Luận Văn Kế hoạch và Giải pháp chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tỉnh Thái Bình thời kỳ 2001-2005

Kế hoạch và Giải pháp chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tỉnh Thái Bình thời kỳ 2001-2005

LỜI NÓI ĐẦU
​Với những thành tựu to lớn của hơn 10 năm đổi mới và quá trình mở cửa hội nhập với thế giới, đã mang lại cho chúng ta những bước tiến quan trọng. Phát triển kinh tế xã hội đã dành được những thắng lợi to lớn. Tiềm lực mọi mặt được tăng cường, tình hình chíng trị - xã hội được ổn định, an ninh quốc phòng được giữ vững, đời sống nhân dân được cải thiện. Tuy vậy mở của và hội nhập cũng có nghĩa là tham gia vào một cuộc chạy đua mà trong cuộc chạy đua này chúng ta đang đứng trước nguy cơ dễ bị tụt hậu xa hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Để khắc phục tình trạng này không có giải pháp nào khác là đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá, xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp vởi trình độ của lực lượng sản xuất. Song vấn đề đặt ra là chúng ta phải biết phát huy thế mạnh và những tiềm năng, lợi thế so sánh như thế nào? Để có được cơ cấu kinh tế hợp lý, phân bố và sử dụng có hiệu quả các yếu tố đầu vào, nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, đưa nền kinh tế phát triển với tốc độ cao. Đây không chỉ là vấn đề của một quốc gia mà nó là vấn đề của từng địa phương trong quốc gia đó.
Để đáp ứng được yêu cầu cấp thiết này cần phải có kế hoạch và các giải pháp cụ thể chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. Bởi thực chất của chuyển dịch ngành kinh tế là việc phân bố và sử dụng các yếu tố đầu vào như: Vốn, lao động, kỹ thuật và phương thức sản xuất một cách hợp lý hiệu quả hơn. Với ý nghĩa này,chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là một tất yếu khách quan của Việt Nam nói chung và Thái Bình nói riêng
Nhận thức rõ tầm quan trọng của quá trình chuyển dịch ngành kinh tế, trong thời gian thực tập tại Sở kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Bình em đã đi sâu nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp với đề tài:
"Kế hoạch và giải pháp chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tỉnh Thái Bình thời kỳ 2001-2005"
Luận văn bao gồm 3 chương:
Chương1: Trình bày các vấn đề lý luận cơ bản về cơ cấu ngành kinh tế, chuyển dịch cơ cấu nghành kinh tế cũng như các nhân tố ảnh hưởng tới chuyển dịch ngành kinh tế
Chương 2: Trình bày nội dung của kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tỉnh Thái Bình giai đoạn2001-2005
Chương 3: Đưa ra một số giải pháp chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
Em xin chân thành cảm ơn T.S Nguyễn Thị Kim Dung đã hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành đề tài này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do hạn chế về kiến thức nên chắc chắn chuyên đề không tránh khởi những thiếu sót. Em mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô giáo trong khoa, của các bạn sinh viên để đề tài được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn.
Thái bình, tháng 04 năm 2003
Sinh viên: HOÀNG TRỌNG NGHĨA

CHƯƠNG I
Sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
​
I. Khái luận chung về cơ cấu ngành kinh tế, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế .
1. Cơ cấu ngành kinh tế.
1.1. Khái niệm về cơ cấu ngành kinh tế.
Dưới các giác độ khác nhau cơ cấu kinh tế được phân thành nhiều loại khác nhau. Trong đó có một dạng hết sức quan trọng đó là "cơ cấu ngành kinh tế".
Cơ cấu ngành kinh tế là số ngành được hình thành và mối quan hệ giữa các ngành đó với nhau, biểu hiện bằng tỷ trọng, vị trí của mỗi ngành trong tổng thể nền kinh tế quốc dân.

1.2. Các yếu tố tác động đến cơ cấu ngành kinh tế.
Sự hình thành cơ cấu ngành kinh tế thực chất là kết quả của việc phân phối các yếu tố đầu vào và cách thức tổ chức sản xuất. Có nhiều yếu tố tác động đến cơ cấu ngành kinh tế:
Một là: Tiến bộ kỹ thuật là yếu tố thúc đẩy hệ số kỹ thuật và sự thay đổi này là yếu tố quyết định đến sự thay đổi của cơ cấu ngành. Tiến bộ kỹ thuật thúc đẩ ngành mới ra đời, làm nâng cao năng suất lao động, tác động đến cơ cấu lao động và nâng cao sức cạnh tranh quốc tế của sản phẩm, thúc đẩy việc hợp lý hoá cơ cấu ngành kinh tế
Hai là: Các yếu toó đầu vào là các nhân tố có tác động tích cực đến sự hình thành cơ cấu ngành kinh tế. Nhìn chung trong mỗi ngành cangf có nhiều vốn, càng có nhiều lao động, kỹ thuật công nghệ càng tiên tiến, tổ chức sản xuất càng khoa học thì năng lực sản xuất càng tăng.
2. Các mô hình và xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
2.1. Mô hình hai khu vực của Arthus Lewis
Vấn đề cốt lõi của mô hình hai khu vực của Lewis là dựa vào quan điểm cho rằng lao động dư thừa trong nông nghiệp có thể chuyển sang công nghiệp hoặc các việc làm khác có mức tiền công ổn định, làm cho người chủ tư bản có thể sản xuất với lợi nhuận ngày càng tăng, tạo điều kiện đầu tư tốt hơn vào quy mô và kỹ thuật sản xuất. Việc di chuyển lao động dư thừa sẽ làm cho số lao động trong nông nghiệp ngày càng giảm, nhưng vẫn sản xuất ra mức sản lượng không đổi, tức là năng suất lao động trong nông nghiệp tăng lên và đến lượt những người lao động trong nông nghiệp có điều kiện đầu tư , tiếp tục nâng cao năng suât lao động.
2.2. Mô hình hai khu vực của Harry Oshima.
Trong mô hình của Harry T.Oshima sự phát triển được bắt đầu bằng việc vẫn giữ lao động trong nông nghiệp nhưng cần tạo thêm việc làm trong những tháng nhàn rỗi. Tiếp đó sẽ sử dụng lao động nhàn rỗi và các ngành sản xuất công nghiệp cần nhiều lao động tạo ra nhiều việc làm trong những tháng nhàn rỗi sẽ nâng cao mức thu nhập cuả nông dân, mở rộng thị trường trong nước cho các ngành công nghiệp và dịch vụ. Đây cũng chính là quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng tăng trưởng theo các ngành công nghiệp và dịch vụ, đồng thời giảm tỷ trọng của ngành nông nghiệp trong cơ cuấ nền kinh tế quốc dân.
2.3. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
Căn cứ vào các quy luật tiêu dùng của E. Engel, quy luật tăng năng suất lao động của A. Fisher cũng như căn cứ vào tình hình thực tiễn phát triển kinh tế của các nước công nghiệp trên thế giới. Việt Nam đã có xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế đó là: Giảm tỷ trọng của nông nghiệp, tăng tỷ trọng của công nghiệp và dịch vụ trong tổng sản phẩm của nền kinh tế quốc dân.
3. Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
3.1. Khái niệm về kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
Mỗi một địa phương, mỗi một quốc gia ốn có một nền kinh tế phát triển với tốc độ cao, ổn định và bền vững thì đều cần phải có một cơ cấu kinh tế hợp lý. Tuy nhiên để có một cơ cấu kinh tế hợp lý thì cần phải có kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế bởi vì:
Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là việc chủ động xác định các mục tiêu chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong thời kỳ kế hoạch, đưa ra các chính sách, giải pháp cần thiết để đạt được mục tiêu đó và tạo ra một cơ cấu ngành có hiệu quả cao nhất.
3.2. Nhiệm vụ của kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
Các nhiệm vụ đặt ra cho kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là:
- Xác định các điều kiện yếu tố và các quan điểm chi phối chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
- Xác định hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và cụ thể hoá bằng các quan hệ tỷ lệ giữa các ngành sao cho đảm bảo phù hợp với xu thế biến đổi chung và phản ánh được đặc điểm của nền kinh tế trong những điều kiện cụ thể
- Xác định các chỉ tiêu chuyển dịch cơ cấu ngành bao gồm:
+ Xác định mục tiêu chuyển dịch như:
. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của từng ngành cụ thể.
. Tỷ trọng của từng ngành trong cơ cấu ngành.
. Mục tiêu của từng ngành chuyên môn hoá.
. Tỷ trọng của từng ngành chuyên môn hoá trong toàn ngành.
- Xác định hướng huy động và sử dụng các yếu tố đầu vào.
3.3. Các cân đối đầu vào chủ yếu trong kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
​