Luận Văn Hoạt động tài trợ cho thuê tại các công ty cho thuê tài chính hiện nay ở Việt Nam

Đề tài: Hoạt động tài trợ cho thuê tại các Cty cho thuê tài chính hiện nay ở VN


MỤC LỤC​

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG TÀI TRỢ CHO THUÊ TẠI CÁC CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH



1. Tổng quan về hoạt động cho thuê tài chính


1.1. lịch sử ra đời của hoạt động cho thuê

Theo các văn tự cổ, cho thuê (leasing) ra đời rất sớm. Khoảng 2800 năm trước Công nguyên ở Sumerians Là một thành phố phía nam của thành phố Mesopotania cổ - gần vịnh Ba Tư, là một phần của Iraq ngày nay - được xác định là một trong những nền văn minh phỏt triển sớm nhất thế giới. Oxford Advanced Learner's Dictionary, Oxford University Press, 1992, page 912. của người UR đó cú hoạt động cho thuê về dụng cụ nông nghiệp và công cụ cầm tay. Cho thuê đất nông nghiệp đó xuất hiện trong nền văn minh Babylonia khoảng 1800 năm trước Công nguyên và ở Hy Lạp 370 năm trước Công nguyên. Sau đó tài sản cho thuê được mở rộng sang nhiều loại khác như: các thiết bị, máy móc, tàu thuyền và súc vật (bũ kộo, bũ sữa). Đến thế kỉ 19, hoạt động cho thuê tài sản đó cú sự gia tăng đáng kể về số lượng và chủng loại thiết bị, đó phỏt triển cỏc loại tài sản cho thuê có giá trị lớn như toa xe, đầu máy tầu hoả, đường ray ở Anh năm 1894 và ở Hoa Kỳ cuối thế kỉ 19.

Hoạt động cho thuê đó trải qua hàng nghỡn năm, nhưng mói đến giữa thế kỉ 20 mới trở thành ngành kinh doanh thực sự. Công ty chuyên hoạt động cho thuê đầu tiên được thành lập tại Hoa Kỳ vào tháng 5/1952 đó là công ty cho thuê Hoa Kỳ (United States Leasing Corporation). Năm 1960, Công ty cho thuê tài chính Mercantile (đơn vị trực thuộc của tổ chức tín dụng Mercantile) ra đời. Từ đó hoạt động cho thuờ phỏt triển rộng rói ở Mỹ và Chõu Âu.

Ở Châu Á, Nhật là quốc gia có ngành kinh doanh cho thuê ra đời sớm nhất. Công ty cho thuê đầu tiên của Nhật được thành lập vào năm 1963, đó là công ty cho thuê Orient (Orient Leasing Corporation). Ở Nhật hoạt động của các công ty cho thuê được sự hỗ trợ tích cực của các ngân hàng thương mại, các công ty thương mại tổng hợp và các hóng sản xuất, vỡ vậy ngành cho thuờ ở Nhật phỏt triển khỏ nhanh. Năm 1970, tổng giá trị hợp đồng cho thuê của 31 công ty cho thuê lớn nhất là 726 triệu USD, năm 1981 là 7.500 triệu USD, tăng hơn 10 lần so với năm 1970.

Đầu những năm 70, hoạt động cho thuê tài chính cũng bắt đầu xuất hiện ở Hàn Quốc, Ấn Độ, Indonesia; đến cuối những năm 70 đầu 80 hoạt động cho thuê tài chính đó phỏt triển hầu hết ở các nước Châu Á.

So với các nước Châu Á, ngành công nghiệp cho thuê thâm nhập vào Việt Nam có phần muộn hơn. Ngân hàng đi đầu trong lĩnh vực này là Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, năm 1994 Ngân hàng này đó thành lập cụng ty cho thuờ và đầu tư để thực hiện hoạt động cho thuê tài chính . Tuy nhiên, đến ngày 27 tháng 5 năm 1995 Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam mới ban hành thể lệ tín dụng thuê mua (Quyết định 149/QĐ - NH5) và ngày 9/10/1995, Chính phủ đó ban hành Nghị định 64/CP về "Quy chế tạm thời về tổ chức và hoạt động của công ty cho thuê tài chính ở Việt Nam". Các văn bản pháp lý trờn đó tạo điều kiện cho các công ty cho thuê tài chính , bao gồm các công ty cho thuê trực thuộc các ngân hàng thương mại, công ty cho thuê liên doanh và công ty cho thuê 100% vốn nước ngoài ra đời và hoạt động.

