần tích cực vào việc sử dụng các nguồn đầu tư.
Do vậy, kế toán tiền lương là người tham mưu cho lãnh đ ạo.
Vì thế tổ chức lao động, phân phối chi trả tiền lương sử dụng quỹ
tốt là đòn bẩy thúc đẩy người lao động làm tụt công việc của
mỡnh.Từ đú có được sự phát triển bền vững với mỗi doanh
nghiệp.
Đi cùng vời tiền và các khoản trích theo l ươngg mà doanh
nghiệp và xã hội trả cho người lao động như: BHYT,
BHXH,BHTN, KPCD nú đó thể hiện sự quan tâm của doanh nghiệp
và toàn xã hội đối với người lao động.
Nhận thấy tầm quan trọng của tiền lương qua các vấn đề trên, với
sựu giúp đỡ nhiệt tình của cô giáo BÙI THỊ THU, em đã chọn đề tài
báo cáo tốt nghiệp là ‘Kế Toán Tiền Lương và Các Khoản Trích
theo lương’’ tại công ty TNHH Môi Trường Công Nghệ Cao Nam
An. Do kiến thức của em còn non kém và kiến thức thực tiễn còn

SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 2
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
nhiều thiếu xót. Em mong được sự giúp đỡ hơn nữa của cô giáo để
báo cáo thực tập tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn cô!


SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 3
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
PHẦN I: CÔNG TÁC TỔ CHỨC TẠI CÔNG TY TNHH MÔI TRƯỜNG
CÔNG NGHỆ CAO NAM AN
1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY
- Tên đơn vị: Công ty TNHH Môi trường công nghệ cao Nam An
- Ten giao dịch: Nam An Environment And High Technology Company
Limied
- Tên viết tắt: Nam An Enhitec co,.ltd
- Số điện thoại: 0466605451
- Ngày thành lập: Công ty ra đời và đi vào hoạt động ngày 06/08/2002
Công ty là một trong những doanh nghiệp hàng đầu hoạt đ ộng trong
lĩnh vực xử lý và thi công các công trình xử lý nước tại Việt Nam. Lĩnh vực
hoạt động chính là thi công các công trình xử lý nước và môi trường; thi ết k ế.
chế tạo và sản xuất thiết bị lọc nước, sản xuất vật liệu lọc nước ; thi công
các công trình công nghiệp, dân dụng, cấp thoát nước; tư vấn và thi ết k ế c ấp
thoát nước cho các công trình dân dụng, công nghiệp, công trình kỹ thuật h ạ
tầng, khu đô thị. Kinh doanh các loại vật tư, thiết bị xử lý nước và môi
trường, sản phẩm công nghệ cao.
Trong những năm gần đây Công ty không ngừng nâng cao trình độ tay nghề
của công nhân trẻ hóa đội ngũ các bộ và tiếp cận rất nhanh v ới trình đ ộ khoa
học-kỹ thuật tiên tiến, hiện đại trong quản lý và trong sản xuất kinh doanh.
Với sự năng động, sang tạo không ngừng của cán bộ - nhân viên trong công
ty, công ty đã nhận được nhiều bằng khen và quà t ặng v ề thành tích ho ạt
động sản xuất kinh doanh của mình.
- Nhiệm vụ và chứng năng sản xuất kinh doanh:
+ Tư vấn và thiết kế cấp thoát nước đối với các công trình dân dụng,
công nghiệp, công trình kỹ thuật hạ tầng, khu đô thị.
+ Thi công các công trình dân dụng, giao thong, công trình đ ường đi ện
trung, hạ áp.
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 4
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
+ Sản xuất và chế tạo thiết bị lọc nước, vật liệu lọc nước.
+ Mua bán, xuất – nhập khẩu thiết bị, vật tư kỹ thuật, s ản ph ẩm công
nghệ cao.
Trong 3 năm gần đây nguồn nhân lực của công ty không ng ừng tăng. Năm
2010 số công nhân lên tới 54 người. trong đó:
- Công nhân dài hạn: 35 người
- Công nhân ngắn hạn: 12 người
- Công nhân vụ việc: 7 người
Tổng doanh thu: Năm 2009: 4.758.000.000đ
Năm 2010: 7.979.258.000đ
Năm 2011: 11.580.870.000đ
Thu nhập lương cơ bản của cán bộ CNV trong công ty là: 830.000đ
1.1Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh của Công ty
Là một doanh nghiệp thi công các công trình xử lý nước và môi trường, các
công trình đường ống cấp thoát nước trên phạm vi cả nước.
Là một công ty thi công và xây dựng nên công ty s ản xu ất theo đ ơn đ ặt hàng.
Sản phẩm mang tính cố định tại chỗ, có quy mô lớn ph ức tạp, th ời giant hi
công kéo dài, khối lượng thi công chủ yếu là ngoài trời. do v ậy quy trình s ản
xuất được tiến hành theo 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: giai đoạn chuẩn bị.
Là giai đoạn mở đầu cho quy trình sản xuất, thi công một công trình sản xuất,
thi công một công trình. Phòng kế hoạch tiến hành l ập d ự toán các công trình,
kế hoạch thi công, kế hoạch nguyên vật liệu. Khâu chuẩn bị vốn do phòng
KT – TC cung cấp. một số điều kiện khác và máy mọc thi công được chuẩn
bị trong giai đoạn này.
- Giai đoạn 2: giai đoạn thi công công trình
Sau khi tiến hành chuẩn bị, công trình được thi công theo kế hoạch đã lập,
thi công công từng phần từng hạng mục công trình theo đúng điểm dừng kỹ
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 5
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
thuật và tiến hành nghiệm thu luôn từng hạng mục công trịnh theo đúng tiến
độ thi công.
Đây là giai đoạn quan trong nhất.
- Giai đoạn 3: Giai đoạn hoàn thành và nghiệm thu công trình, đây là giai
đoạn kết thúc công trình và đưa vào nghiệm thu cho chủ đầu tư. Đưa
công trình và sử dụng và quyết toán
Sơ đồ quy trình công nhân sản xuất sản phẩm (theo quy mô tập trung).

