Tiến Sĩ Huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế

Luận án tiến sĩ năm 2014
Đề tài: Huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế




MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i
MỤC LỤC . ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC BẢNG vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ . ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ x
A. MỞ ĐẦU 1
I. Lý do lựa chọn đề tài 1
II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2
III. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu . 2
IV. Phương pháp nghiên cứu 3
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu 4
VI. Một số điểm mới của luận án 5
VII. Kết cấu của luận án 5
B. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU . 6
1. Tình hình nghiên cứu trong nước 6
2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài 13
3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cho
đề tài Luận án 14
C. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU . 16
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ
CHO PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH TRONG
ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 16
1.1. Phát triển nguồn nhân lực du lịch trong điều kiện hội nhập
kinh tế quốc tế . 16 iii

1.1.1. Hội nhập kinh tế quốc tế . 16
1.1.2. Nguồn nhân lực du lịch . 18
1.1.3. Phát triển nguồn nhân lực du lịch 26
1.2. Huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế . 34
1.2.1. Vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch 34
1.2.2. Đặc điểm huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du
lịch 38
1.2.3. Các kênh huy động vốn và sự cần thiết phải đa dạng hóa các
kênh huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch . 39
1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn
nhân lực du lịch 51
1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn đầu tư cho phát triển
nguồn nhân lực du lịch trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế . 52
1.2.6. Tác động từ hội nhập kinh tế quốc tế đến việc huy động vốn đầu
tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch . 55
1.3. Kinh nghiệm huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân
lực du lịch của một số quốc gia trên thế giới và rút ra bài học vận
dụng cho Việt Nam . 61
1.3.1. Kinh nghiệm huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực
du lịch của một số quốc gia trên thế giới . 61
1.3.2. Bài học vận dụng cho Việt Nam . 66
Kết luận chương 1 68
Chương 2. THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ CHO
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH VIỆT NAM
TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ GIAI
ĐOẠN 2006 - 2013 . 70 iv

2.1. Thực trạng phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong
bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế giai đoạn 2006-2013 70
2.1.1. Bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế giai đoạn 2006-2013 70
2.1.2. Khái quát thực trạng phát triển du lịch Việt Nam giai đoạn 2006
- 2013 73
2.1.3. Thực trạng phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam giai đoạn
2006-2013 . 79
2.1.4. Đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam
thời gian qua 84
2.2. Thực trạng huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân
lực du lịch Việt Nam giai đoạn 2006-2013 86
2.2.1. Quy mô và cơ cấu vốn đầu tư phát triển nguồn nhân lực du lịch giai
đoạn 2006 – 2013 87
2.2.2. Mức đảm bảo nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du
lịch giai đoạn 2006 – 2013 . 99
2.2.3. Suất đầu tư cho 1 nhân lực du lịch giai đoạn 2006 – 2013 . 105
2.2.4. Hệ số vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch trên thu
nhập du lịch giai đoạn 2006 – 2013

107
2.3. Đánh giá tình hình huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam thời gian qua . 108
2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân . 109
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân 114
Kết luận chương 2 . 123
Chương 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU
TƯ CHO PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH VIỆT
NAM TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ĐẾN NĂM 2020 125
3.1. Mục tiêu phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong 125 v

hội nhập kinh tế quốc tế đến năm 2020 .
3.1.1. Cơ hội và thách thức đối với phát triển nguồn nhân lực du lịch
Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế đến năm 2020 125
3.1.2. Mục tiêu phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 . 128
3.1.3. Mục tiêu phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam đến năm
2020 . 130
3.2. Nhu cầu, khả năng và quan điểm huy động vốn đầu tư cho
phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong hội nhập kinh tế
quốc tế đến năm 2020 132
3.2.1. Nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt
Nam đến năm 2020 132
3.2.2. Khả năng huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực du
lịch đến năm 2020 141
3.2.3. Quan điểm cơ bản về huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế đến năm
2020 144
3.3. Giải pháp tăng cường huy động vốn đầu tư cho phát triển
nguồn nhân lực du lịch Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc
tếđến năm 2020 .


146
3.3.1. Giải pháp huy động vốn đầu tư trong nước cho phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam đến năm 2020 146
3.3.2. Giải pháp huy động vốn đầu tư ngoài nước cho phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam đến năm 2020 158
3.4. Điều kiện để thực hiện các giải pháp huy động vốn đầu tư cho
phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam . 161 vi

3.4.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm đa dạng hóa vốn đầu tư cho
phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam . 161
3.4.2. Hoàn thiện chính sách đối với phát triển nguồn nhân lực du lịch 162
3.4.3. Tăng cường hợp tác quốc tế về đào tạo du lịch 166
Kết luận chương 3 . 167
D. KẾT LUẬN . 168