Theo Luật cỏc Tổ chức tớn dụng số 02/1997/QH10 ngày 12/12/1997 của Việt Nam, kinh doanh dịch vụ cho thuê tài chính là chức năng của các công ty cho thuê tài chính , đây là một định chế tài chính phi ngân hàng . Định chế này được huy động tiền gửi có kỳ hạn (không được huy động tiền gửi thanh toán) và thực hiện cho thuê tài sản đối với các tổ chức và cá nhân.



1.2. khái niệm cho thuê tài chính

1.2.1. định nghĩa cho thuê tài chính

Cho thuờ là một giao dịch hợp đồng giữa hai chủ thể: bên chủ sở hữu tài sản (bên cho thuê) và bên sử dụng tài sản (bên đi thuê), trong đó bên cho thuê chuyển giao tài sản cho bên đi thuê sử dụng trong một thời gian nhất định và bên sử dụng tài sản phải thanh toỏn tiền thuờ cho bờn chủ sở hữu tài sản.

Cho thuờ cú hai loại chớnh sau: cho thuờ vận hành (operating leases) và cho thuờ tài chớnh (financial leases).

Cho thuờ vận hành là loại cho thuê ngắn hạn so với toàn bộ đời sống hữu ích của tài sản và bên đi thuê có thể huỷ bỏ hợp đồng và bên cho thuê có trách nhiệm bảo trỡ, đóng bảo hiểm và thuế tài sản.

Xuất phát từ các đặc điểm trên dẫn đến tổng chi phí tiền thuê của một hợp đồng nhỏ hơn nhiều so với giá trị của tài sản. Thông thường khi kết thúc hợp đồng bên cho thuê có thể gia hạn hợp đồng, ký hợp đồng mới hoặc tỡm một khỏch hàng cho thuờ khỏc.

Cho thuờ tài chớnh là loại cho thuê trung và dài hạn, bên thuê không được huỷ bỏ hợp đồng. Bên đi thuê chịu trách nhiệm bảo trỡ, đóng bảo hiểm và thuế tài sản. Phần lớn các hợp đồng cho thuê tài chính , bên đi thuê được quyền gia hạn hợp đồng hoặc được quyền mua đứt tài sản sau khi thời hạn hợp đồng kết thúc. Thực chất cho thuê tài chính là một hỡnh thức tài trợ vốn, trong đó theo yêu cầu sử dụng của bên đi thuê, bên cho thuê tiến hành mua tài sản và chuyển giao cho bên đi thuê sử dụng.

Theo Điều 1 - Chương I - Nghị định số 16/2001/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 02/05/2001, cho thuê tài chính là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê giữa bên cho thuê và bên thuê. Bên cho thuê cam kết mua máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu cầu của bên thuê và nắm giữ quyền sở hữu đối với các tài sản cho thuê. Bên thuê sử dụng tài sản thuê và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đó được hai bên thoả thuận.

Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê được quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê hoặc tiếp tục thuê theo các điều kiện đó thoả thuận trong hợp đồng cho thuê tài chính . Tổng số tiền thuê một loại tài sản quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính , ít nhất phải tương đương với giá trị của tài sản đó tại thời điểm ký hợp đồng


1.2.2. phân biệt cho thuê tài chính và cho thuê vận hành

Thông thường cho thuê tài chính và cho thuê vận hành có các điểm khác nhau cơ bản sau:

Bảng 1: Sự khỏc nhau giữa cho thuờ tài chớnh và vận hành


Cỏc tiờu thức Cho thuờ tài chớnh Cho thuờ vận hành

Thời hạn cho thuê của một hợp đồng Trung và dài hạn Ngắn hạn

Quyền huỷ ngang

Hợp đồng Không được phép huỷ bỏ hợp đồng Có thể được phép huỷ bỏ hợp đồng

Trỏch nhiệm bảo trỡ, đóng bảo hiểm và thuế tài sản Bên đi thuê Bờn cho thuờ

Mức thu hồi vốn của một hợp đồng thuờ Tổng số tiền thuê gần bằng hoặc lớn hơn giá trị tài sản Tổng số tiền thuê của một hợp đồng nhỏ hơn nhiều so với giá trị tài sản

Chuyển quyền sở hữu hoặc bỏn tài sản Trong hợp đồng thuê thường có điều khoản thoả thuận chuyển quyền sở hữu hoặc bán hoặc cho thuờ tiếp Không có thoả thuận chuyển quyền sở hữu hoặc bán lại tài sản cho bên đi thuê