Hợp đồng kinh Giao hàng theo HĐ
tế


Kiểm tra nhập kho
Lập KH khảo
sát, thiết kế


Lắp giắp hoàn chỉnh
Lập KH dự toán
vật tư


Nhập kho vật tư
Chế tạo gia
công:
Cắt
Xưởng sản xuất
Gá
Hàn
mài
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 6
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
2. Cơ cấu tổ chức đơn vị
Dựa vào những tính chất, đặc điểm, nhiệm vụ sản xuất nên công ty đã t ổ
chức bộ máy quản lý sản xuất phân nhiệm rõ ràng thànhcỏc phũng ban, ch ức
năng lãnh đạo của giám đốc công ty. Nhờ đó các đội thi công và x ưởng k ế
cấu có thể hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả tạo nên doanh thu cho doanh
nghiệp ngày cafg lớn, và ngày càng phát triển lớn mạnh.
Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý.
Giám đốc công ty

Phó giám đốc SX Phó giám đốc HC

Phòng KH - KT Phòng TC - KT Phòng tổ chức HC


Đội thi Đội thi Đội thi Đội thi Đội thi Đội thi
công số công số công số công số công số công số
1 2 3 4 5 6

- Giám đốc công ty: có quyền điều hành cao nhất trong công ty và ch ịu
trách nhiệm trước pháp luật, chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của
doanh nghiệp. giám đốc là người chỉ đạo trực tiếp đến từng phòng ban,
phân xưởng nhà máy. Giám đốc là người chịu trách nhiệm cao nhất về
sản xuất kinh doanh, sử dụng vốn và các nguồn nhân lực hiện có của
doanh nghiệp.
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 7
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
- Các phó giám đốc: là những người giúp giám đốc thực hiện các nhiệm
vụ theo sự phân công và ủy quyền của giám đốc. Chịu trách nhiệm
trước Giám đốc và pháp luật về những nhiệm vụ được phân công và
ủy quyền.
- Phòng KH – KT: giúp giám đốc trong việc xây dựng chiến lược phát
triển lâu dài và kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Giúp
giám đốc công ty tìm kiếm các đối tác, lập và rà soát các ch ỉ tiêu k ỹ
thuật làm cơ sở cho giám đốc ký hợp đồng kinh tế. Lập h ồ s ơ d ự th ầu,
chủ động phối hợp với cỏc phũng chức năng để nhiệm thu, thanh toán
các hợp đồng kinh tế.
- Phòng TC-KT: có nhiệm vụ theo dõi tình hình sản xuất kinh doanh và
chịu trách nhiệm hoạch toán tài chính. Đồng thời giúp công ty quản lý
tiền vốn có hiệu quả, phối hợp với cỏc phũng chức năng đ ể thanh toán
các công trình đã hoàn thành, tiêu thụ sản ph ẩm để tăng c ường vòng
quanh của vốn, thực hiện được chế độ báo cáo theo định kỳ.
- Phòng tổ chức – HC: thực hiện chức năng hành chính, là đầu mối tín
nhiệm các công văn của các đơn vị trực thuộc. Tổng hợp và trình giám
đốc để có phương hướng giải quyết, thực hiện công tác bảo vệ nội bộ.
Giữ gìn an ninh trận tự, an toàn doanh nghiệp, nghĩa vụ quốc phòng.
- Các đội thi công và xưởng sản xuất : Đội thi công có trách nhiệm
thực hiện nhiệm vụ được giao. Thực hiện kịp tiến độ công trình và báo
cáo lên đội trưởng. đội trưởng chịu trách nhiệm chung và báo cáo lên
ban giám đốc, cỏc phũng ban có liên quan về công việc. Để từ đó có
hướng giải quyết tăng cường them nhân lực (nếu cần).


SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 8
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
CHƯƠNG II:
HIỆN TRẠNG HẠCH TOÁN NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY
TNHH MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHỆ CAO NAM AN
1. KHÁI QUÁT CHUNG
Sức lao động là toàn bộ thể lực, trí lực của con người, là kh ả năng lao
động của con người, sức lao động là yếu tố cơ bản của mọi quá trình sản
xuất, nó chỉ trở thành hàng hoá khi có 2 điều kiện sau:
+ Một là: Người có sức lao động phải được tự do về thân th ể, có nghĩa là có
quyền tự do đem bán sức lao động của mình cho người s ử dụng lao đ ộng nh ư
một hàng hoá, nói cách khác là họ được tự do đi làm thuê, mu ốn v ậy h ọ ph ải
là chủ sở hữu của sức lao động đó.
+ Hai là: Người có sức lao động nhưng không có tư liệu sản xuất và c ủa c ải
khác hoặc là có nhưng không đủ để kinh doanh. Trong điều kiện đó bu ộc
người lao động phải đi làm thuê, tức là bán sức lao động của mình.
Khi sức lao động biến thành hàng hoá, thì hàng hoá sức lao động cũng
có 2 thuộc tính như mọi hàng hoá thông thường khác.
Giá trị hàng hoá sức lao động cũng là lượng lao động xã hội cần thiết
để sản xuất và tái sản xuất ra nú. Nú được xác định bằng toàn b ộ giá tr ị c ủa
các tư liệu sinh hoạt cần thiết về vật chất, về tinh thần để duy trì đời sống
của mọi công dân và những phí tổn để công dân có một trình độ nhất định.
Việc xác lập giá trị hàng hoá sức lao động là tất yếu đối với quá trình
tái sản xuất sức lao động xã hội. Các yếu tố hợp thành giá trị hàng hoá sức lao
động phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của từng nước như: Khí hậu, t ập quán,
trình độ văn hoá, nguồn gốc và hoàn cảnh ra đời của giai cấp công nhân.
Giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động cũng nh ằm thoả mãn nhu c ầu cho
người mua để sử dụng vào quá trình lao động khác. Với hàng hoá thông
thường giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động khi được s ử d ụng s ẽ t ạo ra
một giá trị mới hơn giá trị của bản thân nó. Đây là thuộc tính đ ặc bi ệt ch ỉ có

SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 9
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
hàng hoá sức lao động mới có. Khi giá trị sức lao động biểu hiện bằng tiền thì
được gọi là giá cả sức lao động hay còn gọi là tiền lương.
2. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ, NHIỆM VỤ, CHỨC NĂNG, Ý
NGHĨA CỦA TIỀN LƯƠNG
2.1.1. Khái niệm
Trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN,
tiền lương được biểu hiện là giá cả của một hàng hoá nh ất định đó là s ức lao
động, cho nên tiền lương cũng được tác động bởi các quy luật kinh tế và quan
hệ cung cầu trên thị trường.
2.1.2. Đặc điểm
Tiền lương vừa là một phạm trù kinh tế vừa là một phạm trù xã hội.
Đứng trên góc độ kinh tế thì doanh nghiệp coi như một yếu tố của quá trình
sản xuất. Về mặt xã hội tiền lương rất nhạy cảm và nó gắn liền với công
bằng xã hội, tiền lương có liên quan đến những chính sách xã hội nh ư: Giáo
dục, y tế, nhà ở, phúc lợi .
Trong điều kiện tồn tại nền kinh tế sản xuất hàng hoá và tiền tệ thì
tiền lương là một yếu tố chi phí SXKD cấu thành nên giá thành của sản phẩm
lao vụ, dịch vụ.
Tiền lương là một đòn bẩy kinh tế quan trọng để nâng cao hiệu quả
SXKD, tăng năng suất lao động, là nguồn động viên tích cực cho công nhân
viên chức phấn khởi, tích cực lao động, nâng cao hiệu quả công tác.
2.1.3. Vai trò
Tiền lương đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống của người
lao động, nó quyết định sự ổn định và phát triển kinh tế gia đình họ, ti ền
lương là nguồn để tái sản xuất sức lao động cho người lao động, vì vậy nó có
tác dụng rất lớn đến thái độ lao động của người lao động đối với s ản xu ất
cũng như xã hội. Tiền lương cao sẽ nhiệt tình hăng say làm việc, ngược lại
họ sẽ chán nản. Vì vậy tiền lương, tiền công không chỉ là phạm trù kinh tế
mà còn là yếu tố hàng đầu của chính sách xã hội.
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 10
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
Xột trên góc độ quản lý kinh doanh, quản lý xã hội, tiền lương là một
đòn bẩy kinh tế cực kỳ quan trọng. Thông qua chính sách tiền lương Nhà
nước có thể điều chỉnh nguồn lao động giữa cỏc vựng theo yêu cầu phát triển
kinh tế xã hội của đất nước, song vấn đề quan trọng t ầm qu ốc gia là các
chính sách tiền lương có vị trí quyết định trong quá trình t ạo đ ộng l ực cho
người lao động trong xã hội và có ảnh hưởng quyết định đến năng lực của
đất nước trong các thời kỳ sau.
Xột trên phạm vi doanh nghiệp, tiền lương đóng vai trò quan trọng
trong việc kích thích người lao động phát huy h ết kh ả năng lao đ ộng sáng t ạo
của họ, làm việc tận tuỵ có trách nhiệm cao đối với công việc. Tiền lương
cao hay thấp sẽ tác động đến tình cảm, ý th ức công việc của h ọ. Đ ặc bi ệt
trong cơ chế thị trường hiện nay, khi mà phần lớn lao động được tuy ển dụng
trên cơ sở hợp đồng lao động, người lao động sẽ tự do bán s ức lao đ ộng cho
nơi mà coi là có lợi nhất. Vì vậy chính sách ti ền l ương cũng là m ột trong
những phương tiện quan trọng để đảm bảo cho doanh nghiệp có một đội ngũ
công nhân lành nghề hay không. Một công cụ quan trọng của công tác qu ản lý
bằng phương pháp kinh tế thông qua tiền lương, người lãnh đạo hướng dẫn
người lao động làm việc theo ý mình nhằm tổ ch ức sản xu ất h ợp lý, tăng
cường kỷ luật lao động cũng như khuyến khích tăng năng suất lao động.
Như vậy, tiền lương đóng một vai trò rất quan trọng, nó không chỉ đảm
bảo đời sống cho người lao động tái sản xuất sức lao đ ộng c ủa h ọ mà còn là
một công cụ để quản lý doanh nghiệp, một đòn bẩy kinh tế đầy hiệu lực .
Tuy nhiên chỉ trên cơ sở áp dụng đúng đắn chế độ tiền lương, đảm bảo các
nguyên tắc của nó thì mới phát huy được mặt tích cực và ngược lại s ẽ làm
ảnh hưởng xấu đến toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp.
2.1.4. Nhiệm vụ :
Tổ chức ghi chép, phản ánh tổng hợp số liệu về số lượng lao đ ộng,
thời gian kết quả, từ đó ta tính ra lương, tính ra BHXH, BHYT, KPCĐ và phân
phối chi phí nhân công đúng đối tượng sử dụng lao động.
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 11
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
Hướng dẫn, kiểm tra các nhân viên hạch toán ở các bộ phận SXKD,
cỏc phũng ban, thực hiện đầy đủ các chứng từ cần thi ết đ ể h ạch toán v ề lao
động, tiền lương rồi mở sổ cần thiết để kế toán nghiệp vụ lao động ti ền
lương theo đúng chế độ và phương pháp.
Lập các báo cáo về lao động tiền lương thuộc phần việc do mình phụ
trách.
Phân tích tình hình quản lý về việc sử dụng th ời gian lao đ ộng, chi phí
nhân công, năng suất lao động và đề xuất các biện pháp để nhằm khai thác sử
dụng tiền tệ có hiệu quả mọi tiềm năng có sẵn trong doanh nghiệp.
2.1.5. Chức năng của tiền lương
Tiền lương cú cỏc chức năng cơ bản sau:
+ Tiền lương phải đẩm bảo được tái sản xuất sức lao động ( bao gồm
cả tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng ). Điều này có nghĩa là : với
tiền lương của người lao động không chỉ đủ sống mà còn nâng cao trình độ
về mọi mặt cho bản thân, con cái, thậm chí một phần nhỏ để tích luỹ.
+ Chức năng kích thích người lao động: Tiền lương đảm bảo và góp
phần tác động để tạo ra cơ cấu lao động hợp lý trong toàn bộ nền kinh tế,
khuyến khích phát triển kinh tế ngành và lãnh thổ. Tiền lương là đòn bẩy kinh
tế thu hút người lao động hăng say làm việc, là động lực thúc đẩy tăng năng
suất, khuyến khích nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ gắn trách nhi ệm
cá nhân với tập thể và công việc.
+ Chức năng tích luỹ: tiền lương của người lao động không nh ững duy
trì cuộc sống hàng ngày trong thời gian làm việc mà còn để dự phòng trong
cuộc sống lâu dài khi họ hết khả năng lao động hoặc gặp rủi ro trong cu ộc
sống.
+ Chức năng thước đo giá trị: là cơ sở để điều chỉnh giá cả cho phù hợp
mỗi khi giá cả biến động.
2.1.6. ý nghĩa.

SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 12
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
Lao động là điều kiện đầu tiên và cần thiết cho s ự t ồn t ại và phát tri ển
của xã hội loài người. Nó là yếu tố cơ bản có tác dụng quy ết định trong quá
trình sản xuất để quá trình sản xuất xã hội nói chung và quá trình SXKD ở các
doanh nghiệp nói riêng diễn ra thường xuyên liên tục.
Người lao động phải có vật phẩm tiêu dùng để tái s ản xu ất s ức lao
động. Vì vậy khi họ tham gia lao động sản xuất ở các doanh nghiệp đòi h ỏi
các doanh nghiệp phải trả thù lao lao động cho họ. Trong nền kinh t ế hàng
hoá, thù lao lao động được thể hiện bằng thước đo giá tr ị hay còn g ọi là ti ền
lương. Vậy tiền lương là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao đ ộng, là kho ản
cần thiết mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động theo th ời gian và kh ối
lượng công việc mà người lao động đã cống hiến cho doanh nghiệp.
Đối với tiền lương phải trả cho người lao động là một khoản chi phí
cấu thành nên giá trị sản phẩm hay dịch vụ mà doanh nghiệp đã sáng tạo ra.
Vì vậy doanh nghiệp phải sử dụng sức lao động sao cho có hiệu quả tốt để
tiết kiệm chi phí tiền lương trong giá thành sản ph ẩm.Trong công tác qu ản lý
sản của doanh nghiệp thì quản lý lao động và ti ền l ương là m ột n ội dung
quan trọng, nú giỳp cho doanh nghiệp hoàn thành định mức kế hoạch SXKD
đã đề ra.
Tổ chức kế toán lao động và tiền lương giúp cho công tác quản lý lao
động của doanh nghiệp vào nề nếp, thúc đẩy người lao động chấp hành tốt
kỷ luật lao động. Từ đó tăng năng suất lao động và cũng là c ơ s ở đ ể tính
lương theo nguyên tắc phân phối theo lao động.
Tổ chức tốt kế toán lao động và tiền lương giúp cho doanh nghiệp
quản lý tốt quỹ lương đảm bảo việc trả lương và trợ cấp BHXH đúng
nguyên tắc, đúng chế độ kích thích người lao động hoàn thành nhiệm vụ
được giao, đồng thời cũng tạo ra cơ sở cho việc phân bổ chi phí nhân công và
giá thành được chính xác.
3. NỘI DUNG KẾ TOÁN LAO ĐỘNG TIấN LƯƠNG
3.1.1.1. Kế toán lao động
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 13
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
Trong quản lý sử dụng lao động ở doanh nghiệp thì cần thiết phải tổ
chức kế toỏn cỏc chỉ tiêu liên quan về lao động, nội dung của kế toán lao
động chính là hạch toán về số lượng lao động, thời gian lao đ ộng và k ết qu ả
lao động.
Kế toán số lượng lao động là kế toán về mặt số lượng từng loại lao
động theo nghề nghiệp, công việc và theo trình độ tay nghề ( cấp bậc kỹ
thuật ) của từng công nhân viên. Việc kế toán về số lượng lao động thường
được thực hiện trên sổ sách lao động của doanh nghiệp và thường được
phòng lao động theo dõi.
Kế toán thời gian lao động thực chất là kế toán sử dụng th ời gian lao
động đối với từng công nhân viên ở từng bộ phận trong doanh nghi ệp. Thông
thường từng bộ phận sử dụng lao động ( tổ chức, phòng ban, phân xưởng )
sử dụng bảng chấm công để ghi chép thời gian lao động thực t ế c ủa từng
người lao động, Bảng chấm công là căn cứ để tính lương, tính th ưởng đ ể
tổng hợp thời gian lao động ở trong doanh nghiệp và trong từng bộ phận.
Kế toán kết quả lao động là việc theo dõi, ghi chép kết quả lao động
của công nhân viên biểu hiện bằng số lượng ( khối lượng sản phẩm công
việc ) đã hoàn thành của từng người hay từng tổ, từng nhóm lao đ ộng. K ế
toán kết quả lao động thường được thực hiện trờn cỏc chứng từ thích h ợp
như : phiếu xác nhận sản phẩm và công việc đã hoàn thành, hợp đ ồng làm
khoán, kế toán kết quả lao động là cơ sở để tính lương cho người lao động
hay bộ phận lao động hưởng lương theo sản phẩm.
Có thể nói rằng kế toán lao động vừa để quản lý việc huy động, vửa
làm cơ sở để tính toán tiền lương phải trả cho người lao động. Vì k ế toán lao
động có rõ ràng, chính xác, kịp thời thì mới có th ể tớnh đỳng t ớnh đ ủ ti ền
lương cho công nhân viên trong doanh nghiệp.
3.1.1.2. Các nguyên tắc


SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 14
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
Để phát huy tốt tác dụng của tiền lương trong SXKD và đảm bảo hiệu
quả của các doanh nghiệp, khi tổ chức tiền lương cho người lao động cần
đạt các yêu cầu cơ bản sau:
+ Đảm bảo tái sản xuất sức lao động, không ngừng nâng cao đời sống
vật chất, tinh thần cho người lao động.
+ Làm cho năng suất lao động không ngừng nâng cao.
+ Đảm bảo tính đơn giản dễ hiểu, dễ tính.
Xuất phát từ những yêu cầu trên công tác tổ chức tiền lương cần đảm
bảo các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc 1: Đảm bảo nguyên tắc phân phối theo lao động và gắn với
hiệu quả.
Nguyên tắc này được đề ra dự trên cơ sở quy luật phân phối theo lao
động. Nội dung của nguyên tắc: trong cùng điều kiện làm việc, cùng loại
công việc trong quá trình sản xuất, những công việc hao phí lao đ ộng s ản
xuất như nhau, lao động ngang nhau thể hiện khi so sánh thời gian lao động,
cường độ lao động, trình độ thành thạo của người lao động. S ự so sánh đó là
cơ sở để đánh giá phân biệt đóng góp sức lao động. Nội dung được th ể hiện
cụ thể là khi trả lương cho người lao động không phân biệt nam hay nữ, già
hay trẻ , dân tộc hay tôn giáo. Đây là nguyên t ắc quan tr ọng c ủa t ổ ch ức ti ền
lương với nguyên tắc tiền lương mới thực hiện được yêu cầu của quy luật
phân phối theo lao động.
Khi thực hiện nguyên tắc này có tác dụng kích thích ng ười lao đ ộng
hăng say sản xuất góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả SXKD.
Nguyên tắc 2: Tổ chức tiền lương phải đảm bảo được tốc độ tăng năng
suất lao động lớn hơn tốc độ tăng của tiền lương bình quân.
Nguyên tắc 3: Đảm bảo mối quan hệ tiền lương giữa các ngành kinh tế
quốc dân.
Nguyên tắc 4: Đảm bảo tái sản xuất mở rộng sức lao động.

SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 15
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
Các nguyên tắc trên đây dù thực hiện tốt mà không đảm bảo các yêu
cầu sau đây thì không có ý nghĩa. Việc trả lương phải:
+ Không thấp hơn mức lương tối thiểu Nhà nước quy đ ịnh c ụ th ể từng
vùng, từng khu vực. Người lao động đi làm đêm, làm thêm giờ thì ph ải tr ả
thêm.
+ Đơn vị trả tiền lương và các loại phụ cấp cho người lao động trực
tiếp, đầy đủ, đúng hẹn tại nơi làm việc và trả bằng tiền mặt.
+ Khi đơn vị bố trí người lao động tạm thời chuyển sang nơi làm việc
hoặc công việc khác thì phải trả lương cho người lao động không thấp hơn
công việc trước. Khi đơn vị phá sản, giải thể, thanh lý thì ti ền l ương ph ải
được ưu tiên thanh toán cho người lao động.
I. CÁC HÌNH THỨC TRẢ LƯƠNG
Hiện nay trong các Công ty, Xí nghiệp do sự khác nhau về đi ều ki ện
SXKD nờn cỏc hình thức chế độ trả lương được áp dụng không giống nhau.
Có 2 hình thức áp dụng là: Hình thức trả lương theo th ời gian và hình th ức tr ả
lương theo sản phẩm.
1. Hình thức trả lương theo thời gian.
Tiền lương trả theo thời gian được áp dụng cho những công việc không
tính được kết quả lao động cụ thể, nó thể hiện theo các thang bậc lương do
Nhà nước qui định và được trả theo thời gian làm việc thực tế. Phạm vi áp
dụng hình thức này chủ yếu gồm khu vực hành chính s ự nghi ệp, nh ững công
tác nghiên cứu, quản lý, sửa chữa máy móc thiết bị và bộ ph ận phục vụ sản
xuất, những người sản xuất trong dây chuyền công ngh ệ nh ưng t ại đó không
tính được định mức. Trả lương theo thời gian bao gồm 2 loại:
+ Trả lương theo thời gian giản đơn: Đây là hình th ức trả l ương cho
người lao động chỉ căn cứ vào bậc lương và thời gian thực tế làm việc, không
xét đến thái độ và kết quả của công việc. Hình thức này bao gồm:


SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 16
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
- Lương tháng: Là tiền lương trả cho người lao động theo tháng và theo
bậc lương đã xếp. Người hưởng lương tháng sẽ nhận tiền lương theo cấp
bậc và các khoản phụ cấp nếu có
- Lương ngày: Là tiền lương mà doanh nghiệp trả cho người lao động
theo mức lương một ngày và số ngày làm việc thực tế trong tháng. L ương
ngày thường áp dụng cho người lao động trực tiếp hưởng lương th ời gian
tính cho những người lao động trong những ngày hội họp, học tập hoặc làm
nghĩa vụ khác. Lương ngày được tính như sau:
Lương tháng
Lương ngày =
Số ngày làm việc theo chế độ
- Lương giờ: Là tiền lương chỉ áp dụng cho người lao động trực tiếp
trong thời gian làm việc không hưởng lương theo sản phẩm. L ương gi ờ được
tính như sau:
Lương ngày
Lương giờ =
8 giờ làm việc
Nhìn chung, hình thức trả lương theo thời gian giản đơn có ưu đi ểm là
dễ tính, dễ trả lương nhưng nú khụng phát huy được đầy đủ nguyên tắc phân
phối theo lao động, vì trả lương theo thời gian giản đơn chưa chú ý đến kết
quả, chất lượng công việc thực tế của cán bộ công nhân viên.
* Trả lương theo thời gian có thưởng:
Là sự kết hợp giữa hình thức trả lương theo thời gian giản đơn với ch ế
độ tiền thưởng trong sản xuất ( thưởng vì đảm bảo ngày công, giờ . ) . Tiền
lương theo thời gian có thưởng có tác dụng thúc đẩy người lao động tăng
năng suất lao động, tiết kiệm vật tư, đảm bảo chất lương sản phẩm.
Tiền lương theo thời Tiền lương theo thời
= + Tiền thưởng
gian có thưởng gian giản đơn
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 17
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán

Hình thức này có ưu điểm là giản đơn, dễ tính, dễ trả l ương cho người
lao động. Nhưng bản thân hình thức này cũngcú những hạn chế như tiền
lương còn mang tính chất bình quân với kết quả lao động và chất lượng lao
động, kộm tớnh kích thích người lao động.
1.1.1. Hình thức trả lương theo sản phẩm
Đây là hình thức trả lương theo số lượng và chất lượng công việc đã
hoàn thành. Đây là hình thức trả lương phù hợp với nguyên tắc phân phối theo
lao động, gắn chặt số lượng lao động và chất lượng lao động, khuyến khích
người lao động nâng cao năng suất lao động, góp phần tăng thêm sản ph ẩm
cho xã hội một cách hợp lý. Tuy nhiên việc xác định tiền lương theo sản
phẩm phải dựa trên cơ sở tài liệu và hạch toán kết quả lao đ ộng ( phiếu xác
nhận sản phẩm hay công việc hoàn thành ). Và đơn giá tiền lương của một
đơn vị sản phẩm mà doanh nghiệp đang áp dụng đối với từng lo ại s ản ph ẩm
hay công việc.
Hình thức trả lương theo sản phẩm có thể được thực hiện theo các d ạng sau
đây:
1.1.2. Trả lương theo sản phẩm trực tiếp:
Với hình thức này, tiền lương phải trả cho người lao động được tính
trực tiếp trên số lượng sản phẩm hoàn thành đúng quy cách, ph ẩm ch ất mà
đơn giá tiền lương sản phẩm đã quy định , không ch ịu m ột h ạn ch ế nào.Ti ền
lương theo sản phẩm trực tiếp được tính như sau:
Tiền lương phải trả cho Đơn giá tiền lương Số lượng sản
phẩm
= x
người lao động của một đơn vị sản phẩm hoàn thành

Ưu điểm nổi bật của hình thức này là phản ánh mối quan h ệ tỷ lệ thu ận gi ữa
tiền lương của người lao động và kết quả lao động. Do đó kích thích ng ười
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 18
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
lao động cố gắng nâng cao trình độ tay nghề .Tuy nhiên hình th ức này v ẫn
làm cho người lao động ít quan tâm đến máy móc thi ết b ị ch ạy theo s ố l ượng
mà không chú ý đến chất lượng và không chú ý đ ến công vi ệc chung c ủa t ập
thể.
1.1.3. Trả lương theo sản phẩm gián tiếp.
Hình thức này áp dụng để trả lương cho người lao động gián tiếp ở các
bộ phận sản xuất phụ như lao động, làm nhiệm vụ vận chuy ển vật li ệu,
thành phẩm , bảo dưỡng máy móc thiết bị. Tuy lao động của họ không trực
tiếp tạo ra sản phẩm nhưng lại gián tiếp ảnh h ưởng đến năng su ất lao đ ộng
của người lao động trực tiếp mà người lao động gián tiếp phục vụ để tính
lương sản phẩm cho lao động gián tiếp.
Tiền lương phải trả cho Định mức tiền lương kh ối l ượng, s ản
phẩm Cviệc
= x
người lao động gián tiếp hoàn thành
Hình thức này kích thích người lao động gián tiếp ph ục vụ t ốt h ơn cho
người lao động trực tiếp nâng cao năng suất lao động. Nhưng do tiền lương
lại phụ thuộc vào kết quả lao động trực tiếp nên việc trả lương chưa th ật
chính xác, chưa thật đảm bảo đúng hao phí mức lao đông mà lao động gián
tiếp bỏ ra.
1.1.4. Trả lương theo sản phẩm có thưởng, có phạt
Theo hình thức này ngoài lương tính theo sản phẩm trực ti ếp ng ười lao
động còn được hưởng khoản tiền thưởng trong quá trình sản xu ất nh ư:
Thưởng về chất lượng sản phẩm, thưởng về tăng năng suất lao động, ti ết
kiệm vật tư. Nhưng ngược lại nếu người lao động làm ra sản ph ẩm h ỏng,
lãng phí vật tư, không đảm bảo ngày giờ cụng đỳng quy định, thì có th ể ch ịu
tiền phạt vào thu nhập của họ nghĩa là bằng tiền lương theo sản ph ẩm trực
tiếp trừ đi các khoản tiền phạt.
Tiền lương phải Mức tiền lương Các khoản Các khoản
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 19
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
trả cho người = của cụng nhõn + tiền thưởng - tiền phạt
lao động trực tiếp ( nếu có ) ( nếu có )
1.1.5 Trả lương theo luỹ tiến.
Theo hình thức này, ngoài tiền lương theo sản phẩm trực tiếp còn căn
cứ vào mức độ hoàn thành vượt định mức lao động để tớnh thờm m ột số ti ền
lương theo tỷ lệ luỹ tiến, tỷ lệ hoàn thành vượt định mức càng cao thì suất
luỹ tiến càng nhiều. Lương trả theo sản phẩm theo luỹ tiến có tác dụng ở
những khâu quan trọng cần thiết để đẩy nhanh tóc độ s ản xu ất đ ảm b ảo cho
sản xuất cân đối đồng bộ hoặc áp dụng trong trường h ợp doanh nghi ệp ph ải
thực hiện gấp một đơn đặt hàng nào đó.
2. Trả lương khoán theo khối lượng hoặc công việc.
Hình thức này áp dụng cho những công việc lao động giản đơn có tính
chất đột xuất như: bốc dỡ nguyên vật liệu, thành phẩm, sửa chữa nhà cửa
Cách trả lương này không những kích thích công nhân nỗ lực bản thân, tích
cực làm việc mà còn có tác dụng thúc đẩy mọi người thi đua làm vi ệc,
khuyến khích người lao động hoàn thành nhanh chóng khối lượng công việc
và đảm bảo chất lượng công việc thông qua hợp đồng khoán.
2.1. Hình thức khoán quỹ lương.
Là một dạng đặc biệt của tiền lương theo sản phẩm được sử d ụng đ ể
trả lương cho những người làm việc tại cỏc phũng ban của doanh nghi ệp.
Theo hình thức này, căn cứ vào khối lượng công việc của t ừng phòng ban mà
doanh nghiệp tiến hành khoán quỹ lương. Quỹ lương th ực tế ph ụ thuộc vào
mức độ hoàn thành công việc được giao cho từng phòng ban. Tiền lương thực
tế của từng nhân viên ngoài việc phụ thuộc vào quỹ lương th ực tế của phòng
ban còn phụ thuộc vào số lượng nhân viên của phòng ban đó.
Hình thức trả lương theo sản phẩm nói chung có nhiều ưu điểm quán
triệt được nguyên tắc trả lương theo lao động. Tuy nhiên muốn cho hình th ức
này phát huy được tác dụng thì doanh nghiệp phải có được định mức lao động
cụ thể cho từng công nhân viên, từng cấp thợ, bậc thợ vừa có căn cứ kỹ
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 20
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
thuật, vừa phù hợp với điều kiện lao động cụ th ể c ủa doanh nghi ệp. Có nh ư
vậy tiền lương trả theo sản phẩm mới đảm bảo được tính chính xác, công
bằng, hợp lý.
3. Quỹ tiền lương
3.1.1. Khái niệm về quỹ lương
Quỹ lương là tổng số tiền mà doanh nghiệp dùng để trả cho ng ười lao
động phù hợp với số lượng và chất lượng lao động trong phạm vi doanh
nghiệp mình phụ trách.
Vì tiền lương là một bộ phận cấu thành cho chi phí sản xuất, chi phí
bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, do đó trong các doanh nghi ệp ph ải có
quỹ tiền lương. Quỹ tiền lương của doanh nghiệp là toàn bộ số tiền lương
tính theo số lương công nhân viên của doanh nghiệp do doanh nghi ệp qu ản lý
và chi trả lương, bao gồm các khoản sau:
- Tiền lương tính theo thời gian, tiền lương tính theo sản phẩm và lương
khoán.
- Tiền lương trả cho người lao động tạo ra sản phẩm h ỏng trong ph ạm vi
chế độ quy định.
- Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng sản xu ất do
nguyên nhân khách quan hoặc trong thời gian được điều đi công tác, làm nghĩa
vụ hay thời gian đi học .
- Các loại phụ cấp làm đêm, thêm giờ.
- Các khoản tiền thưởng có tính chất thường xuyên.
Ngoài ra trong quỹ lương kế hoạch còn được trích cả khoản tiền trợ
cấp BHXH cho công nhân viên trong thời gian ốm đau, thai sản, tai n ạn lao
động.
Về phương diện hạch toán tiền lương cho công nhân viên trong doanh
nghiệp sản xuất được chia làm 2 loại: Tiền lương chính và tiền lương phụ.
+ Tiền lương chính là tiền lương trả cho công nhân viên trong th ời gian công
nhân viên làm việc thực tế.
SVTH: Phạm Thị Vân Anh Báo cáo thực tập tốt
nghiệp Lớp: KT5-K8 21
Trường đại học công nghiệp Hà Nội
Khoa Kiểm toán – Kế toán
+ Tiền lương phụ là tiền lương trả cho công nhân viên trong thời gian CNV
nghỉ được hưởng theo chế độ ( nghỉ phép, nghỉ lễ, đi học . ). Ngoài ra, tiền
lương trả cho CNSX sản phẩm hỏng trong phạm vi ch ế độ quy đ ịnh cũng
được xếp vào lương phụ.
Việc phân chia tiền lương thành lương chính và lương phụ có ý nghĩa
quan trọng trong công tác kế toán và phân tích tiền lương trong giá thành sản
phẩm. Tiền lương chính của công nhân sản xuất gắn liền với quá trình làm ra
sản phẩm và được hạch toán trực tiếp vào chi phí s ản xu ất t ừng lo ại s ản
phẩm. Tiền lương phụ của công nhân sản xuất không gắn li ền với t ừng lo ại
sản phẩm nên được hạch toán gián tiếp vào chi phí sản xuất từng loại s ản
phẩm theo một tiêu chuẩn phân bổ nhất định.
Quản lý quỹ tiền lương của doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong
quá trình SXKD. Bởi quản lý chi tiêu, sử dụng quỹ tiền l ương ph ải trong m ối
quan hệ với việc thực hiện kế hoạch SXKD. Quản lý tốt quỹ tiền lương sẽ
tránh được tình trạng chi phí lãng phí, không có hiệu quả đồng thời h ạ được
giá thành sản phẩm thúc đẩy tăng năng suất lao động.