Luận Văn Hoạt động thị trường trái phiếu Chính phủ ở Việt Nam

Đề tài: Hoạt động thị trường trái phiếu Chính phủ ở Việt Nam

MỤC LỤC


LỜI CẢM ƠN .i


MỤC LỤC .iv


DANH MỤC BẢNG vii


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT viii


LỜI MỞ ĐẦU .ix


CHƯƠNG 1 .1


TỒNG QUAN VÈ TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ VÀ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở VIỆT NAM 1


1.1. TỒNG QUAN VỀ TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ .1


1.1.1. Khái niệm .1


1.1.2. Các hình thức trái phiếu Chính phủ .2


1.1.2.1. Tín phiếu kho bạc .3


1.1.2.2. Trái phiếu kho bạc 3


1.1.2.3. Công trái xây dựng Tổ quốc .4


1.1.3. Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh .4


1.1.4. Trái phiếu chính quyền địa phương .4


1.1.5. Đặc điểm của trái phiếu Chính phủ 4


1.1.6. Nội dung chính của một trái phiếu Chính phủ .6


1.1.7. Điều kiện phát hành trái phiếu Chính phủ .7


1.1.7.1. Phát hành trái phiếu Chính phủ 7


1.1.7.2. Phát hành trái phiếu chính quyền địa phương 8


1.2. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ .9


1.2.1. Khái niệm thị trường trái phiếu Chính phủ 10


1.2.2. Chủ thể tham gia thị trường trái phiếu Chính phủ .11


1.2.2.1. Chủ thể phát hành .11


1.2.2.2. Tổ chức trung gian 11


1.2.2.3. Sở giao dịch chứng khoán 12


1.2.2.4. Tổ chức lưu ký và thanh toán bù trừ 12


1.2.2.5. Chủ thể đầu tư .12


1.2.3. Cấu trúc của thị trường TPCP và cơ chế hoạt động .13


1.2.3.1. Thị trường phát hành trái phiếu Chính phủ (Thị trường sơ cấp) 13


1.2.3.2. Thị trường giao dịch trái phiếu Chính phủ (Thị trường thứ cấp) .14


1.2.3.3. Mối quan hệ giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp .16

1.3. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THỊ TRƯỜNG TPCP Ở VIỆT NAM


16


1.3.1. Chính sách pháp luật và mục tiêu kinh tế của Nhà nước .17


1.3.1.1. Sự ổn định về chính trị và phát triển kinh tế 17


1.3.1.2. Khung pháp lý điều chỉnh thị trường TPCP .17


1.3.1.3. Mô hình tổ chức của thị trường TPCP 18


1.3.2. Các công cụ trực tiếp tác động tới thị trường TPCP 18


1.3.2.1. Các tổ chức tài chính trung gian .18


1.3.2.2. Nhà đầu tư 18


1.3.2.3. Sự phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước .19


1.4. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ VIỆT NAM .19


1.4.1. Chức năng của thị trường trái phiếu Chính phủ .19


1.4.2. Vai trò của thị trường trái phiếu Chính phủ .20
1.5. Sự QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC VÈ HOẠT ĐỘNG THỊ TRƯỜNG TPCP .21


1.5.1. Sự quản lý của cơ quan Nhà nước đối với hoạt động thị trường TPCP 22


1.5.1.1. Vai trò của các chủ thể tham gia quản lý hoạt động thị trường TPCP


22


1.5.2. Các vãn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động thị trường TPCP 25


1.5.2.1. Nhóm vãn bản tác động trực tiếp đến hoạt động TTTPCP 26


1.5.2.2. Nhóm vãn bản gián tiếp tác động đến hoạt động TTTPCP 27


CHƯƠNG 2 .29


QUY CHẾ PHÁP LÝ VÈ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ VÀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở VIỆT NAM .29


2.1. QUY CHẾ PHÁP LÝ VỀ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TẬP TRUNG (TẠI SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN) .29


2.1.1. Quy định của Pháp luật về Thị trường phát hành TPCP 29


2.1.1.1. Hoạt động phát hành TPCP 29


2.1.1.2. Quy định của pháp luật về hoạt động niêm yết TPCP 33


2.1.1.3. Hệ thống đãng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán các giao dịch TPCP 34


2.1.1.4. Hoạt động giao dịch TPCP tại SGDCK (thị trường tập trung) 38


2.1.1.5. Quy định của pháp luật về công bố thông tin .43


2.2. THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ PHI TẬP TRUNG (OTC) 47

2.2.1. Hình thức tổ chức và hoạt động của thị trường trái phiếu Chính phủ phi


tập trung .47


2.2.1.1. Hình thức tổ chức của TTTPCP .47


2.2.1.2. Hoạt động giao dịch TPCP .47


2.2.1.3. Vị trí của thị trường giao dịch TPCP phủ phi tập trung .48


2.2.1.4. Vai trò và chức năng của thị trường giao dịch TPCP phi tập trung48


2.3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở VIỆT NAM 48


2.3.1. Thị trường phát hành trái TPCP (thị trường sơ cấp) 48


2.3.1.1. Thành viên tham gia thị trường phát hành TPCP .48


2.3.1.2. Thực trạng đấu thầu TPCP qua SGDCK 50


2.3.1.3. Thực trạng hoạt động bảo lãnh phát hành TPCP 51


2.3.1.4. Bán lẻ TPCP qua hệ thống Kho bạc Nhà nước 52


2.3.1.5. Đánh giá thực trạng hoạt động thị trường phát hành TPCP .52


2.3.2. Thực trạng hoạt động niêm yết trái phiếu Chính phủ 56


2.3.3. Thị trường giao dịch TPCP (thị trường thứ cấp) .57


2.3.3.1. Thành viên tham gia thị trường giao dịch TPCP 58


2.3.4. Thực trạng hoạt động thị trường giao dịch TPCP 58


2.3.5. Thực trạng hệ thống thanh toán cho giao dịch TPCP 60


2.3.5.1. Đánh giá thực trạng Thị trường Giao dịch TPCP .62


2.4. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN TÌNH TRẠNG HẠN CHẾ CỦA THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở VIỆT NAM 64


2.4.1. Môi trường kinh tế chưa thật sự ổn định 64


2.4.2. Quy mô về vốn của các nhà đầu tư và phân phối TPCP chưa thật sự mạnh 65


2.4.3. Sự phối họp của các cơ quan quản lý còn nhiều bất cập .65


CHƯƠNG 3 68


MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ PHÁT TRIỂN VÀ HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở VIỆT NAM .68


3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TPCP Ở VIỆT NAM 68


3.1.1. Mục tiêu phát triển thị trường TPCP .68


3.1.2. Định hướng phát triển thị trường TPCP 68


3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CỤ THỂ VỀ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở VIỆT NAM 69


3.2.1. Xây dựng môi trường kinh tế ổn định 71

3.2.2. Hoàn thiện hệ thống pháp luật cho thị trường TPCP .71


3.2.3. Hoàn thiện cấu trúc tổ chức thị trường TPCP 73


3.2.4. Đẩy mạnh việc phát hành TPCP ra thị trường quốc tế 74


3.2.5. Khuyến khích, đẩy mạnh hình thành tổ chức định mức tín nhiệm trong và


ngoài nước .75


3.2.6. Giải pháp tạo tính thanh khoản cho TPCP .76


3.2.7. Hoàn thiện phương thức phát hành, hình thức TPCP 77


3.2.8. Giải pháp nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài .78


3.2.9. Đẩy mạnh việc tham gia của các nhà tạo lập thị trường, các nhà đầu tư


chuyên nghiệp 79


KÉT LUẬN 82


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 84


PHỤ LỤC .86


DANH MỤC BẢNG


Bảng 1: Bảng thống kê thành viên đấu thầu tại SGDCKHN năm 2010 49


Bảng 2: Bảng phương thức thanh toán TPCP tại SGDCK Hà Nội .61

LỜI MỞ ĐẦU


1. Tính cấp thiết của đề tài


Thị trường trái phiếu Chính phủ ra đời từ năm 2000. Trải qua hơn mười năm hình thành và phát triển, thị trường TPCP ở Việt Nam đã khẳng định được vị trí và vai trò quan trọng trong việc huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển; ổn định nền tài chính quốc gia; kiểm soát được lạm phát; thúc đẩy nhanh quá trình phát triển của thị trường tài chính. Sự ra đời của thị trường TPCP, đã góp phần hoàn thiện thị trường tài chính, tạo cơ hội tốt cho việc luân chuyển vốn đầu tư, đáp ứng yêu cầu về vốn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.


Thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) là một bộ phận quan trọng của thị trường tài chính. Nó có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế. Thị trường TPCP có chức năng thu hút, di chuyển các nguồn vốn từ nơi có khả năng sinh lợi thấp đến nơi có khả năng sinh lợi cao hơn và từ nơi thừa vốn đến nơi thiếu vốn; đáp ứng các yêu cầu về vốn để phát triển kinh tế và là công cụ hữu hiệu của Chính phủ trong quá trình điều hành nền kinh tế.


Đối với Việt Nam hiện nay, để thực hiện thành công mục tiêu kinh tế của đất nước và đẩy nhanh tiến trình mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi Chính phủ Việt Nam phải đầu tư một lượng vốn khá lớn để phát triển kinh tế - xã hội. Huy động Yốn thông qua thị trường TPCP trong thời gian qua đã đạt được những kết quả khả quan, đóng vai trò là một kênh huy động vốn quan trọng để phát triển nền kinh tế.


Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động thị trường TPCP ở Việt Nam còn bộc lộ không ít nhược điểm, chưa tương xứng với vị trí và tiềm năng của nền kinh tế; thị trường phát hành và thị trường giao dịch còn bộc lộ những hạn chế nhất định. Để khai thác có hiệu quả các nguồn vốn thông qua thị trường TPCP, đáp ứng nhu cầu về vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển, đòi hỏi hoạt động thị trường TPCP phải ngày càng được củng cố, phát triển và hoàn thiện hơn nữa.


Từ những lý do trên, người viết đã chọn đề tài luận vãn: “Hoạt động thị trường trái phiếu Chính phủ ở Việt Nam” để nghiên cứu.


2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài


Đề tài: “Hoạt động thị trường trái phiếu Chính phủ ở Việt Nam” tập trung nghiên cứu về TPCP và hoạt động thị trường TPCP, quy chế pháp lý điều chỉnh hoạt động thị trường TPCP đồng thời nêu lên thực trạng và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển thị trường TPCP ở Việt Nam.


3. Phương pháp nghiên cứu của đề tài

Phương pháp nghiên cứu của luận văn dựa trên nền tảng của phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử cùng với phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp tài liệu, kết hợp lý luận với thực tiễn cũng được áp dụng và đối chiếu có chọn lọc các quy định của pháp luật về thị trường TPCP để giải quyết các vấn đề đặt ra trong luận vãn.


4. Kết cấu của đề tài


Ngoài lời nói đầu, kết luận, danh mục tài liệu và danh mục các bảng luận vãn gồm 3 chương:


Chương 1: Tổng quan về TPCP và thị trường TPCP ở Việt Nam


Chương 2: Quy chế pháp lý về TTTPCP và thực trạng hoạt động TTTPCP ở Việt Nam


Chương 3: Một số giải pháp phát triển và hoàn thiện hoạt động TTTPCP ở Việt Nam