Trách nhiệm rủi ro liên quan đến tài sản Bên đi thuê chịu phần lớn các rủi ro, kể cả rủi ro không phải do mỡnh gõy ra Bên đi thuê chịu phần lớn các rủi ro, chỉ trừ rủi ro do lỗi của bên đi thuê gây ra


Những điểm khác biệt trên đây thực chất là khác biệt mang tính phổ biến của hai loại cho thuê nói trên. Tuy nhiên, trong đời sống thực tế người ta có thể vận dụng hết sức linh hoạt, vỡ vậy nhiều lỳc ranh giới giữa hai loại cho thuờ này cũng khụng rừ ràng. Xuất phỏt từ tỡnh hỡnh thực tế núi trờn mà cỏc cơ quan quản lý Nhà nước thường ban hành các tiêu chuẩn để làm cơ sở phân biệt giữa giao dịch cho thuê vận hành và cho thuê tài chính . Hiện nay phần lớn các nước đó đưa ra cỏc tiờu chuẩn dựa trờn cỏc tiờu chuẩn do Ủy ban Tiờu chuẩn kế toỏn quốc tế (IASC) đó quy định để xác định một hợp đồng giao dịch được gọi là hợp đồng cho thuê vận hành hay hợp đồng cho thuê tài chính. Theo quy định của IASC, bất cứ một giao dịch cho thuê nào thoả món ớt nhất một trong bốn tiờu chuẩn sau đây đều được coi là cho thuê tài chính :

1. Quyền sở hữu tài sản được chuyển giao khi chấm dứt thời hạn hợp đồng.

2. Hợp đồng có quy định quyền chọn mua.

3. Thời hạn hợp đồng bằng phần lớn thời gian hoạt động của tài sản.

4. Hiện giỏ của các khoản tiền thuê lớn hơn hoặc gần bằng giá trị tài sản.



1.3. các loại hình cho thuê tài chính

Hiện nay, cho thuê tài chính đó trở thành một trong những phương thức tài trợ chủ yếu cho các doanh nghiệp , không chỉ ở các nước phát triển, mà cả các nước đang phát triển. Về cơ bản, việc áp dụng các phương thức tài trợ này không có khác biệt lớn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển, vỡ cỏc lý do sau:

- Quan hệ cho thuờ khụng chỉ bú hẹp trong phạm vi một nước, mà nó đó trở thành một mối liờn hệ quốc tế, như Trung Quốc đến năm 1980 đó thuờ 50 chiếc mỏy bay từ cỏc cụng ty cho thuờ nước ngoài. Tương tự phần lớn các máy bay đang sử dụng của Hóng hàng khụng quốc gia Việt Nam là thuờ của cỏc tổ chức nước ngoài, trong đó có một phần là thuê theo hợp đồng cho thuê tài chính .

- Các công ty cho thuê tài chính , các ngân hàng lớn của các nước phát triển đó thõm nhập vào cỏc nước đang phát triển dưới hỡnh thức mở chi nhỏnh cụng ty cho thuờ tài chính nước ngoài hoặc liên doanh với các tổ chức tài chính sở tại. Chính yếu tố này đó làm cho việc ứng dụng phương thức tài trợ này nhanh hơn và mang tính phổ biến hơn. Ở Singapore, ba công ty cho thuê hàng đầu của Nhật đều có mặt, đó là: Công ty cho thuê Orient, Công ty cho thuê Nippon và Công ty cho thuê Tokyo; ở Trung Quốc có 25 công ty cho thuê liên doanh với nước ngoài.

Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một số khác biệt trong hoạt động cho thuê giữa các nước đang phát triển và các nước phát triển. Sự khác biệt này xuất hiện từ điều kiện kinh tế và môi trường kinh doanh. Ở các nước phát triển việc áp dụng các phương thức tài trợ này mang tính phổ biến hơn, cách thức vận dụng linh hoạt hơn; mặt khác các công ty cho thuê tài chính không chỉ thực hiện nghiệp vụ cho thuờ tài chớnh, mà cũn thực hiện nghiệp vụ cho thuờ vận hành, vỡ ở cỏc nước này thị trường hàng hoá cũ hoạt động tốt hơn.

Một số loại hỡnh cho thuờ tài chớnh đang áp dụng phổ biến ở các nước phát triển, cũng như các nước đang phát triển như sau: