Đồ Án Học thuyết Mác - Lênin về hình thái kinh tế - xã hội & hoàn cảnh ở Việt Nam

Đề tài: Học thuyết Mác - Lênin về hình thái kinh tế - xã hội & hoàn cảnh ở VN


A. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
Để đạt được những thành tựu to lớn và những bước tiến vượt bậc những thay đổi đó là bước ngoặt lịch sử trong cơ chế chuyển đổi nền kinh tế nước ta đó chính là công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước.

Từ đất nước có nền kinh tế tiểu nông và nghèo nàn vậy để xoá bỏ đói nghèo lạc hậu và trở thành một đất nước có nền kinh tế phát triển thì sự tất yếu là phải đổi mới phải công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước.

Tại đại hội Đảng lần thứ VIII Đảng ta đã khẳng định “Xây dựng đất nước thành một nước công nghiệp hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất đời sống vật chất và tinh thần cao. Có như vậy thì quốc phòng an ninh mới vững chắc, dân giầu nước mạnh xã hội công bằng văn minh. Mục tiêu đó là sự cụ thẻ hoá về học thuyết Mác – Lênin về hình thái kinh tế – xã hội và hoàn cảnh ở Việt Nam. Đó cũng chính là mục tiêu công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta.

Đề tài này là một vấn đề rất rộng và phức tạp nhưng do trình độ còn hạn chế vì vậy sẽ còn nhiều khiếm khuyết. Vì vậy em rất mong ý kiến và sự giúp đỡ tận tình của thầy cô giáo.

B. NỘI DUNG

I. NHẬN ĐỊNH CỦA MÁC VÀ LÊNIN VỀ HÌNH THÁI KINH TẾ XÃ HỘI
Có nhiều cách tiếp cận và nghiên cứu lịch sử phát triển kinh tế xã hội từ trước thời Mác với những ý tưởng khác nhau và nhận thức khác nhau. Chẳng hạn theo nhà duy tâm Hê - ghen (1770-18361) phân chia xã hội thành 3 thời kỳ: phương đông, cổ đại và Gree –ma-ni. Nhà xã hội chủ nghĩa không tưởng của giai đoạn mông muội – dã man – gia tưởng và văn minh. Mỗi ý tưởng đều có điểm hợp lý nhất định nhưng chưa đánh giá được một cách tổng thể còn có hạn chế.

Nhà sáng lập chủ nghĩa Mác đã vận dụng phép biện chứng duy vật để nghiên cứu lịch sử xã hội một cách tổng thể đó là duy vật lịch sử và hình thái kinh tế xã hội. Nó là biểu hiện tập chung về duy vật lịch sử, lý luận về hình thái kinh tế xã hội nghiên cứu lịch sử trên cơ sở lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, tức là tất cả các yếu tố cấu thành: kinh tế, chính trị, văn hoá xã hội và khoa khọc kỹ thuật . Học thuyết của Mác đã cho ta nhận biết rõ hơn về quá trình phát triển của lịch sử tự nhiên theo trật tự từ thấp đến cao. Xã hội nguyên thuỷ, chiếm hữu nô lệ phong kiến, tư bản và quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Đó chính là sự phát triển và diệt vong của mỗi giai đoạn, cái cũ lạc hậu sẽ mất đi và xuất hiện một phương thức sản xuất mới hoàn thiện hơn để thay thế. Đó là sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất, cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.

1. Quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.
Vậy lực lượng sản xuất là quan hệ con người với tự nhiên là sự chinh phục tự nhiên của con người qua từng giai đoạn. Lực lượng sản xuất quyết định phương thức sản xuất.

Quan hệ sản xuất là mối quan hệ giữa người với người trong sản xuất thể hiện ở sự sở hữu tư liệu sản xuất, tổ chức quản lý, trao đổi và phân phối sản phẩm trong đó sở hữu tư liệu sản xuất quyết định các quan hệ khác. Quan hệ sản xuất do con người tạo ra song nó hình thành một cách khách quan không phụ thuộc yếu tố chủ quan của con người.

Quan hệ biện chứng giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất biểu hiện:
Sản xuất vật chất không ngừng phát triển bao giờ cũng bắt đầu bằng sự phát triển của lực lượng sản xuất trước hết là công cụ phát triển dẫn đến mâu thuẫn với quan hệ sản xuất đòi hỏi sự khách quan. Xoá bỏ quan hệ sản xuất cũ thay thế bằng quan hệ sản xuất mới.

Quan hệ sản xuất là hình thức phát triển của lực lượng sản xuất (phù hợp) nhưng mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất (tương đối ổn định) thì quan hệ sản xuất lại kìm hãm lực lượng sản xuất (không phù hợp). Phù hợp và không phù hợp đó là khách quan và phổ biến ở mọi phương thức sản xuất. Mác đã dùng mối quan hệ này như “Quan hệ song trùn” giưa 2 “Sự trao đổi chất” con người với tự nhiên, (lực lượng sản xuất ) và con người với con người là (quan hệ sản xuất ) quan hệ biện chứng này được Mác và Ăngghen.

Đây là một quy luật cơ bản chỉ rõ động lực và xu thế phát triển của lịch sử. Tính chất của lực lượng sản xuất là tính chất của tư liệu lao động khi công cụ được sử dụng bởi một cá thể để sản xuất thì đó là sản xuất cá nhân, khi nhiều người sử dụng một máy móc thiết bị hiện đại để sản xuất thì sản xuất mang tính xã hội.

Trình độ của lực lượng sản xuất thể hiện ở khoa học kỹ thuật, phân công lao động, quản lý và phân phối . quyết định sự hình thành và biến đổi của quan hệ sản xuất. Như Mác nói “cái cối xay = tay cho xã hội Tư bản”. Để nâng cao hiệu quả sản xuất tiết kiệm sức lao động con người thì cần có trình độ khoa học, thiết bị kỹ thuật hiện đại. Từ đó đòi hỏi quan hệ sản xuất phải thích ứng với môi trường nếu không nó sẽ kìm hãm, phá hoại lực lượng sản xuất. Biểu hiện này là biểu hiện giai cấp đối kháng.

Lịch sử chứng minh sự phát triển của lực lượng sản xuất loại người đã trải qua 4 giai đoạn theo đó là 4 cuộc cách mạng dẫn đến sự ra đời hình thái kinh tế xã hội. Để trống lại thiên nhiên con người hợp nhau lại theo cộng đồng đó là xã hội nguyên thuỷ. Công cụ bằng kim loại thay thế đồ đá lực lượng sản xuất phát triển sẽ mở sản phẩm thặng dư ra đời sản xuất tư hữu chiếm hữu nô lệ. Mâu thuẫn gay gắt nô lệ và chủ nô sự ra đời của giai cấp phong kiến. Lực lượng sản xuất dần mang nhiều yếu tố xã hội tô tiến thay thế tô hiện vật, tô lao dịch quan hệ sản xuất phong kiến chật hẹp bị thay thế bằng sản xuất tư bản chủ nghĩa. Sự tiến bộ về khoa khọc kỹ thuật, người dân có trí thức và chuyên môn dẫn đến mâu thuẫn gay gắt chế độ sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa giải quyết vấn đề này đòi hỏi quan hệ sản xuất mới quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa. Theo Mác “Do có lực lượng sản xuất mới loài người phát triển sản xuất cho mình, làm ăn cho mình và quan hệ cho mình”