A. MỞ ĐẦU
I. Lý do lựa chọn đề tài
Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, được mệnh danh là “ngành công
nghiệp không khói” và ngày nay được rất nhiều quốc gia đầu tư phát triển
thành ngành kinh tế mũi nhọn. Ở nước ta, ngành Du lịch đã được Đảng và
Nhà nước hết sức quan tâm, tạo điều kiện phát triển thực sự trở thành một
ngành kinh tế mũi nhọn, có mức tăng trưởng cao. Bước vào thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vấn đề phát triển kinh tế du lịch xứng đáng
với tiềm năng của đất nước lại càng trở nên cần thiết.
Lịch sử kinh tế đã chỉ ra rằng để phát triển kinh tế thì cần có nguồn lực
tài chính, nguồn lực con người và tài nguyên thiên nhiên, nhân văn. Do vậy,
lĩnh vực rất quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế du lịch Việt Nam là
vốn đầu tư và nguồn nhân lực du lịch (NNLDL).
Phát triển NNLDL là những hoạt động nhằm tăng cường số lượng và
nâng cao chất lượng, hiệu quả làm việc của lực lượng lao động đang và sẽ làm
việc trực tiếp trong ngành Du lịch. Hiện nay, phát triển NNLDL vẫn là bài
toán khó cho những nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch với thực trạng
NNLDL với chất lượng thấp và số lượng thiếu bởi lẽ nhân lực hoạt động
trong ngành Du lịch rất đa dạng về chuyên môn và kiến thức tổng hợp.
Trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam, Chính phủ đã chỉ rõ “Đầu
tư phát triển du lịch phải kết hợp tốt việc sử dụng nguồn đầu tư từ ngân sách
nhà nước (NSNN) với việc khai thác, sử dụng nguồn vốn nước ngoài và huy



động nguồn lực trong dân theo phương châm xã hội hoá phát triển du lịch”. Tuy
nhiên, hiện nay vốn đầu tư cho phát triển NNLDL Việt Nam chủ yếu dựa vào
nguồn vốn từ NSNN hoặc từ các cơ sở đào tạo du lịch (CSĐTDL). Do vậy vốn
đầu tư cho phát triển NNLDL vừa thiếu về lượng, vừa yếu về chất lượng đầu tư
do chưa được chú trọng đúng mức, chưa có những biện pháp khai thác hiệu quả 2

mọi nguồn vốn trong việc phát triển NNLDL. Trong điều kiện hội nhập kinh tế
quốc tế (HNKTQT) hiện nay muốn phát triển du lịch thành một ngành dịch vụ
mang lại nguồn thu lớn cho Việt Nam thì thu hút, huy động vốn đầu tư
(HĐVĐT) cho phát triển NNLDL Việt Nam là vấn đề mang tính lý luận và thực
tiễn cấp bách được nhà nước ta quan tâm một cách thích đáng. Giải quyết được
bài toán về vốn sẽ tăng khả năng thực thi các dự án phát triển NNLDL giúp thúc
đẩy ngành Du lịch phát triển. Vì những lý do nêu trên, tác giả đã lựa chọn đề tài
nghiên cứu cho luận án tiến sỹ là “Huy động vốn đầu tư cho phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế”.
II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích: Góp phần HĐVĐT cho phát triển NNLDL Việt Nam
Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích nghiên cứu, việc nghiên
cứu của đề tài đặt ra nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
Thứ nhất, Nghiên cứu một cách có hệ thống những vấn đề lý luận cơ
bản về NNLDL và HĐVĐT cho phát triển NNLDL trong điều kiện
HNKTQT; khảo cứu kinh nghiệm nước ngoài và rút ra các bài học vận dụng
cho Việt Nam trong HĐVĐT cho phát triển NNLDL Việt Nam.
Thứ hai, Đánh giá thực trạng HĐVĐT cho phát triển NNLDL Việt
Nam trong những năm qua, chỉ ra những kết quả đạt được và nguyên nhân;
những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của nó.
Thứ ba, Đề xuất các giải pháp tăng cường HĐVĐT cho phát triển
NNLDL Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 phù hợp với tiến
trình HNKTQT.
III. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu
Luận án tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về
HĐVĐT cho phát triển NNLDL trong điều kiện HNKTQT. 3


Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu lý luận và thực tiễn về HĐVĐT cho phát
triển NNLDL, từ đó đề xuất các giải pháp huy động vốn có hiệu quả cho phát
triển NNLDL hướng tới sự phát triển kinh tế bền vững. Trong đó, tác giả đi
sâu nghiên cứu về lực lượng lao động du lịch trực tiếp, huy động vốn trên góc
độ vĩ mô và phân loại vốn đầu tư theo nguồn hình thành.
- Về không gian: Luận án nghiên cứu HĐVĐT cho phát triển nguồn
nhân lực trong phạm vi ngành du lịch. Luận án sử dụng số liệu ở các cơ sở
đào tạo nhân lực du lịch thuộc Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL), một
số cơ sở đào tạo công lập, ngoài công lập có tham gia đào tạo du lịch, một số
doanh nghiệp du lịch đồng thời sử dụng số liệu thống kê của một số quốc gia
tiêu biểu đã thành công trong huy động vốn cho phát triển NNLDL.
- Về thời gian:
Luận án sử dụng số liệu từ năm 2006 đến năm 2013 để phân tích, đánh
giá thực trạng và rút ra kết luận, đề xuất các giải pháp chủ yếu đến năm 2020
và xác định định hướng đến năm 2030.
IV. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả sử dụng những phương pháp nghiên cứu chung của khoa học
kinh tế như phương pháp biện chứng duy vật và duy vật lịch sử, phương pháp
thống kê mô tả, thống kê phân tích, phân tích so sánh và tổng hợp. Tác giả sử
dụng các số liệu đã được thống kê để phân tích theo chiều ngang, theo chiều
dọc, so sánh với kế hoạch, kỳ gốc, qua đó thấy được sự biến động của các chỉ
tiêu cần phân tích.
Ngoài ra, luận án còn thực hiện điều tra xã hội học và phỏng vấn sâu để
phân tích, đánh giá thực trạng HĐVĐT phát triển NNLDL trong các
CSĐTDL và một số doanh nghiệp du lịch. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu